Ο τρόπος που ταξιδεύουμε αλλάζει ραγδαία. Οι σημερινοί ταξιδιώτες δεν αναζητούν πλέον μόνο νέες εμπειρίες και αξιοθέατα. Έχουν αναπτύξει περιβαλλοντική συνείδηση, που επηρεάζει σημαντικά τις επιλογές τους και διαμορφώνει ένα νέο τοπίο στον παγκόσμιο τουρισμό.
Η Κρήτη βρίσκεται σήμερα σε ένα μεταβατικό στάδιο: από τον μαζικό τουρισμό, σε ένα πιο υπεύθυνο και βιώσιμο τουριστικό μοντέλο.
«Η βιωσιμότητα δεν είναι μια τάση — είναι μονόδρομος και όσοι δεν ακολουθήσουν, θα έχουν σοβαρές συνέπειες», λέει στην «Π» η κυρία Δανάη Αντωνάκη, διευθύντρια Ποιότητας και Βιώσιμης Ανάπτυξης PHAEA, η οποία παρουσίασε στην ολομέλεια του Παγκρήτιου Συλλόγου Διευθυντών Ξενοδοχείων, τον Κλιματικό Νόμο και στις υποχρεώσεις των ξενοδοχειακών μονάδων.
«Στην Ελλάδα –και ιδιαίτερα στην Κρήτη– η φιλοξενία δεν είναι μια απλή επαγγελματική πράξη. Είναι στάση ζωής, βαθιά ριζωμένη στην πολιτιστική μας κληρονομιά. Από την αρχαιότητα, όπου ο Ξένιος Ζευς προστάτευε τον ξένο, μέχρι τα κρητικά σπίτια του σήμερα που ανοίγουν διάπλατα τις πόρτες τους σε κάθε περαστικό, η έννοια της φιλοξενίας φέρει ένα βαθύ ανθρωπιστικό αποτύπωμα. Δεν προσφέρεις απλώς στέγη και φαγητό· προσφέρεις σεβασμό, αυθεντικότητα και φροντίδα.
Αυτό το ήθος της φιλοξενίας αποτελεί και τον πυρήνα της φιλοσοφίας μας στον τουρισμό του σήμερα. Δεν αντιμετωπίζουμε τους ανθρώπους που μας επιλέγουν ως «επισκέπτες», αλλά ως φιλοξενούμενους. Κι αυτό συνεπάγεται ευθύνη, όχι μόνο απέναντι σε εκείνους, αλλά και απέναντι στον τόπο που μας εμπιστεύτηκαν να τους γνωρίσουμε», επισημαίνει.
Τι αναζητά από τον προορισμό και το κατάλυμα ο σύγχρονος φιλοξενούμενος
«Ο φιλοξενούμενος του σήμερα, όπως εξηγεί στην «Π», έχει μετακινηθεί από τη λογική της κατανάλωσης, προς τη λογική της συνειδητής εμπειρίας. Αναζητά ένα περιβάλλον που να του προσφέρει νόημα. Θέλει να αισθανθεί ότι συνδέεται με τον τόπο, όχι επιφανειακά αλλά ουσιαστικά.
Δεν αναρωτιέται μόνο “πού θα μείνω” αλλά και:
Τι αξίες πρεσβεύει η επιχείρηση στην οποία επενδύω τα χρήματά μου;
Ποιο είναι το κοινωνικό και περιβαλλοντικό της αποτύπωμα;
Πώς αντιμετωπίζει τους ανθρώπους της και την κοινότητα στην οποία ανήκει;
Αυτό το νέο πρότυπο φιλοξενούμενου δίνει βάρος στη διαφάνεια και την υπεύθυνη επικοινωνία. Θέλει να γνωρίζει με ακρίβεια τι συμβαίνει πίσω από τις «βιτρίνες» του τουρισμού. Οι επιχειρήσεις που μιλούν με ειλικρίνεια, παρουσιάζουν τις πρακτικές τους τεκμηριωμένα και δεν φοβούνται να αναδείξουν τις προκλήσεις τους, κερδίζουν την εμπιστοσύνη του».
Σε ποιο στάδιο βρίσκεται η Κρήτη
Σύμφωνα με τις επισημάνσεις της: «Η Κρήτη βρίσκεται σήμερα σε ένα μεταβατικό στάδιο: από τον μαζικό τουρισμό, σε ένα πιο υπεύθυνο και βιώσιμο τουριστικό μοντέλο. Οι δυνατότητες του νησιού είναι μοναδικές: φυσικό περιβάλλον, πλούσια πολιτιστική κληρονομιά, ισχυρή τοπική ταυτότητα.
