Τις επιπτώσεις του BREXIT και για την Κρήτη επισημαίνει με απαντητική του επιστολή στον Karl-Heinz Lambertz, πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των περιφερειών, ο πρώην δήμαρχος Γιάννης Κουράκης. Ο κ. Κουράκης απαντά ως μέλος της επιτροπής από την οποία ζητήθηκε να αναλύσουν τις επιπτώσεις του BREXIT.
«Με δεδομένο ότι το ΑΕΠ της Περιφέρειας Κρήτης συναρτάται σε μεγάλο βαθμό (έως και 50% σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις) από την τουριστική δραστηριότητα αναμένεται να υπάρξουν σημαντικές επιπτώσεις από το BREXIT” τόνισε ο κ.Κουράκης.
“Η ανάλυση των επιπτώσεων από την αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ένωση σε επίπεδο εθνικής οικονομίας δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμα, αλλά έχουν δημοσιευθεί μελέτες και αναλύσεις τραπεζών που διατυπώνουν σχετικές εκτιμήσεις με βάση τη δομή των εμπορικών και γενικότερων οικονομικών συναλλαγών με την Ελλάδα. Εκτιμώ ότι όταν θα αρχίσει να διαγράφεται με περισσότερη σαφήνεια το πλαίσιο της μελλοντικής σχέσης μεταξύ ΗΒ και ΕΕ θα προσεγγιστούν με αρτιότερο τρόπο οι επιπτώσεις στη χώρα.
Σε περιφερειακό επίπεδο δυστυχώς δεν υπάρχουν μελέτες ανάλυσης των επιπτώσεων από το BREXIT. Με βάση όμως τη δομή της περιφερειακής οικονομίας της Κρήτης επιχειρείται μια καταρχήν εκτίμηση του αντικτύπου» τονίζει και συνεχίζει:
Ανάλυση αντικτύπου
Η Κρήτη ως περιφέρεια έχει αναπτύξει ένα υψηλό επίπεδο συναλλαγών με το Ηνωμένο Βασίλειο ιδιαίτερα στον τουρισμό. Συγκεκριμένα, εκτιμάται ότι το 13% της συνολικής τουριστικής δραστηριότητας οφείλεται στις επισκέψεις τουριστών από το Ηνωμένο Βασίλειο (βλέπε πίνακα δεξιά).
Με δεδομένο ότι το ΑΕΠ της Περιφέρειας Κρήτης συναρτάται σε μεγάλο βαθμό (έως και 50% σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις) από την τουριστική δραστηριότητα αναμένεται να υπάρξουν σημαντικές επιπτώσεις από το BREXIT. Αυτές θα προέλθουν κυρίως από την ενδεχόμενη μείωση του πραγματικού εισοδήματος των νοικοκυριών στο Η.Β. ως αποτέλεσμα π.χ. μόνιμης απώλειας προϊόντος-εισοδήματος λόγω BREXIT, σε συνδυασμό με άνοδο του πληθωρισμού και υποτίμηση της συναλλαγματικής ισοτιμίας της στερλίνας έναντι του ευρώ.
Ειδικότερα, η υποτίμηση της λίρας έναντι του ευρώ μετά το BREXIT θα καταστήσει το ελληνικό τουριστικό προϊόν ακριβότερο για τους κατοίκους του Ηνωμένου Βασιλείου. Επιπρόσθετα, αρνητικό αντίκτυπο θα έχουν και αλλαγές στις σχετικές διαδικασίες όπως η επαναφορά της ταξιδιωτικής βίζας για τους κατοίκους του Η.Β. ή τυχόν διαφοροποιήσεις στο καθεστώς λειτουργίας των αεροπορικών εταιρειών. Οι ταξιδιωτικές υπηρεσίες χωρίς βίζα πρέπει να συνεχιστούν για να αποφευχθούν οι δυσμενείς επιπτώσεις στις εισροές τουριστών από το ΗΒ.
Τέλος, η ενδεχόμενη αποχώρηση του ΗΒ από την Ευρωπαϊκή Ενιαία Αγορά Αεροπορικών Μεταφορών (ESAM) θα μπορούσε να αυξήσει το κόστος συναλλαγών για τους μεταφορείς με έδρα το Ηνωμένο Βασίλειο, με αρνητικές επιπτώσεις στο κόστος ταξιδιού στο εξωτερικό και συνεπώς στον τουρισμό στην Κρήτη.
