Το «Βουλισμένο Αλώνι» βρίσκεται στο 15ο χιλιόμετρο της παλιάς Εθνικής οδού Ηρακλείου – Ρεθύμνου, λίγο πριν τη διακλάδωση που οδηγεί στο οροπέδιο του Στρούμπουλα, στην ευρύτερη περιοχή «Κέρη» της κτηματικής περιφέρειας Τυλίσου του δήμου Μαλεβιζίου.
Το «Βουλισμένο Αλώνι» αποτελεί ένα γεωλογικό φαινόμενο (μορφολογικό βύθισμα) και δεν έχει καμία σχέση με πραγματικό αλώνι. Πρόκειται για μια κυκλική καρστική κοιλότητα (δολίνη) που λόγου του σχήματος οι απλοί άνθρωποι της περιοχής έδωσαν το όνομα «αλώνι». Στο αρχικό σπήλαιο που υπήρχε, διαβρώθηκε η οροφή του, με αποτέλεσμα να καταρρεύσει και να σχηματιστεί η δολίνη. Σε πολλά σημεία τα πρανή έχουν κατακόρυφη έως και αρνητική κλίση με ύψος αρκετών δεκάδων μέτρων.
Το «Βουλισμένο Αλώνι» διαθέτει μία σπάνια ακουστική που είχε παρατηρήσει ο αξέχαστος μουσικoσυνθέτης Μάνος Χατζιδάκης από τις αρχές της δεκαετίας του 1980 και είχε προτείνει τη δημιουργία ενός υπαίθριου θεάτρου εντός του χώρου.
Η τότε κοινοτική αρχή της Τυλίσου προσπάθησε να υλοποιήσει την ιδέα του Μάνου Χατζιδάκη για τη κατασκευή του θεάτρου που σύμφωνα με την μελέτη ήταν 2000 θέσεων σε σχήμα αρχαίου θεάτρου. Η προσπάθεια είχε άδοξο τέλος και το έργο σταμάτησε στη φάση της κατασκευής του, μετά από αντίδραση περιβαλλοντικών οργανώσεων.
Για τις ανάγκες κατασκευής του θεάτρου αυτού έγινε από τον συνάδελφο και φίλο Παύλο Χριστοφάκη λεπτομερής τοπογραφική αποτύπωση του χώρου. Ο Παύλος ευχαρίστως μας παραχώρησε ψηφιακό αντίγραφο της αποτύπωσης και οι λεπτομερείς διαστάσεις που αναφέρουμε και οι παρατηρήσεις που κάνουμε οφείλονται και στην εργασία του Παύλου τον οποίο και δημόσια ευχαριστούμε.
Το «Βουλισμένο Αλώνι» και η γύρω περιοχή όπως ο «Σπήλιος του Καμηλάρη» είναι συνδεδεμένο με δυσάρεστους θρύλους λές και η όλη περιοχή κρύβει ένα επτασφράγιστο μυστικό που δεν λέει να φανερωθεί.
Η ονομασία «Ασύνακτο» για το «Βουλισμένο Αλώνι» που μας διασώζει ο δάσκαλος Κωνσταντίνος Τσαπάκης καταγράφοντας το 1953 τα τοπωνύμια Τυλίσου φαίνεται να συμφωνεί με το μυστήριο της περιοχής, αφού σύμφωνα με τον λεξικογράφο Ησύχιο έχουμε : <ἀσύνακτος>· ὁ μὴ συναγόμενος. ἐξώβλητος και <ἐξώβλητον>· ἐξόριστον. ἀπόβλητον.
Την απάντηση του μυστηρίου θα μας τη δώσει ο χάρτης του Coronelli. Αν παρατηρήσουμε προσεκτικά στο χάρτη, στη περιοχή ακριβώς που βρίσκεται το «Βουλισμένο Αλώνι», ο χάρτης γράφει το τοπωνύμιο «Auececeri».
