Από τον πρόεδρο της κοινότητας Πυργούς κ. Μιχ. Χαιρέτη, πήραμε επιστολή-απάντηση σε ιστορικό άρθρο του συνεργάτη μας κ. Καλογεράκη.
Την επιστολή δημοσιεύουμε αυτούσια με την απαραίτητη διευκρίνιση-απάντηση του κ. Καλογεράκη.
Η επιστολή Χαιρέτη
Κύριε Διευθυντά,
Διάβασα με ενδιαφέρον το άρθρο, σε ολοσέλιδη καταχώρηση της 6ης Σεπτεμβρίου 2021 στην έγκριτη εφημερίδα σας, με τον πηχυαίο τίτλο το ‘Σαμποτάζ της Πυργούς Μαλεβιζίου (23 Ιουλίου 1944)‘, του δόκτωρα του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, ιστορικού και ερευνητή κ. Γεωργίου Καλογεράκη.
Η επιστολή μου αυτή σκοπό έχει να επισημάνει σημαντικές ανακρίβειες που περιέχονται σε εν λόγω άρθρο, προς αποκατάσταση της αλήθειας και για τη σωστή ενημέρωση των αναγνωστών της εφημερίδος σας.
Επιτρέψτε μου αρχικά να επισημάνω ότι η έρευνα ιστορικών γεγονότων και ειδικά της κατοχικής περιόδου και τα στοιχεία που προκύπτουν από αυτή, θα πρέπει να τεκμηριώνονται επαρκώς και να εξαντλούν κάθε δυνατή πηγή πληροφόρησης, σε σχέση με τα γεγονότα που περιγράφονται.
Πέραν των ιστορικών αφηγήσεων των παλαιοτέρων, σήμερα υπάρχουν ακόμη άτομα εν ζωή, κάτοικοι στην Πυργού, που έζησαν τα γεγονότα του σαμποτάζ της Πυργούς το 1944 και την ηρωική στάση του αγωνιστή Δημητρίου Ξυλούρη τον οποίον τιμούμε και μνημονεύουμε για τους αγώνες του κατά των κατακτητών.
Επιτρέψτε μου όμως να επισημάνω ότι ο συγγραφέας του άρθρου φιλοξενεί μία αφήγηση της Χρυσάνθης Ξυλούρη, που προφανώς την συμμερίζεται, στην οποία αναφέρεται ότι ο Δημήτριος Ξυλούρης ΄Μετά την δολοφονία από τον ίδιο δύο δωσίλογων στο χωριό Πυργού, εισχώρησε στην αντάρτικη ομάδα του Χριστομιχάλη στα Ανώγεια….’ !
Είναι πράγματι γεγονός ότι ο Δημήτριος Ξυλούρης σκότωσε δύο άτομα την περίοδο της κατοχής στην Πυργού.
Όμως, όλοι οι γηραιότεροι σήμερα στην Πυργού θυμούνται και γνωρίζουν ότι ο πρώτος φόνος στις 6 Μαίου 1943, ήταν αποτέλεσμα συμπλοκής εξ αιτίας καθαρά προσωπικών διαφορών που καμία σχέση δεν είχε με την αντίσταση ή συνεργασία με τους κατακτητές. Ο δε δεύτερος φόνος ήταν ως αποτέλεσμα του πρώτου με άλλη εμπλοκή στις 14 Αυγούστου 1943.
Η αναφορά/κατηγορία ότι τα δύο παραπάνω θύματα ήταν δωσίλογοι δεν προκύπτει από κανένα ιστορικό έγγραφο της εποχής, από καμία μαρτυρία, από καμία κατάθεση, από καμία επίσημη αναφορά και από κανένα γεγονός κατά τη διάρκεια της κατοχής και την μετέπειτα περίοδο. Όταν μάλιστα το άτομο που το ισχυρίζεται αυτό δεν έχει καμία σχέση με την Πυργού, παρά μία συνωνυμία, είναι αυτονόητα τα συμπεράσματα που μπορούν να εξαχθούν από την αναφορά αυτή.
Συμπληρωματικά ακόμη να σας γνωρίσω ότι στην Πυργού δεν υπήρξαν δωσίλογοι κατά τη διάρκεια της κατοχής ενώ αρκετοί ήταν εκείνοι που συμμετείχαν στις ανταρτικές ομάδες, είτε ως κομιστές/σύνδεσμοι απόρρητων μυνημάτων είτε ελάμβαναν μέρος σε αντιστασιακές επιχειρήσεις.
Δεν είμαι ιστορικός αλλά πιστεύω ότι μία σωστή και άρτια ιστορική έρευνα για το σαμποτάζ της Πυργούς αλλά και για κάθε έρευνα, προαπαιτεί τουλάχιστον ο ενδιαφερόμενος να επικοινωνεί με τον ‘τόπο του εγκλήματος’ να αντλεί πληροφορίες, να διασταυρώνει τις πηγές του για μία όσο το δυνατόν πληρέστερη καταγραφή για το αναγνωστικό κοινό και κάθε ενδιαφερόμενο. Είναι μάλιστα εκπληκτικά τα τρία ιστορικά χρονογραφήματα, αφιερωμένα στο σαμποτάζ της Πυργούς, που έγραψε και δημοσίευσε ο τότε εφημέριος του χωριού, που έζησε από κοντά τα γεγονότα, παπά Μανουσάκης Γεώργιος, στα “Κρητικά Νάκλια” (της ΕΘΝΙΚΗ ΦΩΝΗ), από τα οποία θα μπορούσαν επίσης να αντληθούν χρήσιμα στοιχεία.