Σε ό,τι αφορά τις εξαγωγές αγαθών και γενικότερα το διμερές εμπόριο, οι επιπτώσεις είναι περιορισμένες αλλά όχι αμελητέες καθώς οι εξαγωγές προς το ΗΒ ανέρχονται στο 5% του συνόλου και αφορούν κυρίως στα τοπικά αγροτικά προϊόντα. Η τελική επίπτωση θα εξαρτηθεί από το καθεστώς δασμών που θα επικρατήσει μετά την αποχώρηση του ΗΒ από την ΕΕ.
Επίσης, επιπτώσεις θα υπάρχουν στην εκπαιδευτική και ερευνητική κοινότητα, καθώς αναμένεται να επηρεάσει αρνητικά τις συνεργασίες που έχουν αναπτυχθεί στο πλαίσιο διεθνών ερευνητικών προγραμμάτων χρηματοδοτούμενων κυρίως από την ΕΕ. Αρνητικά επίσης θα επηρεάσει τις σπουδές αλλά και το κόστος τους.
Τέλος, εκτιμάται ότι θα επηρεαστεί αρνητικά το επενδυτικό πρόγραμμα της Περιφέρειας το οποίο χρηματοδοτείται με πόρους από τα διαρθρωτικά ταμεία καθώς θα μειωθεί ο κοινοτικός προϋπολογισμός.
- Διορθωτικές δράσεις/μέτρα
Στο πλαίσιο αξιολόγησης του ΠΕΠ Κρήτης 2014-20 έχει τεθεί το θέμα της εκτίμησης των επιπτώσεων από το BREXIT καθώς επηρεάζει την επίτευξη των στόχων που έχουν τεθεί. Ως εκ τούτου αναμένω ότι στις αρχές του 2018 θα υπάρχουν ασφαλέστερες εκτιμήσεις.
Επισημαίνω ότι σε περιφερειακό επίπεδο καταβάλλεται μια γενικότερη προσπάθεια προσέλκυσης τουριστών από νέες αναδυόμενες αγορές με σημαντικές προοπτικές. Η προσπάθεια αυτή αναμένεται να διευκολυνθεί από την κατασκευή και του νέου διεθνούς αεροδρομίου του Ηρακλείου. Η ταχεία ολοκλήρωση αυτού του έργου αποτελεί κεντρική αναπτυξιακή προτεραιότητα και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα πρέπει να διευκολύνει την εκτέλεση του με όλα τα διαθέσιμα μέσα. Περαιτέρω, θα πρέπει να αναπροσανατολιστεί και να ενισχυθεί η επικοινωνιακή εκστρατεία σε νέες αγορές για την προσέλκυση τουριστών. Προς αυτή την κατεύθυνση λαμβάνονται ήδη οι κατάλληλες αποφάσεις σε περιφερειακό επίπεδο από αρκετούς φορείς της Κρήτης.
- Χρηματοδοτικός Μηχανισμός
Όμως, το εύρος των επιπτώσεων είναι τέτοιο που απαιτεί μια πιο συστηματική και συντονισμένη αντιμετώπιση από την ΕΕ. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει τη δυνατότητα να εκτιμήσει τις επιπτώσεις και να κατευθύνει τους πόρους εκεί όπου εμφανίζεται η ισχυρότερη πίεση. Στο πλαίσιο αυτό θα ήταν σκόπιμο να υλοποιηθεί καταρχάς μια μελέτη για τις επιπτώσεις του BREXIT στον τουρισμό με έντονη περιφερειακή διάσταση ειδικά προσανατολισμένη στις περιφέρειες της Μεσογείου.
Επίσης, θα ήταν σκόπιμο να σχεδιαστεί ένας Χρηματοδοτικός Μηχανισμός Προσαρμογής με συγχρηματοδότηση από τα Διαρθρωτικά Ταμεία με στόχο τον αναπροσανατολισμό των οικονομικών συναλλαγών στις τοπικές οικονομίες που πλήττονται περισσότερο.
Είναι βέβαια δεδομένο ότι θα συνεχιστούν οι προσπάθειες ανάπτυξης μιας αμοιβαία επωφελούς διμερούς συνεργασίας με το ΗΒ και μετά την αποχώρηση του από την Ευρωπαϊκή Ένωση και ενδεχομένως κάποιες από τις προαναφερόμενες επιπτώσεις δεν θα έχουν το εύρος και το βάρος που αρχικά αναμένουμε”, καταλήγει ο πρώην δήμαρχος.