Σπεύδουν να πιάσουν στα χέρια τους ένα προϊόν, βλέπουν την τιμή και το επιστρέφουν αμέσως στο ράφι!
Καταναλωτές και επιχειρηματίες βρίσκονται στα πρόθυρα νευρικής κρίσης, η άνοδος των τιμών δένει τα χέρια τους ενώ οι ελλείψεις, όχι σε βασικά προϊόντα, προς το παρόν, είναι εμφανείς.
Τα δεδομένα λένε πως τα προβλήματα θα κορυφωθούν την περίοδο των Χριστουγέννων. Mένει να το δούμε…
Οι μισθοί καθηλωμένοι
Πώς θα μπορέσει κανείς να προμηθευτεί έστω τα απαραίτητα όταν όλες οι τιμές παίρνουν την ανιούσα ενώ τα εισοδήματά του παραμένουν καθηλωμένα είναι ένας γρίφος για δυνατούς λύτες.
Ο πρόεδρος του Εργατικού Κέντρου Ηρακλείου, κ. Στέλιος Βοργιάς, αναφέρει πως οι πρώτοι που επηρεάζονται από την ακρίβεια είναι τα χαμηλά εισοδήματα. Σύμφωνα με μελέτη της ΕΛΣΤΑΤ, υπάρχει ένα 6% που δεν μπορεί να καλύψει βασικές ανάγκες διατροφής ενώ κάτω από το όριο της φτώχειας ζουν χιλιάδες εργαζόμενοι.
Ο κ. Βοργιάς λέει πως, παρά την ακρίβεια, η χώρα μας έχει τη μικρότερη αγοραστική δύναμη στην ευρωπαϊκή ζώνη, με 50 ευρώ δεν μπορεί ένας οικογενειάρχης να γεμίσει ούτε μία σακούλα του σούπερ μάρκετ.
Την ίδια στιγμή, οι λογαριασμοί της ΔΕΗ αυξάνονται κατά 100%, το ίδιο και η βενζίνη, το αλεύρι κατά 30%, τα οπωροκηπευτικά, τα όσπρια, η ξυλεία κατά 100%, το αλουμίνιο, μία σειρά προϊόντων έγιναν πιο ακριβά ενώ το τιμολόγιο του ρεύματος για τους παραγωγούς αυξήθηκε κατά 110%.
Για να μην πληρώσουν για ακόμα μια φορά το μάρμαρο τα χαμηλά εισοδήματα, όπως ήδη γίνεται, ο κατώτατος μισθός πρέπει να φτάσει τα 809 ευρώ, σύμφωνα με τις οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και να γίνουν συλλογικές συμβάσεις εργασίες με αντίστοιχες αυξήσεις.
Ο κ. Βοργιάς υπενθυμίζει πως την περίοδο του lockdown η Κρήτη είχε αρνητική πρωτιά όσο αφορά στην ανεργία, σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, λόγω του τουρισμού. Φέτος, η τουριστική κίνηση μπορεί να εκτοξεύτηκε, ωστόσο, τα ξενοδοχεία δούλεψαν με το 75% των εργαζομένων σε σχέση με το 2019 και από τα μέσα Ιουνίου και μετά.
Ελλείψεις δεν βλέπουμε ακόμα…
Ο πρόεδρος του Επιμελητηρίου Ηρακλείου, κ. Μανώλης Αλιφιεράκης, αναφέρει πως μέχρι στιγμής δεν έχουν παρατηρηθεί ελλείψεις σε προϊόντα. Σημειώνονται, ωστόσο, καθυστερήσεις στις παραδόσεις μηχανημάτων, ανταλλακτικών που εμμέσως μπορεί να επηρεάσουν την αγορά, όμως, δεν πρόκειται για κάτι καθολικό αλλά εντείνουν το κλίμα της ακρίβειας.
Οι όποιες ελλείψεις που υπάρχουν δεν αφορούν σε είδη πρώτης ανάγκης, ωστόσο, ο κόσμος και οι επαγγελματίες δεν μπορούν να εξυπηρετηθούν όπως στο παρελθόν.
