«Ο όρος “ποιοτικός τουρισμός” έχει κατακτήσει κεντρική θέση στον δημόσιο διάλογο γύρω από το μέλλον της τουριστικής βιομηχανίας. Χρησιμοποιείται από Κυβερνήσεις, φορείς, ξενοδόχους και επαγγελματίες, συχνά ως σύνθημα ή ως στόχος προς επίτευξη.
Παρόλα αυτά, η ουσία του παραμένει συχνά θολή και παρεξηγημένη», λέει στην εφημερίδα «Πατρίς» ο Γιώργος Πελεκανάκης, πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Διευθυντών Ξενοδοχείων, ο οποίος σημείωσε ότι, για πολλούς, «ποιοτικός τουρισμός» σημαίνει απλώς υψηλότερα έσοδα από λιγότερους επισκέπτες. Για άλλους αφορά μόνο τις πολυτελείς υποδομές ή την προβολή της «αυθεντικότητας».
Ο ποιοτικός τουρισμός δεν ορίζεται από την τιμή του δωματίου
«Η πραγματικότητα, είναι πολύ πιο σύνθετη», σημειώνει και εξηγεί ότι «ο “ποιοτικός τουρισμός” δεν ορίζεται από την τιμή ενός δωματίου, τα χρήματα που ξοδεύει ο επισκέπτης στις διακοπές του, τον τύπο του επισκέπτη ή το επίπεδο πολυτέλειας ενός καταλύματος.
Είναι ένα πολυδιάστατο σύστημα αξιών που αφορά πολλά πράγματα.
Την βιωσιμότητα, γιατί ποιότητα σημαίνει σεβασμός στο περιβάλλον, στους φυσικούς πόρους και στη φέρουσα ικανότητα ενός τόπου.
«Ένας προορισμός δεν μπορεί να θεωρείται “ποιοτικός” όταν υπερφορτώνεται, εξαντλεί τους υδάτινους πόρους του ή επιβαρύνει το οικοσύστημα για χάρη μιας βραχυπρόθεσμης οικονομικής απόδοσης», τονίζει.
Την αυθεντικότητα και την πολιτιστική κληρονομιά, γιατί ο «ποιοτικός τουρισμός» στηρίζεται στις πραγματικές ιστορίες και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του τόπου.
Δεν δημιουργεί στημένες εμπειρίες αλλά αυθεντικές, που ενθαρρύνουν τον ταξιδιώτη να συνδεθεί με την τοπική κουλτούρα, τις αξίες, την παράδοση και τις καθημερινές πρακτικές.
Την εμπειρία του ταξιδιώτη, και δεν αφορά μόνο την πολυτέλεια, αλλά την συνολική εμπειρία, ήτοι ασφάλεια, καθαριότητα, φιλοξενία, εξυπηρέτηση, ενημέρωση, οργάνωση.
«Ο ταξιδιώτης θέλει συνέπεια και αξιοπιστία, να νιώσει ότι έγινε σεβαστός ως άνθρωπος και όχι ως “πορτοφόλι”», υπογραμμίζει ο πρόεδρος των Διευθυντών Ξενοδοχείων.
Ακόμη, τη συμβολή στην τοπική κοινωνία ώστε ο «ποιοτικός τουρισμός» να αποδίδει δίκαια στην τοπική οικονομία, να ενισχύει τον πρωτογενή τομέα, να σέβεται τον τοπικό πληθυσμό και τις ανάγκες του, να δημιουργεί σταθερές και σωστά αμειβόμενες θέσεις εργασίας. Η ποιότητα δεν αφορά μόνο τους τουρίστες, αλλά αφορά και τους κατοίκους.
Η εμμονή με τα έσοδα ανά επισκέπτη
Όπως αναφέρει, η σύγχυση γύρω από τον ποιοτικό τουρισμό προέρχεται από διάφορους παράγοντες:
Η εμμονή με τα έσοδα ανά επισκέπτη. Πολλοί ταυτίζουν την ποιότητα με την οικονομική δυνατότητα του ταξιδιώτη. Αν, όμως, η ποιότητα εξαρτιόταν αποκλειστικά από το πορτοφόλι, τότε πολυτελείς προορισμοί με τεράστια περιβαλλοντική επιβάρυνση θα θεωρούνταν «ποιοτικοί», κάτι που αντιβαίνει κάθε σύγχρονη στρατηγική βιωσιμότητας.
Η υπεραπλούστευση του δημόσιου λόγου. Σε πολιτικό ή επικοινωνιακό επίπεδο, ο όρος συχνά χρησιμοποιείται χωρίς συνοδευτικές πολιτικές. Έτσι, η έννοια χάνει το νόημά της και καταλήγει «κενό σύνθημα». Όλοι συζητάνε για «ποιοτικό» τουρισμό, αλλά στην πράξη δεν κάνουν σχεδόν τίποτα.
