Η πρόσφατη τραγική δολοφονία του εικοσιεννιάχρονου Μιχάλη Κουτσουρη, από ένα μέλος κροατικού ποδοσφαιρικού Συνδέσμου, με εγκληματικά ένστικτα, με μόνη αιτία το γεγονός ότι ήταν οπαδός της ΑΕΚ, έφερε ξανά στην επιφάνεια το φαινόμενο της βίας, μέσα και έξω από τους αθλητικούς χώρους.
Η βία μέσα κι έξω από τους αθλητικούς χώρους είναι ένα βαθιά κοινωνικό φαινόμενο, με κάποιες συγκεκριμένες αλλά και υπό κάποιες υπό διερεύνηση αιτίες. Αποτελεί ένα κοινωνικό πεδίο δραστηριότητας και ως εκ τούτου επηρεάζεται και επηρεάζει πολιτικά, πολιτισμικά, οικονομικά και κοινωνικά συμβάντα. Όσο αυξάνεται η επιθετικότητα στην κοινωνία με αντίστοιχο αναλογικό τρόπο θα αυξάνεται και στον αθλητισμό.
Η ρεαλιστική αντιμετώπιση του αρνητικού αυτού κοινωνικού φαινομένου όμως δεν μπορεί να προέλθει μέσα από μια μόνο κατασταλτική στρατηγική, αλλά μέσα από την κοινωνικό – προληπτική δράση και την αντιμετώπιση των γενεσιουργών παραγόντων του.
Ιστορικά είναι διαπιστωμένο ότι η Βία μέσα και έξω από τους αθλητικούς χώρους έχει τις ρίζες της στη Αρχαιότητα.
Είναι πασίγνωστη η βίαιη λαϊκή εξέγερση με την ονομασία «Στάση του Νικα», που σημειώθηκε την εποχή του Ιουστινιανού, στο Βυζάντιο, που ξεκίνησε με την σύγκρουση «ΠΡΑΣΙΝΩΝ» και «ΒΕΝΕΤΩΝ» στον Ιππόδρομο και άφησε πίσω της 30.000 νεκρούς. Στην Αρχαία Ελλάδα πολλά Ολυμπιακά αθλήματα είχαν πολύ βίαιο περιεχόμενο και ψυχαγωγούσαν τους φιλάθλους που “διψούσαν” για βία και αιματηρά επεισόδια (π.χ. Παγκράτιο, Πυγμαχία κ.τλ.)
Ακόμη και στην Αρχαία Ρώμη οι μονομάχοι που πάλευαν μέχρι θανάτου φώναζαν στον Καίσαρα “Χαίρε Καίσαρ, οι μελλοθάνατοι σε χαιρετούν”. Έτσι μπορούμε εύκολα να συμπεράνουμε πως το γεγονός ότι ακόμα και σήμερα οι οπαδοί θέλουν να δουν εξάρσεις βίας και την επικράτηση της ομάδας τους. Αν και το αθλητικό ιδεώδες είναι παγκόσμια αποδεκτό, τις τελευταίες δεκαετίες παρατηρούνται φαινόμενα φανατισμού και βίας στους αθλητικούς χώρους.
α) Ο κύριος παράγοντας που συμβάλλει στα επεισόδια είναι η εμπορευματοποίηση του αθλητισμού, η οποία καλλιεργεί την επιδίωξη της νίκης με κάθε μέσο γιατί φέρνει τεράστια κέρδη και πολιτική επιρροή στούς ιδιοκτήτες των ΠΑΕ.
β) Οι συνεχείς καταγγελίες για ευνοϊκές διαιτησίες έχουν δηλητηριάσει πλέον κάθε Έλληνα φίλαθλο.
γ) Η στρατολόγηση μάλιστα νέων φτωχών ή ανέργων, που στελεχώνουν του διαβόητους Συνδέσμους, στους οποίους εμφυσούν τον φανατισμό οι παράγοντες λέγοντας τους ότι αποτελούν, σαν εξέδρα, τον «δωδέκατο παίκτη» της ομάδας τους, ότι η νίκη της ομάδας εξαρτάται από αυτούς ενισχύοντας ηθικά τους παίκτες της και τρομοκρατώντας τους παίκτες και οπαδούς της αντίπαλης ομάδας, και το αντάλλαγμα είναι χαρτζιλίκι:
δωρεάν εισιτήρια, δωρεάν ταξίδια που δεν θα κάνανε ποτέ, ακολουθώντας την ομάδα τους στις μετακινήσεις και με την χρηματοδότηση των συνδέσμων, από τους παράγοντες, τα μέλη των οποίων έχουν οικονομικό όφελος. Αρα μιλάμε πλέον για «ένα μισθοφορικό στρατό».
δ) Άλλος ένας παράγοντας που συμβάλλει στα επεισόδια είναι η μερίδα του αθλητικού τύπου, που πολλές φορές εξάπτει τον φανατισμό – άμεσα ή έμμεσα – με προκλητικά πρωτοσέλιδα.
Ο χουλιγκανισμός ονομάστηκε έτσι από τον όρο “hooliganism” που χρησιμοποιείται από τη δεκαετία του 1890 για να χαρακτηρίσει τη συμπεριφορά συμμοριών των δρόμων. Η επικρατέστερη θεωρία αναφέρει πως ο όρος πάρθηκε από το όνομα του Πάτρικ Χούλιχαν ο οποίος ήταν Ιρλανδός βάνδαλος που έμενε στο Λονδίνο. Έχουν δε θεσμοθετηθεί αυστηροί νόμοι πάταξης των φαινομένων του χουλιγκανισμού στις παρακάτω χώρες.
Δανία: Όσοι μετέχουν σε επεισόδια δεν ξαναμπαίνουν στη χώρα. Αγγλία: Όσοι Άγγλοι έχουν καταδικαστεί για χουλιγκανισμό στο εσωτερικό ή στο εξωτερικό δεν μπορούν να βγουν από τη χώρα. Ισχύει από το 1999.
Γαλλία: Από το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα του 1998 επιτράπηκαν δια νόμου οι ομαδικές συλλήψεις οπαδών Γερμανία: Η πιο αυστηρή νομοθεσία της Ευρώπης «προσφέρει» ποινές, ανάμεσα στις οποίες και η κατάσχεση διαβατηρίων και αστυνομικών ταυτοτήτων.
Απαιτείται λοιπόν η Πολιτεία και οι παράγοντες να αντιμετωπίσουν από κοινού το όλο ζήτημα με σοβαρότητα, θεσπίζοντας οι μεν και αποδεχόμενοι οι δε μια αυστηρή Νομοθεσία για τον έλεγχο ή και την διάλυση ακόμη των διαβόητων μισθοφορικών στρατών των Συνδέσμων επαναφέροντας το πνεύμα του ΕΥ ΑΓΩΝΙΖΕΣΘΑΙ στον χώρο του αθλητισμού που η Βία έχει τραυματίσει καίρια, αλλιώς τα γήπεδα θα μείνουν αδειανά χωρίς φιλάθλους.
* Ο Δημ. Κων. Σαρρής είναι τ. γενικός γραμματέας Αθλητισμού, υφυπουργός, νομάρχης Ηρακλείου