Ιδιαίτερα, όσο αφορά στα εισαγόμενα είδη, έχουν ανέβει οι τιμές, το κόστος μεταφορών ενώ κάποια προϊόντα είναι δυσεύρετα. Όλα αυτά αναμένεται να επηρεάσουν τη χριστουγεννιάτικη αγορά, κάποια προϊόντα που είχαμε συνηθίσει να βλέπουμε ίσως δεν τα βρούμε ή είναι σε περιορισμένες ποσότητες και, φυσικά, πιο ακριβά.
Ο κ. Αλιφιεράκης σημειώνει πως οι όποιες παραγγελίες για τα Χριστούγεννα έγιναν σε καιρό πανδημίας, πριν εννέα με δέκα μήνες, όταν κανείς δεν μπορούσε να προβλέψει τι καθεστώς θα ισχύει στην αγορά στις γιορτές. Ακόμα και σήμερα, βέβαια, το αύριο στην αγορά και την κοινωνία παραμένει αβέβαιο.
Όπως περιγράφει, όλοι είμαστε εκτός του προγράμματός μας, μίας κανονικής ροής και ζούμε αλλοπρόσαλλες καταστάσεις.
Ως παράδειγμα, αναφέρει τον τουρισμό που κανείς δεν περίμενε ότι θα κινηθεί τόσο καλά και δεν είχε φροντίσει να έχει το απαραίτητο προσωπικό. Έτσι, στο και πέντε έψαχναν και δεν έβρισκαν άτομα να δουλέψουν!
Ο πρόεδρος του ΕΒΕΗ αναφέρει πως δεν είχαμε ζήσει αντίστοιχες καταστάσεις τις τελευταίες δεκαετίες και είναι όλα πρωτόγνωρα.
Ο πρόεδρος του Συνδέσμου Εξαγωγέων Κρήτης, κ. Αλκιβιάδης Καλαμπόκης, αναφέρει πως ο κλάδος είχε από νωρίς χτυπήσει καμπανάκι για την αύξηση του μεταφορικού κόστους, το εμπόριο, σε παγκόσμιο επίπεδο, γνωρίζει έξαρση μετά από την πανδημία.
Ακόμα και σήμερα υπάρχουν κλειστές αγορές, όπως είναι η Κίνα, τα μεταφορικά κόστη επηρεάζουν την εφοδιαστική αλυσίδα και όλα μαζί την τελική τιμή του προϊόντος.
Με δεδομένα, λοιπόν, το ξέφρενο ράλι τιμών στις μεταφορές και τις κλειστές αγορές, είναι λογικό να έχουμε έλλειψη προϊόντων, όχι, όμως, σε είδη πρώτης ανάγκης, όπως είναι τα τρόφιμα, αλλά σε κάποια εισαγόμενα, κυρίως από την Κίνα, όπως είναι τα χριστουγεννιάτικα είδη.
Υπάρχει έλλειψη ακόμα και τα εμπορευματοκιβώτια, δεν έχουμε κοντέινερ!
Πολλοί εισαγωγείς στρέφονται σε άλλες αγορές που αναγκάζονται να δουλέψουν φουλ τις παραγωγικές τους γραμμές, η αυξημένη ζήτηση οδηγεί σε άνοδο τιμών, πρόκειται για ένα γαϊτανάκι. Όσο αφορά στα βασικά είδη, ο κ. Καλαμπόκης θεωρεί πως θα βρίσκονται λύσεις, δε θα έχουμε ελλείψεις, όμως, οι τιμές θα ανέβουν. Έχουμε μία παγκόσμια ανακατάταξη στον παραγωγικό τομέα, μία δυστοκία στις μεταφορές.
Σε τοπικό επίπεδο, βλέπουμε αυξήσεις κυρίως στο ελαιόλαδο. Βέβαια, όλοι αναγκάζονται να ανεβάσουν τις τιμές τους αφού δεν μπορούν να απορροφήσουν όλες τις ανατιμήσεις. Άνοδο τιμών έχουμε στα είδη συσκευασίας, τα μπουκάλια, τις πρώτες ύλες, τα άλευρα και, φυσικά, το ενεργειακό κόστος έχει αυξηθεί σημαντικά.
