Κύριε Περιπατητή,
στις 25 Ιουνίου 2020, στη σελίδα 8, της εφημερίδας «ΠΑΤΡΙΣ», διαβάσαμε με πολλή συμπάθεια, με αρκετή περιέργεια και τελικά, με κρυφή ικανοποίηση και υπερηφάνεια, ενυπόγραφη επιστολή, με αποστολέα τον ιατρό, δερματολόγο, Μάνο Νικηφοράκη, με τίτλο «Ηράκλειο Κρήτης –μία ιδιαίτερη πόλη».
Σ’ αυτή, με περισσή δόση ενθουσιασμού και με μεγαλύτερη –ακόμα- δόση λυρισμού, αναφέρει κάποιους από τους λόγους που τον κάνουν να νιώθει υπερήφανος για την πόλη μας/του. Όπως: «Τόποι, σοκάκια, γειτονιές, που μαγνητίζουν και τα βήματα παρόντων και απόντων να ηχούν σαν μελωδία μέσα στις αναμνήσεις της ζωής μας.
Καμία άλλη πόλη, ακόμη και της Κρήτης, δεν σημάδεψε τόσο την ψυχή των κατοίκων… Το Ηράκλειο Κρήτης είχε και έχει το δικό του χρώμα, αύρα, επιρροή και μια δύναμη στη διαμόρφωση ψυχοσυνθέσεων, χαρακτήρων και τρόπου ζωής προσώπων και προσωπικοτήτων, που γεννήθηκαν και έζησαν εκεί, λίγο ή πολύ».
Κι ακόμα παρακάτω, γράφει: «Όμως, σήμερα, στη δύση της ζωής μου και με τις γνώσεις της ηλικίας και των σπουδών μου, έχω μια περίεργη αίσθηση, ότι … (η πόλη μας) έχει μια δική της μυστηριακή ενέργεια και πνευματικότητα». Και παρακάτω: «Αισθάνομαι ακόμη μέχρι σήμερα, καίτοι κάτοικος Αθηνών πολλές δεκαετίες και πολυταξιδεμένος, όπως πιστεύω, αρκετά, μια ανατριχίλα και μια έξαψη να με κυριεύει, όταν έρχομαι στο Ηράκλειο. Νομίζω ότι κυκλοφορώ στην πόλη, ότι ανά πάσα στιγμή θα συναντήσω τα απόντα πρόσωπα της ζωής μου, νομίζοντας ότι δεν έφυγα ποτέ».
Αναφέρει και άλλα πολλά, ωραία και επαινετικά, για την πόλη που (όπως συμπεραίνει ο αναγνώστης) γεννήθηκε ο αποστολέας της επιστολής …. Δίνω, όμως, ιδιαίτερη έμφαση στην παρατήρηση του γιατρού, ότι: «…είμαστε Ηρακλειώτες και μετά Κρητικοί!». Μετά απ’ αυτά, (που σε πιο απλοποιημένη μορφή, τα δέχομαι κι εγώ), διερωτώμαι, γιατί η πόλη του Ηρακλείου είναι δυσεύρετη μέσα στο λεξιλόγιο της πλειονότητας των τηλεοπτικών ανταποκριτών και ιδιαίτερα εκείνων, που μεταδίδουν αθλητικά γεγονότα.
Σε αγώνες που δίνει η Ηρακλειώτικη ομάδα του ΟΦΗ, οι αθλητικοί ανταποκριτές (σπορτκάστερς, στα ελληνικά), επαναλαμβάνουν συνεχώς: «…η ομάδα της Κρήτης … η ομάδα της Κρήτης!». Και ναι μεν, είναι επαινετικό, μια ομάδα του Ηρακλείου να αναφέρεται ότι αντιπροσωπεύει το Κρητικό ποδόσφαιρο (έστω και λόγω παράλειψης ή άγνοιας του σχολιαστή), από την άλλη, όμως, παραβλέπεται η αναφορά ότι πρόκειται για ομάδα του Ηρακλείου! Ακόμα πιο κοντά στην ιλαροτραγωδία βρισκόμαστε όταν στην περιγραφή του αγώνα, ο περιγράφων λέει: «…οι Κρητικοί», για μια ομάδα που οι Κρητικοί είναι η μειοψηφία και τα ξένα ονόματα είναι από … άλλες ηπείρους.
Το ίδιο και στην προσγείωση του πρώτου, για τη φετινή τουριστική περίοδο (σεζόν, για τους ελληνομαθείς) αεροπλάνου στο αεροδρόμιο του Ηρακλείου: « … και βλέπουμε, το αεροπλάνο με τους πρώτους τουρίστες της σεζόν(!), να προσγειώνεται στο αεροδρόμιο της Κρήτης, περνώντας κάτω από μιαν αψίδα νερού!». Λες και δεν είναι το αεροδρόμιο του Ηρακλείου… Ευχαριστούμε πολύ, για την εκπροσώπηση της Κρήτης από την πόλη μας, αλλά δεν θα πάθει αγκύλωση η κάτω σιαγώνα του ανταποκριτή, αν προφέρει και τη λέξη Ηράκλειο!!!
Και μια που αναφερθήκαμε στο όνομα του Ηρακλείου (και όχι του Ηράκλειου), να πούμε και δυο λόγια για την ονοματολογία – ονοματοδοσία μιας πόλης ή ενός τόπου, με αφορμή το σχετικά πρόσφατο παρελθόν, με το ζήτημα της ονομασίας της χώρας των γειτόνων μας, ως «Βόρεια Μακεδονία».
