«Μόνο να γράφεις το όνομά σου
Και κείνο το μαθες μισό
Να συλλαβίζεις τα όνειρά σου
Στο Αργος και στον Υλισσό
Θα σε ξανάβρω στους μπαξέδες
Τρεις του Σεπτέμβρη να περνάς
Και τσικουδιά στους καφενέδες
Τα παλικάρια να κερνάς».
Ο Χρόνος αμείλικτος κυλά και χωρίς οίκτο ανακατεύει, παρελθόν, παρόν και μέλλον, γράφοντας με σοφία περισσή τις μελανές μα και τις χρυσές σελίδες της ιστορίας.
‘Ετσι, χωρίς να το επιδιώκουμε βρίσκουμε μπροστά μας αυτά που κάποτε ζήσαμε, θελητά ή αθέλητα, γεγονότα που χάραξαν τη ζωή μας και άφησαν ανεξίτηλα τα σημάδια τους επάνω μας, τροφοδοτώντας με απλοχεριά τις πηγές της ιστορίας.
Η τρίτη του Σεπτέμβρη είναι μια ιστορική ημερομηνία για πολλούς λόγους και πολλά ζητήματα.
Ανατρέχω στο έτος 1843. Προηγείται η κρίση του καποδιστριακού καθεστώτος, ακολουθεί η ρήξη του Μακρυγιάννη με τον κυβερνήτη. Ακολουθεί ο φόνος του κυβερνήτη και κατόπιν φτάνει στην αναρχούμενη Ελλάδα ο βασιλιάς΄Οθων, μέσα σε ένα φούντωμα από ελπίδες και καλές θελήσεις.
Παρακολουθούμε τις καινούργιες κρίσεις που κλυδωνίζουν το νεογέννητο κράτος, το γρήγορο μαρασμό των Ελπίδων και την καινούργια συγκομηδή των πολιτικών σπαραγμών, των συνομωσιών και των κινημάτων, τέλος ακολουθεί η μεγάλη συνομωσία που μέλλει να καταλήξει στο κίνημα του 1843 και στην εγκαθίδρυση της συνταγματικής βασιλείας, συνομωσία στην οποία ο στρατηγός Μακρυγιάννης υπήρξε ο κυριότερος εμψυχωτής της.
Ας εστιάσομε όμως στο εγγύτερο παρελθόν και ας ψηλαφίσουμε για λίγο το ιστορικό 1974.
Χίλια εννιακόσια εβδομήντα τέσσερα! ΄Ετος ιστορικό! Ιούλιος στις δεκαπέντε. Πραξικόπημα στην Κύπρο. Βομβαρδισμός του προεδρικού μεγάρου! Ο πρόεδρος Μακάριος μόλις που καταφέρνει να σωθεί και να διαφύγει προς Πενταδάκτυλο. Είκοσι Ιουλίου. Οι Τούρκοι πραγματοποιούν απόβαση στο μαρτυρικό νησί και καταλαμβάνουν παραλίγο το μισό. Χιλιάδες σκοτώνονται και χιλιάδες αγνοούνται!
Στην Ελλάδα κηρύσσεται γενική επιστράτευση και όλοι τρέχουμε να παρουσιαστούμε στις μονάδες επιστρατεύσεως και να ντυθούμε για δεύτερη φορά το τιμημένο ελληνικό χακί. Ζούμε το απόλυτο φιάσκο, ωστόσο ζούμε σε μεγάλη ένταση το κλίμα του πολέμου!
Αυτοκατάρρευση της επάρατης δικτατορίας των συνταγματαρχών. Επιστροφή Καραμανλή στην Ελλάδα όπου ορκίζεται πρωθυπουργός ενώπιον του στρατηγού Γκιζίκη, που ακόμα ασκεί τα καθήκοντα του Προέδρου της Δημοκρατίας. Σχηματισμός κυβέρνησης εθνικής σωτηρίας, ενώ το κλίμα του πολέμου απλώνεται σε κάθε γωνιά της χώρας μας.
Επιστροφή όλων των εξόριστων από τα ξερονήσια στις οικογένειές των, επιστροφή του Ανδρέα Παπανδρέου στην Ελλάδα και εντός ολίγου ακολουθεί η ιστορική ίδρυση, του Πανελλήνιου Σοσιαλιστικού Κινήματος, ακριβώς την τρίτη του μήνα Σεπτέμβρη με την ιστορική διακήρυξη που παίρνει δικαιωματικά το όνομα της ημερομηνίας αυτής.
Τα βασικά στοιχεία της διακήρυξης της τρίτης του Σεπτέμβρη, που αποτέλεσε το αξιακό συμβόλαιο των κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ και έμελλε να αλλάξει την ροή της ιστορίας σε αυτόν τον τόπο είναι τα παρακάτω:
Η ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑ. Η ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ. Η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ. ΚΑΙ Η ΛΑΊΚΗ ΚΥΡΙΑΡΧΙΑ.
Σαράντα τέσσερα χρόνια μετά και κάτω από αντίξοες συνθήκες που βιώνει η χώρα μας, οι ίδιες αρχές κατευθύνουν και σήμερα την κοινωνία και την σκέψη μας.
Το ΠΑΣΟΚ που έκανε την Ελλάδα καινούργια, όπως είπε μια απλή γυναίκα σε μια λαϊκή, που έκτισε χιλιάδες αίθουσες διδασκαλίας, που ίδρυσε σχολεία Α/θμιας, Β/θμιας και ανώτατης εκπαίδευσης, που έφτιαξε νοσοκομεία, που θέσπισε θεσμούς και νομοθετήματα που απελευθέρωναν την κοινωνία και θεμελίωναν τη Δημοκρατία. Το ΠΑΣΟΚ με τις όποιες αμαρτίες του σήμερα δεν υπάρχει.
Ο πράσινος ήλιος, το σύμβολο του κινήματος, έχει δύσει. Στη θέση τους υπάρχει ένα κομματίδιο που λέγεται ΚΙΝΑΛ και μου θυμίζει χάπι αναλγητικό και αντιπυρετικό. Πολιτικά δε, φοβάμαι μην καταντήσει το ΚΚΕ του κέντρου όπως λένε τα ίδια τα στελέχη του και που είναι μάλλον ικανοποιημένοι όλοι από το 8% του εκλογικού σώματος.
Οι αξίες και οι αρχές όμως της διακήρυξης της τρίτης του Σεπτέμβρη είναι ζωντανές και σήμερα και ζουν μέσα στις ψυχές χιλιάδων ανθρώπων, που περιμένουν με λαχτάρα το σάλπισμα για αφύπνιση, από έναν άξιο και πραγματικό ηγέτη. ΄Εχει ο καιρός γυρίσματα!
*Ο Λεωνίδας Κανελλής είναι συνταξιούχος δάσκαλος, πρώην διευθυντής Α/θμιας Εκπαίδευσης Νομού Ηρακλείου