Ο κ. Καλαμπόκης εκτιμά πως η όλη κατάσταση θα είναι πιο εμφανής τα Χριστούγεννα.
Σημειώνεται πως το πρώτο εξάμηνο του έτους είδαμε μία αύξηση στις κρητικές εξαγωγές της τάξης του 40%, δεν ήταν αυξημένες οι ποσότητες αλλά οι τιμές των προϊόντων, κυρίως του ελαιολάδου. Αναρωτιέται αν οι ανατιμήσεις θα είναι παροδικές, αν και η πραγματικότητα έχει δείξει πως ό,τι ακριβαίνει ποτέ δεν γίνεται πιο φτηνό…
Ο κ. Καλαμπόκης σημειώνει πως την περίοδο της πανδημίας, επειδή δεν υπήρχε κατανάλωση, κάποιοι έβαλαν χρήματα στην άκρη, μόλις άνοιξε η αγορά υπήρξε μία υπερκατανάλωση, χωρίς τις αντίστοιχες ποσότητες σε προϊόντα με αποτέλεσμα να έρθει η ακρίβεια.
Ο πρόεδρος της ΟΕΒΕΝΗ, κ. Μπάμπης Λεκάκης, αναφέρει πως, προς το παρόν, δεν έχουν διαπιστωθεί ελλείψεις προϊόντων, όμως, το επόμενο διάστημα δεν αποκλείεται να εμφανιστεί το συγκεκριμένο πρόβλημα.
Στα θετικά προσμετράται η τουριστική κίνηση, κάτι που έδωσε δουλειά σε πολλούς επαγγελματίες. Ωστόσο, πλέον δεν μπορούν να είναι ανταγωνιστικοί σε σχέση με εισαγόμενα προϊόντα που είναι πιο φτηνά καθώς παράγονται μεγάλες ποσότητες. Αυτή τη στιγμή, λόγω της ζήτησης που εξακολουθεί να υπάρχει, το πρόβλημα δεν αποτυπώνεται στην αγορά.
Οι αυξήσεις σε πρώτες ύλες, όπως είναι η ξυλεία, είναι διαρκείς. Οι επαγγελματίες κλείνουν συμφωνίες σήμερα και δεν ξέρουν αν τελικά θα καταφέρουν να αποκομίσουν κάποιο κέρδος από αυτές.
Ο λόγος είναι πως αν χρειάζονται επιπλέον πρώτες ύλες, δεν ξέρουν σε τι τιμές θα αγοράσουν και μπορεί τελικά να βγουν χαμένοι. Αναγκάζονται να ζητούν μεγάλες προκαταβολές, κάτι που δυσαρεστεί τους πελάτες, ωστόσο υπάρχει μία κατανόηση δεδομένων των συνθηκών.
Ο κ. Μανώλης Δατσέρης, από τον σύνδεσμο κρεοπωλών Ηρακλείου, αναφέρει πως τους τελευταίους μήνες δεν έχουμε δει αυξήσεις στις τιμές των κρεάτων, με μικρή εξαίρεση να αποτελεί το μοσχάρι. Βέβαια, υπάρχουν διαφοροποιήσεις στην αγορά ανάλογα την ποιότητα και άλλους παράγοντες που επηρεάζουν τις τιμές.
Ο κ. Δατσέρης αναφέρει πως παρόλο που οι τιμές στις ζωοτροφές έχουν ανέβει, ο καταναλωτής δεν βλέπει αντίστοιχες αυξήσεις στο κρέας. Αυξήσεις είχαν σημειωθεί την διάρκεια του καλοκαιριού, από τότε παραμένουν σταθερές οι τιμές. Αντίστοιχα, η κίνηση είναι σταθερή, ο κόσμος δεν στερείται το κρέας από τη διατροφή του.