Δεν υπάρχει αμφιβολία, η ένταξη των ανακτορικών κέντρων του Μινωικού Πολιτισμού στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της ΟΥΝΕΣΚΟ, αποτελεί επιτυχία για την Ελλάδα και πρωτίστως, ασφαλώς, για την Κρήτη. Βέβαια, ο Μινωικός Πολιτισμός δεν χρειαζόταν αυτή τη διάκριση για να αναδειχθεί, για να δει όλη η υφήλιος πόσο σημαντικός υπήρξε. Η επιστήμη το έχει τεκμηριώσει αυτό με τον πιο άρτιο τρόπο, εδώ και πολλές δεκαετίες.
Συνεπώς, η ένταξη των μνημείων του στα κατάστιχα της ΟΥΝΕΣΚΟ, δεν λέει κάτι τόσο για τους Μινωίτες, όσο για εμάς, τους σημερινούς Έλληνες και το κράτος μας. Που δεν είχαμε κατορθώσει να επιτύχουμε ως τώρα αυτή την -αυτονόητη στην πραγματικότητα- συμπερίληψη. Γιατί η ανεπάρκεια η δική μας ήταν που κρατούσε την Κνωσό, τη Φαιστό και όλα τα υπόλοιπα Μινωικά Ανάκτορα έξω από εκεί που δικαιωματικά ανήκαν. Η διαχρονική ανεπάρκεια των κεντρικών κυβερνήσεων και της αυτοδιοίκησης ακόμα. Και για αυτή την αδικία που αποκαταστάθηκε, έστω και αργά, αξίζουν συγχαρητήρια σε όσους εργάστηκαν όλα αυτά τα τελευταία χρόνια, όπου κι αν βρίσκονται.
Κάνοντας ένα βήμα πίσω, αξίζει να προβληματιστούμε… Πόσες άλλες ανάλογες ή έστω αντίστοιχες ευκαιρίες χάνουμε; Πόσες δυνατότητες έχει ο τόπος, η χώρα και μένουν ανεκμετάλλευτες; Για διάφορους λόγους, από αδιαφορία θέλετε, από ανικανότητα, από αβελτηρία, από ιδεοληψία, μια φορά από κάποια δική μας αδυναμία, πόσες ευκαιρίες αφήνουμε να πηγαίνουν χαμένες;
Άλλη μια τέτοια, πολλές μάλλον τέτοιες χαμένες ευκαιρίες, δεν ήταν και οι πακτωλοί των χρημάτων που έπεφταν εκ Βρυξελλών; Και αντί να τις επενδύσουμε στην γεωργική παραγωγή και να γίνουμε μια χώρα-πρότυπο, μια περιφέρεια-πρότυπο στον πρωτογενή τομέα, τις κάναμε σε μεγάλο βαθμό ταξίδια, γλέντια, αυτοκίνητα και ακίνητα; Κινήθηκε η αγορά βέβαια, όσο για αυτό, ούτε λόγος.
Το ερώτημα που τίθεται, λοιπόν, είναι αν η ευχάριστη αυτή εξέλιξη για την ανάδειξη του πολιτισμικού μας αποθέματος, θα γίνει ευκαιρία να σκεφτούμε λίγο πιο δημιουργικά και μακρύτερα. Ή αν το μήνυμα που θα πάρουμε είναι «δε βαριέσαι, ό,τι και να γίνει, πάντα κάπως στο τέλος τα καταφέρνουμε». Και αν θα μας βοηθήσει αυτή η αναγνώριση της Κρήτης να δείξουμε λίγο περισσότερο σεβασμό σε όσα μας έχουν παραδοθεί και δεν μας ανήκουν, είμαστε απλώς οι εφήμεροι διαχειριστές τους.
Τα μνημεία του αρχαίου πολιτισμού, υλικά και άυλα, η φύση και το περιβάλλον γύρω μας, οι πλουτοπαραγωγικοί πόροι, η γεωγραφική μας θέση, το κλίμα, η σύγχρονη καλλιτεχνική δημιουργία, η φιλοτιμία και δημιουργικότητα του λαού μας, τα ταλέντα των νέων μας στις επιστήμες, τις τέχνες, στην παραγωγή κάθε λογής, όλα αυτά αποτελούν συνολικά έναν πλούτο μοναδικό. Αν δεν το συλλάβουμε αυτό, αν δεν νιώσουμε τις δυνατότητες που γεννούν όλα αυτά τα κεφάλαια που υπάρχουν μέσα και γύρω μας, θα συνεχίσουμε να μένουμε έκπληκτοι από τις ανακυκλούμενες αποτυχίες και τις συγκυριακές επιτυχίες.
Απουσιάζει οποιοδήποτε συγκροτημένο σχέδιο, οποιαδήποτε εποπτική ματιά, οποιαδήποτε συλλογική προοπτική, το όραμα που μας σερβίρουν εύκολα στην αντιπολίτευση οι πολιτικοί, αλλά στην πράξη είναι αέρας κοπανιστός, όταν έρθουν στην Κυβέρνηση. Στην Κρήτη κυνηγάμε την ουρά μας εδώ και τόσο καιρό και δεν μπορούμε να στήσουμε έναν μηχανισμό πρόσκαιρης φιλοξενίας για δυο-τρεις χιλιάδες ανθρώπους. Στο Ηράκλειο δεν καταφέρνουμε να καθαρίσουμε στοιχειωδώς τις γειτονιές μας. Για την Ελλάδα συνολικά, ας μην πω τίποτα καλύτερα, από πού να το πιάσεις και πού να το αφήσεις…
Πόσο θα πάμε έτσι; Τρέχοντας λαχανιασμένοι πίσω από τις εξελίξεις, πίσω από έναν κόσμο που δεν μας περιμένει; Γιατί έχουμε χάσει την ικανότητα να εμπνέουμε και να εμπνεόμαστε; Γιατί έχουμε χάσει τη δυνατότητα να βλέπουμε τη μεγάλη εικόνα; Γιατί έχουμε εγκαταλείψει και τη φιλοδοξία έστω να κινητοποιήσουμε όσες περισσότερες δημιουργικές δυνάμεις μπορούμε και να τις στρέψουμε στο μέλλον; Νιώθει κανείς πως ό,τι γίνεται, γίνεται λίγο ή πολύ στην τύχη, χωρίς σχέδιο.
Θέλετε ένα παράδειγμα; Τα πήγαμε καλά στην ΟΥΝΕΣΚΟ αυτή τη φορά, μπράβο μας. Παραπέρα τι κάνουμε; Υπάρχει κάποιο συνολικό σχέδιο για να αναδειχθούν οι αρχαιολογικοί χώροι των Μινωικών Ανακτόρων; Πώς θα υποδεχθούν τα επόμενα χρόνια τα αυξανόμενα πλήθη επισκεπτών, πώς θα επιβεβαιώσουν την ανάδειξή τους;
Είδατε εσείς κάποιο σχέδιο; Στην Κνωσό θα αλλάξει πρόσωπο η περιοχή, όπως χρειάζεται; Ρητορικά τα ερωτήματα, τροφή για σκέψη.