Το τρίτο μνημόνιο που υπογράφηκε το 2015 ανάμεσα στην Ε.Ε. και την Ελλάδα πρόβλεπε τη διάθεση περίπου 100 δισ., από τα οποία 85 συνεισέφερε ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας, τα δε υπόλοιπα η χώρα. Με αυτό εξασφαλίστηκε εγγύηση της Ε.Ε. προς την ελληνική οικονομία μέχρι το 2030.
Σε σύγκριση με την τελευταία πρόταση της Κυβέρνησης Σαμαρά, πως χρειαζόταν 4 δισ. για τη διάσωση, υπάρχει μεγάλη διαφορά, 96 δισ. Στα επόμενα περιγράφεται πού πήγαν τα 37 δισ. από τα 100, για να διαμορφώσει την κρίση του ο αναγνώστης. Σήμερα, η Ελλάδα δανείζεται με καλύτερους όρους από πολλές ευρωπαϊκές χώρες.
Με τα χαμηλότοκα αυτά δάνεια εξοφλούνται παλαιότερα, τα οποία είχαν συμφωνηθεί με χειρότερους όρους των προηγούμενων μνημονίων. Μερικοί παρουσιάζουν το πλεονέκτημα αυτό σαν επιβράβευση της Κυβέρνησης Μητσοτάκη. Υπάρχει και η εξήγηση πως οι επενδυτές ενεργούν με γνώμονα τις εγγυήσεις που έχει η ελληνική οικονομία από τις 27 χώρες της Ε.Ε.
Ένας δεύτερος λόγος των χαμηλότοκων δανείων είναι πως η χώρα διαθέτει το συγκεκριμένο αποθεματικό των 37 δισ., για τα οποία θα γίνουν οι επόμενες διευκρινίσεις.
Αποθεματικά -σε μορφή χρυσού ή ξένου συναλλάγματος- διαθέτουν όλες οι χώρες. Παραμονή της Μάχης της Κρήτης πέρασε από το νησί η προπολεμική Κυβέρνηση για να μεταφέρει στο Κάιρο το θησαυροφυλάκιο με τα αποθεματικά του κράτους.
Ήταν τόσο το άγχος μεταφοράς τους, ώστε ο Κρητικός τότε πρωθυπουργός Εμμ. Τσουδερός δεν βρήκε χρόνο να διατάξει την ανασυγκρότηση της κρητικής 5ης Μεραρχίας, να αναλάβει την άμυνα του νησιού.
Η Κρήτη παραδόθηκε τότε στους Γερμανούς από τους Άγγλους, στους οποίους επιστράφηκε μετά την ήττα του άξονα. Μικρό το κακό, θα πει κανείς, γι’ αυτή τη συναλλαγή. Κι όμως, στις αρχές της Μάχης της Ερήμου, η Αγγλία προσέφερε την Κρήτη στην Τουρκία για να μπει στον πόλεμο.
Οι Τούρκοι θα μπορούσαν να είχαν ζητήσει και να πάρουν και τα Δωδεκάνησα.
Οπότε δεν θα είχαν τις σημερινές τους σκοτούρες για τις Θαλάσσιες Ζώνες στην Ανατολική Μεσόγειο.
Τέτοιες λεπτομέρειες, λοιπόν, έχουν μεγάλη σημασία.
Για να επιστρέψουμε στο θησαυροφυλάκιο και το αποθεματικό του, αυτό ήταν άδειο με το τέλος του πολέμου. Στη διάρκειά του, αναλήφθηκε η διαχείριση από τον βασιλιά και, πρακτικά, από την Αγγλία. Από το χρυσό του θησαυροφυλακίου ενισχύθηκε το αντάρτικο.
Από το ίδιο καλύφθηκε η παραμονή και μεταφορά του γερμανικού στρατού, που παρέμεινε στην Κρήτη να υπηρετήσει μετά τη λήξη του πολέμου τα σχέδια των Άγγλων. Από την ίδια πηγή καλύφθηκαν τα έξοδα του εκστρατευτικού σώματος Σκόμπι, που αιματοκύλησε με τον εμφύλιο την Ελλάδα.
Έτσι, όταν η Αγγλία παρέδωσε το κράτος μας «γουρούνι στο σακκί», των ΗΠΑ το θησαυροφυλάκιο ήταν άδειο, όπως παρέμεινε ως το 2015. Για πρώτη φορά στα μεταπολεμικά χρόνια, η Ελλάδα τότε απέκτησε ξανά αποθεματικό. Έτσι, ανακτήθηκε και μέρος της αξιοπιστίας της ελληνικής οικονομίας. Ώστε με ευρωπαϊκή εγγύηση και το αποθεματικό να έχουμε σήμερα στις αγορές καλύτερα επιτόκια από πολλά ευρωπαϊκά κράτη.
Το πολιτικό προσωπικό της χώρας, που πίστευε πως με 4 δισ. θα εξασφαλίζαμε ανάλογο αποτέλεσμα, είχε οδυνηρή ανικανότητα να συλλάβει το μέγεθος του προβλήματος. Δεν θα ασχοληθούμε στο σημείωμα αυτό με τη χρησιμότητα του υπόλοιπου ως τα 100 δισ.
Ασφαλώς με τα 4 δισ. δε θα υπήρχε αποθεματικό και τα λοιπά επακόλουθά του, που αναφέρθηκαν. Γι’ αυτό τον λόγο, υποθέτω, χαρακτήρισε εκείνο το πολιτικό προσωπικό επώδυνα τα ποσά που αναφέρθηκαν. Μερικοί ήταν με την εντύπωση πως τα 37 δισ. δόθηκαν για φαγοπότι. Πολλοί εξακολουθούν να το πιστεύουν.
Στο μεταξύ έχουν διατεθεί με δάνεια, όπως και δωρεάν από την Ε.Ε. στη διάρκεια θητείας της σημερινής Κυβέρνησης κοντά 50 δισ. Θα ήταν ενδιαφέρον να αναρωτηθεί ένας καλόπιστος πολίτης, σε ποιους τομείς της οικονομίας επενδύθηκαν τα χρήματα αυτά. Είναι μια άσκηση μεγάλου ενδιαφέροντος, γιατί σε λίγα χρόνια τελειώνει η κάλυψη, που βοηθούσε να φαίνεται αξιόπιστη η οικονομία της χώρας.
Ο Νίκος Λεβεντάκης είναι μηχανικός