Γνωρίζοντας τα προηγούμενα που αναφέραμε το μυαλό μας πάει στη φράση : Ave Caesar morituri te salutant (Χαίρε Καίσαρ οι μελλοθάνατοι σε χαιρετούν). Η φράση αυτή είναι γνωστή από τις αρένες της Ρωμαϊκής περιόδου και την έλεγαν οι μονομάχοι όταν έμπαιναν στην αρένα για να μονομαχήσουν.
Κατά την εποχή της ρωμαιοκρατίας οι αρένες αποτελούσαν ότι αποτελούν την σημερινή εποχή τα γήπεδα ποδοσφαίρου. Στη Κρήτη είναι γνωστή η αρένα που υπήρχε στη αρχαία Γόρτυνα. Εντός της αρένας αυτής μαρτύρησαν οι Άγιοι Δέκα και στο τόπο μαρτυρίου κτίστηκε ομώνυμος ναός. Στη συνέχεια ολόκληρο το χωριό που δημιουργήθηκε μετά τη καταστροφή της Γόρτυνας ονομάστηκε Αγιοι Δέκα.
Το «Κολοσσαίο» της Ρώμης αποτελούσε τη μεγαλύτερη και γνωστότερη αρένα μιάς ολόκληρης εποχής και θεωρείται το σήμα κατατεθέν της Αιώνιας Πόλης. Το Κολοσσαίο άρχισε να κατασκευάζεται στην εποχή του Βεσπασιανού το 72 μ.Χ., συνεχίστηκε την εποχή του Τίτου και ολοκληρώθηκε όταν ήταν αυτοκράτορας ο Τίτος, το 80 μ.Χ.. Ονομαζόταν Αμφιθέατρο των Φλαβίων, από το όνομα της δυναστείας των αυτοκρατόρων που το έκτισαν. Μπορούσε να χωρέσει 65.000 θεατές και είχε σχήμα έλλειψης με περιφέρεια 524 μέτρων. Οι διαστάσεις του ήταν κολοσσιαίες: 156 x 188 μέτρα και το ύψος του έφτανε τα 48 μέτρα και είχε 4 ορόφους. Το Κολοσσαίο πήρε το όνομά του κατά τους μεσαιωνικούς χρόνους από το κολοσσιαίο του μέγεθος ή, όπως πιστεύεται, από το υπερμεγέθες άγαλμα του θεού Ηλιου που βρισκόταν στο ίδιο σημείο.
Υπάρχει όμως σχέση μεταξύ του Κολοσσαίου που είναι το μεγαλύτερο ρωμαϊκό μνημείο και στο «Βουλισμένο Αλώνι» που αποτελεί ένα μνημείο της φύσης.
Εάν μελετήσουμε την λεπτομερή τοπογραφική αποτύπωση του φίλου Παύλου στο «Βουλισμένο Αλώνι» και θελήσουμε να εγγράψουμε στη κάτοψη του ένα γεωμετρικό σχήμα θα δούμε ότι το σχήμα αυτό είναι έλλειψη με μικρό άξονα (πλάτος) 78 μέτρα και μεγάλο άξονα (μήκος) 94 μέτρα. Το ύψος ποικίλλει από 4.50 – 43.30 μέτρα, δηλαδή το μέσο ύψος είναι 24 μέτρα.
Δηλαδή οι διαστάσεις που δημιούργησε η φύση στο «Βουλισμένο Αλώνι» είναι ακριβώς οι μισές από τις διαστάσεις που δημιούργησε ο άνθρωπος πρίν περίπου 2000 χρόνια στο «Κολοσσαίο». Επειδή όμως ο άνθρωπος αντιγράφει τη φύση και όχι το αντίθετο πιθανολογείται ότι οι Ρωμαίοι αντέγραψαν σε διπλάσια κλίμακα το «Βουλισμένο Αλώνι» και δημιούργησαν το «Κολοσσαίο».
*Ο Εμμανουήλ Μιχ. Αστυρακάκης είναι τοπογράφος μηχανικός και ερευνητής