Ζούμε με φόβο, άγχος και αγωνία γιατί μας απειλεί η πανδημία του κοροναϊού. Είμαστε κλεισμένοι στα σπίτια μας με παράθυρα την τηλεόραση, από όπου παρακολουθούμε συνήθως, τους κινδύνους του ανθρώπινου εχθρού.
Από τα παράθυρα του σπιτιού μας δεν βλέπομε τίποτα γιατί έξω είναι ερημικά. Το λοκντάουν απαγορεύει την κυκλοφορία και ελέγχει την κοινωνικότητα και δημιουργικότητα του ανθρώπου, βασικές του ανάγκες. Γεννά μοναξιά, άγχος και αγωνία, πόνο πολύ κι απελπισία. Τις αναποδιές και κακουχίες της ζωής αντέχει αυτός που έχει υπομονή, επιμονή και ελπίδα.
Επαναλαμβάνει δε μαζί με το Δαβίδ: “Το έλεος σου Κύριε καταδιώξει με πάσης τας ημέρας της ζωής μου” (ψαλμ. 22,6). Χωρίς αυτές τις δυνάμεις ο άνθρωπος καταλήγει στην κατάθλιψη ή το ψυχιατρείο. Αυτός είναι ο θάνατος της ψυχής που δημιουργείται από θλίψεις, κρίσεις και απογοητεύσεις. Κακές σχέσεις με την οικογένεια.
Απομάκρυνση από το Θεό και τους συνανθρώπους. Το θάνατο της ψυχής αποτρέπομε μόνο όταν κατεβούμε στο συνάνθρωπο και ζήσομε ψυχικά κοντά του. Όταν μοιραστούμε τις χαρές και λύπες του και τον βοηθήσουμε “από καρδιάς”. Όταν από το περίσσευμα ή το υστέρημά μας βοηθούμε την επίλυση κοινών ή ξένων προβλημάτων.
Μέσα μας κρύβονται πνευματικές δυνάμεις που όσο περισσότερο τις χρησιμοποιούμε για το καλό των συνανθρώπων, τόσο βοηθούμε για καλύτερο κόσμο. Όσο όμως περισσότερο ασχολούμαστε με τα προσωπικά μας και ξεχνούμε ή παραμερίζομε τους άλλους τόσο πιο μεγάλος γίνεται ο φόβος, η μοναξιά, το άγχος κι η απελπισία.
Ο φόβος και η ελπίδα είναι έμφυτες δυνάμεις που προστατεύουν τη ζωή των ανθρώπων. Ο φόβος είναι ντίδραση σε πραγματικούς ή φανταστικούς κινδύνους. Εκδηλώνεται με χειρονομίες και κραυγές. Με ωχρότητα και δάκρυα. Ο φόβος χάνεται όταν οι κίνδυνοι είναι πραγματικοί και φεύγουν. Μένει στους φανταστικούς κινδύνους.
Ο Πέτρος από φόβο αρνήθηκε τρεις φορές τον Χριστό. Οι μαθητές φοβήθηκαν στην τρικυμία και ζηούσαν βοήθεια.
Ο Χριστός τους αποκάλεσε “ολιγόπιστους”. Πίστη είναι το ξύπνημα όλων των πνευματικών δυνάμεων του ανθρώπου.
Λογική συνείδηση, ελευθερία, κοινωνικότητα και δημιουργικότητα. Όταν αυτές οι πνευματικές δυνάμεις είναι σε λήθαργο φοβόμαστε, τρέμομε, έστω κι αν δεν κινδυνεύει η ζωή μας. Ο Πιλάτος βοήθησε να ελευθερώσει τον Χριστό, ενώ τον βρήκε αθώο για να μη χάσει τη θέση του.
Από φόβο κάθε εγκληματική σπείρα, σκοτώνει μέλη της για να μην προδώσουν ότι γνωρίζουν. Οι άνθρωποι που φοβούνται το θάνατο πεθαίνουν κάθε μέρα. Οι άλλοι με πίστη, υπομονή κι ελπίδα μια φορά. Αυτοί που από φόβο πεθαίνουν κάθε μέρα, είναι οι δειλοί. Παγιδεύονται και χάνονται εκεί που με λίγη προσπάθεια μπορούσαν να σωθούν.
Πνίγονται σ’ ένα ποτήρι νερό, που λέει ο λαός μας. Όταν βρεθούν ναυαγοί πάνω στα κύματα είναι ανήμποροι να παλέψουν έστω κι αν γνωρίζουν κολύμπι. Είναι καταδικασμένοι να πνιγούν. Οι γιατροί φοβούνται να χειρουργήσουν φοβισμένους κι απελπισμένους, γιατί μπορεί να πετύχει η εγχείρηση κι αυτοί να πεθάνουν.
Οι ανδρείοι όπως μας λέει ο Σωκράτης ελέγχουν το φόβο γι’ αυτό μπαίνουν πρόθυμα και ελεύθερα στην φουρτουνιασμένη θάλασσα να σώσουν αυτόν που πνίγεται, ή στο σπίτι που φλέγεται να σώσουν το παιδί που κινδυνεύει.
Πάντα τα καταφέρνουν, και με τη φλόγα της πίστης, στις αρρώστιες, κακουχίες, αποτυχίες και σε κάθε εμπόδιο της ζωής.