Υπάρχουν πολλές επιχειρήσεις που προσαρμόζονται και επενδύουν σε βιώσιμες πρακτικές: εξοικονόμηση πόρων, υπεύθυνη διαχείριση αποβλήτων, τοπικές συνεργασίες, εκπαιδευτικά προγράμματα για το προσωπικό.
Ωστόσο, για να ενισχυθεί αυτό το θετικό ρεύμα, χρειάζεται:
- Υποστήριξη και κίνητρα από θεσμικό επίπεδο.
- Ενίσχυση των συνεργειών μεταξύ τουριστικών επιχειρήσεων και τοπικών κοινοτήτων.
- Πιο συστηματική προσέγγιση για την παρακολούθηση και ανάδειξη των βιώσιμων πρακτικών.
Η μετάβαση δεν είναι απλή, αλλά είναι απαραίτητη. Και η Κρήτη έχει όλα τα εφόδια για να πρωτοστατήσει σε αυτή τη νέα εποχή», λέει.
Πώς προσαρμόζονται οι επαγγελματίες του τουρισμού
«Οι επαγγελματίες του τουρισμού που κατανοούν τις αλλαγές και τις ανάγκες του σύγχρονου φιλοξενούμενου, κάνουν μια στροφή στην ουσία.
Αντί να εστιάζουν μόνο στη βελτίωση της εικόνας τους, επενδύουν σε:
- Πραγματική αλλαγή λειτουργίας: ανακύκλωση, ενεργειακή απόδοση, μείωση πλαστικού, υπεύθυνη κατανάλωση
- Τοπική σύνδεση: συνεργασία με αγρότες, παραγωγούς, τεχνίτες, καλλιτέχνες — όχι μόνο για λόγους marketing, αλλά για την ενίσχυση του κοινωνικού ιστού
- Αυθεντικές εμπειρίες: που εντάσσουν τον φιλοξενούμενο στον τόπο, του μαθαίνουν κάτι, τον συγκινούν.
Παράλληλα, οι εταιρείες που λειτουργούν με πυξίδα τη βιώσιμη ανάπτυξη, καταφέρνουν να προσελκύσουν και να διατηρήσουν εργαζόμενους από την τοπική κοινωνία. Αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό: οι άνθρωποι αυτοί μεταφέρουν τη δική τους σχέση με τον τόπο, προσθέτοντας ένα ακόμη επίπεδο αυθεντικότητας στην εμπειρία φιλοξενίας. Ο φιλοξενούμενος δεν αλληλεπιδρά απλώς με έναν επαγγελματία — αλλά με κάποιον που έχει προσωπική σύνδεση με τον τόπο».
Οι κίνδυνοι για όσους δεν ακολουθούν τη βιώσιμη κατεύθυνση
«Η απάντηση είναι απλή και σκληρή», υπογραμμίζει η κυρία Αντωνάκη: θα μείνουν πίσω. Ο κόσμος αλλάζει. Οι άνθρωποι ψηφίζουν με τις επιλογές τους — με την προτίμησή τους, με τα σχόλιά τους, με τα χρήματά τους.
Όσες επιχειρήσεις δεν προσαρμοστούν θα αντιμετωπίσουν:
- Απώλεια εμπιστοσύνης από τους φιλοξενούμενους.
- Αποκλεισμό από τουριστικά δίκτυα και συνεργασίες που έχουν πλέον ρητούς περιβαλλοντικούς και κοινωνικούς όρους.
- Αδυναμία πρόσβασης σε χρηματοδοτήσεις που συνδέονται με βιώσιμες επενδύσεις.
- Δυσκολία εύρεσης προσωπικού, ειδικά νεότερων ανθρώπων που επιλέγουν εργοδότες με ουσιαστικές αξίες.
«Η βιωσιμότητα δεν είναι μια τάση — είναι μονόδρομος. Και είναι χρέος μας, ως επαγγελματίες της φιλοξενίας, να λειτουργούμε με επίγνωση, με σεβασμό και με όραμα, για τους ανθρώπους μας, για τους φιλοξενούμενούς μας, για τον τόπο που μας φιλοξενεί», καταλήγει.