Η έλλειψη μετρήσιμων δεικτών ποιότητας. Οι προορισμοί συχνά δεν διαθέτουν εργαλεία για να αξιολογήσουν την πραγματική ποιότητα, όπως δείκτες ικανοποίησης, υδατικό αποτύπωμα, ενεργειακή απόδοση, επίπτωση στις τοπικές υποδομές. Χωρίς δεδομένα, η ποιότητα γίνεται υποκειμενική.
Για να γίνει ο «ποιοτικός τουρισμός» πραγματικότητα
Για να γίνει ο «ποιοτικός τουρισμός» πραγματικότητα, χρειάζονται συγκεκριμένες δράσεις: έξυπνη διαχείριση πόρων, από την εξοικονόμηση νερού στα ξενοδοχεία μέχρι τη σωστή διαχείριση απορριμμάτων και την υιοθέτηση πράσινων τεχνολογιών.
Αναβάθμιση της εμπειρίας χωρίς υπερβολές, όπου η ποιότητα δεν έγκειται στην υπερπολυτέλεια, αλλά στη συνέπεια της παροχής. Ένα καθαρό και καλά συντηρημένο δωμάτιο, μια επαγγελματική ομάδα προσωπικού, ένα οργανωμένο resort· όλα αυτά δημιουργούν πραγματική αξία.
Ένταξη της τοπικής κοινωνίας και των τοπικών παραγωγών· τα ήθη, τα έθιμα και η γαστρονομία και το κρασί πρέπει να αποτελούν μέρος της εμπειρίας. Ο ταξιδιώτης εκτιμά το αυθεντικό, όχι το ομογενοποιημένο.
«Ο ποιοτικός τουρισμός είναι ζήτημα στρατηγικής, όχι μόνο “εικόνας”», επισημαίνει.
Πώς αντιλαμβάνεται ο ταξιδιώτης τον ποιοτικό τουρισμό
Σύμφωνα με τον κ. Πελεκανάκη, «ο σημερινός ταξιδιώτης και ιδίως οι οικογένειες από τις ευρωπαϊκές αγορές, αναζητούν στις διακοπές τους άνεση και ηρεμία, καλές υποδομές και καθαριότητα, συνεπή παροχή υπηρεσιών υψηλού επιπέδου, υπεύθυνη διαχείριση σε νερό-ενέργεια-ασφάλεια και εμπειρίες που τον συνδέουν με τον τόπο.
Ένας επισκέπτης, που επιστρέφει ξανά και ξανά, δεν το κάνει, επειδή πλήρωσε ακριβό δωμάτιο, αλλά επειδή αισθάνθηκε ότι πέρασε καλά, φρόντισε ο ίδιος τον τόπο και ο τόπος τον φρόντισε επίσης».
Μια σχέση ισορροπίας
«Ο ποιοτικός τουρισμός είναι μια σχέση ισορροπίας μεταξύ του ταξιδιώτη, της επιχείρησης, της τοπικής κοινωνίας και του περιβάλλοντος», σημειώνει και προσθέτει:
«Δεν είναι προνόμιο λίγων προορισμών ούτε συνώνυμο της πολυτέλειας. Είναι επιλογή στρατηγικής, τρόπος λειτουργίας και φιλοσοφία ανάπτυξης.
Προσανατολισμός στον πελάτη, όπου οι υπηρεσίες σχεδιάζονται γύρω από τις ανάγκες, τις προσδοκίες και το προφίλ του επισκέπτη. Η ποιότητα δεν είναι γενική, αλλά είναι εξατομικευμένη. Άλλο περιμένει μια οικογένεια, άλλο ένα ζευγάρι, άλλο ένας business traveler.
Η εκπαίδευση και ο επαγγελματισμός του ανθρώπινου δυναμικού είναι κεντρικός παράγοντας ποιότητας. Οι εργαζόμενοι πρέπει να έχουν δεξιότητες, κουλτούρα φιλοξενίας, ευγένεια και ικανότητα επίλυσης προβλημάτων. Η ποιότητα φαίνεται στον τρόπο που το προσωπικό “φέρει” τον προορισμό».
«Πραγματική ποιότητα σημαίνει να έχει ο τουρίστας μια συνολική θετική εμπειρία από την ώρα που έφθασε στον τόπο μας, μέχρι την ώρα που αναχώρησε.
Αν η Ελλάδα θέλει να διατηρήσει τη θέση της ως κορυφαίος παγκόσμιος προορισμός, πρέπει να δώσει πραγματικό περιεχόμενο σε αυτή τη συχνά παρεξηγημένη έννοια», κατέληξε.