Με αφορμή αυτό το γεγονός έγιναν ομηρικές μάχες τόσο στους δρόμους, όσο και μέσα στη Βουλή, με τη γνωστή κατάληξη, που δεν είναι της παρούσης… Αντίστοιχα, δεν φαίνεται ποτέ, το Ηράκλειο να αξίωσε κάποια ιδιαίτερη μεταχείριση σχετικά με την ονομασία του, σε αντιδιαστολή από το Ηράκλειο Αττικής.
Διότι, όταν στην Αθήνα λέμε Ηράκλειο, η πλειονότητα των Αθηναίων, εννοεί το … Νέο Ηράκλειο, ονομασία που σταδιακά τείνει να απορρίψει τον όρο «Νέο», που δεν είναι και τόσο «Νέο», τελικά, με το πέρασμα του χρόνου! Πολλές πινακίδες γράφουν, απλώς, «Ηράκλειο» με πιο συχνή αναφορά στις ενδείξεις του Μετρό… Χρήσιμο είναι να αναφερθεί, ότι στο Νέο Ηράκλειο, είχαν εγκατασταθεί οι οικογένειες των γερμανών μισθοφόρων, που συνόδευσαν τον πρώτο Βασιλέα της Ελλάδος.
Σταδιακά, οι Bαυαροί αφομοιώθηκαν από τους ντόπιους κατοίκους και τους πρόσφυγες που ήρθαν αργότερα. Και εξελληνίστηκαν. Έμεινε μόνο το καθολικό δόγμα και τα βαυαρικά ονόματα, όπως Έβερτ, Νέζερ, Φουξ (που σημαίνει αλεπού) και αργότερα έγινε Φιξ! Πρώτος διοικητής της περιοχής ήταν ο Χριστόφορος Νέζερ, παππούς του γνωστού ηθοποιού (γυμνασιάρχης του «βεβαίως, βεβαίως» στο έργο «Το ξύλο βγήκε απ’ τον Παράδεισο»).
Λέγεται μάλιστα, πως ο Όθων, για να επιλέξει την καλύτερη τοποθεσία, διέταξε να σφαχτούν αρνιά και να κρεμαστούν σε διάφορα σημεία της Αττικής. Θα επέλεγε εκείνη την περιοχή, όπου το αρνί θα σάπιζε αργότερα, αφού εκεί θα είχε λιγότερη υγρασία και γενικά καλύτερο κλίμα. Τελικά, τα αρνιά σάπισαν με μεγαλύτερη καθυστέρηση στη σημερινή πλατεία Όθωνος του (Νέου) Ηρακλείου.
Στην ερώτηση ποιο είναι το πιο εντυπωσιακό τουριστικό σημείο του Ηρακλείου, συνήθως απαντούμε η Κνωσός, το Αρχαιολογικό Μουσείο, το Ιστορικό Μουσείο, το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας, ο Κούλες κ.ά. Λάθος!
Μέχρι πριν μερικά χρόνια ήταν η Λαϊκή (open market), υπ’ αριθμόν ένα πρόταση των ξεναγών προς τους τουρίστες. Όμως, όχι πια. Το πιο εντυπωσιακό κτίσμα, που αποτελεί πρόκληση στις αρχές της Στατικής και της Μηχανικής, είναι το ετοιμόρροπο κτήριο στη γωνία Αγίου Μηνά και Ιωαννίνων, απέναντι στο κτήριο του παλαιού ΙΚΑ.
Είναι από δικού του ένα μοναδικό αξιοθέατο, γιατί κανείς ειδικός δεν μπορεί να εξηγήσει πώς κατορθώνει και αποφεύγει την κατάρρευση, αδιαφορώντας μπροστά στα ρίχτερ των σεισμών και τους κραδασμούς των κομπρεσέρ και της πυκνής κυκλοφορίας των οχημάτων. Το βέβαιον είναι πως σε μια επίσκεψή μας, εκεί, το κτήριο θα μας εντυπωσιάσει με τη θρασύτατη και προκλητική παρουσία του.
Προσοχή, όμως… απολαμβάνουμε τη θέα από το απέναντι πεζοδρόμιο, από την πλευρά του ΙΚΑ. Κάποια στιγμή, όλα μπορεί να συμβούν, αφού η βαρύτητα, που είναι μια από τις τέσσερις δυνάμεις της φύσης, μπορεί να υπερισχύσει και να χάσουμε το τόσο σημαντικό αξιοθέατο της πόλης μας. Κατόπιν τούτου, ίσως οι αρμόδιοι θα έπρεπε να το ανακηρύξουν διατηρητέο και να φροντίσουν για την υποστύλωσή του… Κρίμα θα ήταν να το χάσουμε … μαζί με όσους άτυχους συμπέσει να βρεθούν από κάτω!!!
Last, but not least… Και μια και μιλάμε για το Ηράκλειο… περνούσα, τις προάλλες, από το Καπετανάκειο. Χρειάστηκε μια επταετία (ή παραπάνω;) για την ανακαίνισή του. Τέλος καλό, όλα καλά. Και μπράβο σ’ αυτούς που ολοκλήρωσαν το έργο. Λείπει, όμως, κάτι. Θυμάμαι, παλιά, την επιγραφή ΚΑΠΕΤΑΝΑΚΕΙΟΝ, με μεγάλα, ευανάγνωστα από μακριά, γράμματα, ψηλά στη δυτική του όψη. Μήπως υπάρχει κάπου αλλού γραμμένη και δεν την είδα; Είμαι βέβαιος, ότι θα ευχαριστούσε τους κληροδότες του…
Ευχαριστώ για τη φιλοξενία
Ένας συμπολίτης