Η αναφορά περί δωσίλογων είναι μία βαρύτατη κατηγορία που διαχρονικά στιγματίζει άτομα, οικογένειες και χωριά και δεν θα πρέπει να εκστομίζεται/καταγράφεται αβίαστα και χωρίς περισσή σκέψη. Αποτελεί στοιχειώδη και ουσιαστική υποχρέωση, και πιστεύω να συμφωνείτε μαζί μου, η τεκμηρίωση της να περιλαμβάνει όσο το δυνατόν αδιάσειστα στοιχεία τουλάχιστον από τους έγκριτους ιστορικούς.
Η επιστολή μου αυτή, πέραν της αποκατάστασης της αλήθειας, αποτελεί και υποχρέωση μου ως ελάχιστος φόρος σεβασμού και υπεράσπισης της τιμής και υστεροφημίας νέων ανθρώπων που έχασαν την ζωή τους σε μία δύσκολη περίοδο της πατρίδας μας, και που ξαφνικά μετά από τόσα χρόνια να ” κατηγορούνται” ως δωσίλογοι χωρίς τα παραμικρά στοιχεία, χωρίς καμία απόδειξη.
Σας ευχαριστώ θερμά για τη φιλοξενία.
Μιχαήλ Ν. Χαιρέτης
Πρόεδρος Κοινότητας Πυργούς
Η απάντηση του κ. Καλογεράκη
Κ. Διευθυντά
Σχετικά με την επιστολή του αγαπητού Προέδρου του χωριού Πυργού Μαλεβυζίου και το δημοσίευμά μου με τίτλο «Το σαμποτάζ της Πυργούς Μαλεβυζίου» στις 6 Σεπτεμβρίου 2021, έχω να προσθέσω τα εξής:
Α. Το συγκεκριμένο άρθρο, σκοπό είχε να καταδείξει μία αντιστασιακή ενέργεια στην Πυργού στις 24 Ιουλίου 1944, τους συμμετέχοντες και όσα επακολούθησαν. Δημοσιεύτηκαν ανέκδοτες επιστολές και στοιχεία για το παλικάρι που σκοτώθηκε στην επιχείρηση, τον Δημήτριο Ξυλούρη του Γεωργίου.
Β. Βεβαίως και δεν είχα σκοπό να θίξω ένα ιστορικό χωριό όπως η Πυργού, που τιμούμε όλοι για τους αγώνες των κατοίκων του, ειδικά τα χρόνια της τουρκοκρατίας αλλά και την περίοδο της κατοχής.
Γ. Πολλά γεγονότα την περίοδο 1941-1944 εκτελέσεων Ελλήνων από Έλληνες αποδόθηκαν τότε με την αιτία του δοσιλογισμού ή της γερμανοφιλίας ορισμένων Κρητών. Έτσι και στη διήγηση που ανέφερα στο άρθρο, το γεγονός του θανάτου δύο Πυργιανών από τον Δημήτρη Ξυλούρη, αποδόθηκε ότι αυτοί ήταν δοσίλογοι, γεγονός αναπόδεικτο και που εγώ έπρεπε να αφαιρέσω από το άρθρο. Ας με συγχωρήσει ο Πρόεδρος, παρά την εύκολη απόδοσή του σε μένα σχολίων για την επιστημονική μου κατάρτιση και τη μη διασταύρωση πληροφοριών.
Δ. Για τη συμπλήρωση της ιστορίας του αδικοχαμένου Δημητρίου Ξυλούρη, να προσθέσω ενδεικτικά απόσπασμα ενός κειμένου : «…σε όλη τη διάρκεια της κατοχής ο Δημήτρης είχε επικοινωνία με την αδελφή του Μαρία και τον γαμπρό του Δημήτρη Τζωρτζουλάκη .
Ο αδελφός του Γιάννης, ήταν συνεχώς κυνηγημένος και ο πρώτος ύποπτος, του είχαν κλέψει και σφάξει τα ζώα του, τη γυναίκα του Σοφία την είχαν χτυπήσει επανηλειμμένα – με το λάστιχο – του πιθαριού για να πει που βρίσκεται ο αντάρτης…» και Ε. Προσωπικά γνώρισα εν ζωή δύο από τους συμμετέχοντες στο σαμποτάζ της Πυργούς, τον Τηλέμαχο Χαιρέτη, (ήμουν ο ομιλητής στην αποκάλυψη του ανδριάντα του στα Ανώγεια) και τον Θανάση Δραμουντάνη. Γνωρίζω όλες τις λεπτομέρειες του εγχειρήματος καθώς και όλα τα γεγονότα για τη ζωή και τον θάνατο του Δημητρίου Ξυλούρη, αφού έχω κρατήσει τις φωνές τους σε μαγνητοταινίες τεσσάρων ωρών.
Γεώργιος Α. Καλογεράκης