Η χειρότερη μορφή του φόβου είναι η απελπισία. Εξαφανίζει υπομονή, επιμονή και ελπίδα. Νεκρώνει τη χαρά της δημιουργίας και προκοπής. Δεν έχει φίλους γιατί δεν θέλει. Διέξοδος τα ναρκωτικά και οι αυτοκτονίες.
Μην απελπίζεσαι άνθρωπε με τη δική σου γνώση, γιατί δεν ξέρεις ο Θεός τι έχει να σου δώσει, λέει ο λαός μας: “Δεν καταστρέφει τόσο το σφάλμα όσο η απόγνωση κι η απελπισία λέει ο Ι. Χρυσόστομος. Το σφάλμα είναι ανθρώπινο. Το μετανοείν αγγελικό”. Βασιλιάς της απελπισίας είναι ο Χιούμπερ Χέλμπι. Γεννήθηκε στο Μπρούκλιν των ΗΠΑ. Σε ηλικία 18 ετών μπήκε στο νοσοκομείο από φυματίωση. Οι γιατροί γνωμάτευσαν πως θα ζούσε μόνο 2 μήνες. Του αφαίρεσαν 10 πλευρά κι ένα κομμάτι από τον πνεύμονα. Τη γλίτωσε. Το 1967 φυλακίστηκε για χρήση και κατοχή ηρωίνης.
Εκεί στη φυλακή θυμήθηκε περιστατικά από την πρώτη φυλάκισή του όταν ήταν 18 χρόνων, και περιστατικά από τη ζωή του στο νοσοκομείο εκείνης της εποχής. Μαζί του νοσηλευόταν ένας γέρος κι ένα νέο παιδί 18 χρόνων από την Ελλάδα, που στην εγχείρισή του πέθανε. Ο γέρος μέρα νύχτα έκλαιγε απαρηγόρητα, όχι για τη μοίρα του αλλά για το θάνατο του παιδιού και τον πόνο των γονέων του.
Μια μέρα ήρθε κοντά μου και με παρακάλεσε να γράψομε παρηγορητικό γράμμα στους γονείς του παιδιού. Αυτό το περιστατικό όταν το ξανασκέφτηκα όταν το ξανάζησα με τα κλάματα και τα δάκρυα του γέρου από αγάπη για τους πληγωμένους γονείς του παιδιού, άλλαξα σκέψεις. Με βοήθησε να νιώσω το μυστήριο της αγάπης. Η αγάπη έγινε η χαρά κι ελπίδα μου. Μ’ έβγαλε από το αδιέξοδο της απελπισίας. Μέχρι τότε δεν ήξερα πως χωρίς αγάπη δεν ζει ο άνθρωπος (εφημ. “Το Βήμα” 5-8-2001).
Αυτός που αγαπά έχει υπομονή, επιμονή κι ελπίδα. “Η θλίψις υπομονήν κατεργάζεται, η δε υπομονή δοκιμήν η δε δοκιμή ελπίδα, η δε ελπίς ου καταισχύνει ότι η αγάπη του Θεού εκκέχυται εν ταις καρδιάς ημών (Ρωμ. 5,3-5).
Η αγάπη, υπομονή κι επιμονή μ’ ενισχύουν μ’ ελπίδα και θάρρος. Με δύναμη ν’ ανέχομαι και συγχωρώ τας άλλους.
Γεννά ηρεμία, ειρήνη κι αισιοδοξία στην ψυχή μου. Άνω σχώμεν τας καρδίας είναι η ζωή των ανθρώπων. Στο ανέβασμα μας συνοδεύει πάντα η υπομονή, επιμονή κι ελπίδα. Αν πέσομε, πάλι από την αρχή το ανέβασμα. Όλες οι πρωτοβουλίες, επιθυμίες και αποφάσεις του ανθρώπου στηρίζονται στην ελπίδα.
Πολλές φορές αρχίζει απ’ εκεί που σταματά η λογική. Η ελπίδα ασφαλώς είναι το οξυγόνο της ζωής μας. Αν όμως πορευόμαστε μόνο με την ελπίδα περιμένοντας να πέσει το Μάνα εξ ουρανού, χωρίς σχέδιο, όραμα, σκοπό, αγώνες και θυσίες, βαδίζομε στο σκοτάδι.
Για την υπομονή κι επιμονή η σοφία του λαού μας λέει: “Όποιος βιάζεται σκοντάφτει. Όποιος βιάζεται γνώση χρειάζεται. Μονάχα αν χτυπάς την πόρτα πολλή ώρα και πολύ δυνατά μπορείς να ξυπνήσεις κάποιον” . “Σπεύδε βραδέως” συνιστά το αρχαίο γνωμικό. Ο δε Ισοκράτης: “Βολεύομεν βραδέως, επιτέλει δε ταχέως τη δόξαντα” (να σκέφτεσαι αργά αλλά να κάνεις ταχύτατα πράξη όσα σκέφτεσαι).
Ο όσιος Σεραφείμ του Σάρωφ διακήρυσσε: “Η απελπισία είναι η μεγαλύτερη χαρά του διαβόλου.
Είναι θανάσιμο αμάρτημα”. Ας μην ξεχνούμε επομένως ποτέ πως όσα συμβαίνουν στον κάθε άνθρωπο κύριος υπεύθυνος είναι ο εαυτός του.