Τους τελευταίους ειδικά μήνες, ολοένα και συχνότερα έρχεται στη δημοσιότητα το ζήτημα της λιμοκτονίας στην περιοχή της πολύπαθης Γάζας, με άρθρα σε εφημερίδες, καθώς και ολιγόλεπτα τηλεοπτικά βίντεο από τους εκεί ανταποκριτές.
Πολλοί, κυρίως στην αγγλόφωνη ειδησεογραφία, την παραλληλίζουν με τον λιμό που παρατηρήθηκε στα μέσα του 19ου αιώνα στην Ιρλανδία, στρέφοντας τα βέλη στη γνωστή συμπεριφορά της Μεγάλης Βρεττανίας, όπως σήμερα προς το Ισραήλ.
Όμως, η παγκόσμια πραγματικότητα είναι ότι λίγες λιμοκτονίες οφείλονται σε φυσική έλλειψη τροφίμων, ενώ στην πλειονότητα των περιπτώσεων, η κυριότερη αιτία είναι ότι συμβαίνουν επειδή είναι αδύνατο να παραδοθούν τα τρόφιμα στους ανθρώπους που τα έχουν ανάγκη, για διάφορους -κάθε φορά- λόγους.
Τον τελευταίο καιρό, διακινείται αφθονία αγαθών έξω από τα σύνορα της Γάζας, όπως και στην ιρλανδική πείνα της δεκαετίας του 1840 υπήρχαν τρόφιμα στην διπλανή Μεγάλη Βρετανία.
Πολύ καιρό πριν από εκείνη την ημερομηνία, να θυμηθούμε, η Βρετανία και η Ιρλανδία είχαν συνάψει πολιτική ένωση, οπότε είναι εύλογος ο ισχυρισμός ότι η πείνα στις κομητείες της Ιρλανδίας θα αντιμετωπιζόταν, όπως και σε φτωχές περιοχές της Βρετανίας.
Φυσικά, η Μεγάλη Βρετανία επ’ ουδενί θα επέτρεπε να πεθάνουν από την πείνα ένα εκατομμύριο άνθρωποι στις δικές της περιοχές, αλλά δεν αντιμετώπισε έτσι την προοπτική των πεινασμένων παιδιών σε τόσες ιρλανδικές κομητείες που περιφέρονταν στους δρόμους μονίμως με πράσινα στόματα, λόγω του χόρτου που διέθεταν αποκλειστικά για κατανάλωση.
Όταν, επιτέλους, οι Βρεττανοί πολιτικοί συνεννοήθηκαν μεταξύ τους και δημιούργησαν συσσίτια στην Ιρλανδία, ήταν ήδη αργά για πολλούς Ιρλανδούς.
Είναι επίσης ενδιαφέρον, ότι πριν από εκείνα τα γεγονότα, η βρετανική ιδεολογία δεν τους επέτρεπε να προσφέρουν οτιδήποτε δωρεάν στους φτωχούς και έτσι ανάγκασαν τον πεινασμένο πληθυσμό να εργασθεί με αξίνες, φτυάρια και ακόμα με τα χέρια τους, τα οποία σημειωτέον με δυσκολία μπορούσαν να κρατήσουν τα εργαλεία, για να χαράξουν άχρηστους δρόμους και να χτίσουν μάταιους πύργους και άλλα κτήρια με αντίτιμο έναν συμβολικό μισθό.
Ακόμα και σήμερα, ο υποψιασμένος επισκέπτης μπορεί να αντικρίσει τα έργα εκείνης της πείνας σε πολλές περιοχές της Ιρλανδίας. Δρόμοι και μονοπάτια που δεν οδηγούσαν πουθενά, ανοίχτηκαν, κατασκευάστηκαν, ξανασκάφτηκαν και ούτω καθεξής, απλώς και μόνο για να διατηρηθεί το αξίωμα ότι η παροχή φιλανθρωπίας στους ετοιμοθάνατους υπονομεύει την ηθική τους ανεξαρτησία!
Μάλιστα, πολλοί από αυτούς τους «ηθικά ανεξάρτητους» άνδρες και γυναίκες βρίσκονται θαμμένοι σε πρόχειρους μαζικούς τάφους σε όλη τη χώρα.
Είναι ηλίου φαεινότερο, λοιπόν, ότι η πείνα και στη Γάζα χρησιμοποιείται ως πολιτικό όπλο, όπως συνέβαινε στην Ιρλανδία στα μέσα του 19ου αιώνα. Εκεί, όμως, υπήρχε καταστροφή λόγω της αποτυχίας της καλλιέργειας πατάτας σε ολόκληρη σχεδόν τη χώρα για πολλά συνεχόμενα χρόνια, με δεδομένο το γεγονός ότι μεγάλο ποσοστό του ιρλανδικού πληθυσμού βασιζόταν σχεδόν αποκλειστικά στις πατάτες για την καθημερινή του διατροφή.
Φυσικά, υπήρχε τροφή στην Ιρλανδία, αλλά οι αγρότες μικρών εκτάσεων αναγκάζονταν να πουλήσουν το μεγαλύτερο μέρος της για να πληρώσουν το ενοίκιο στον γαιοκτήμονα, ενώ οι ίδιοι επιβίωναν, ως επί το πλείστον, με πατάτες.
Όπως κάποιοι, σήμερα, στο Υπουργικό Συμβούλιο του Ισραήλ, έτσι και τότε πολλοί στο Γουέστμινστερ είδαν την πείνα ως πολιτικό εργαλείο, θεωρώντας την ως θεόσταλτη ευκαιρία για να κινητοποιήσουν αυτό το παθολογικά τεμπέλικο έθνος, όπως θεωρούσαν, και να αναδιοργανώσουν την κατεστραμμένη του γεωργία στα πρότυπα των ακμαζόντων βρεττανικών αγροκτημάτων.
Ο λιμός της πατάτας σκότωσε ή οδήγησε στη μετανάστευση, κυρίως στις ΗΠΑ, πολλούς εργάτες και μικρομεσαίους αγρότες, των οποίων τα λιλιπούτεια κομμάτια γης μπορούσαν στη συνέχεια να ενοποιηθούν σε μεγαλύτερες και πιο βιώσιμες οικονομικά μονάδες.
Οι Ιρλανδοί εθνικιστές εκείνη την εποχή καταδίκασαν ολόκληρο το σχέδιο ως γενοκτονία, ένας όρος που τελευταία χρησιμοποιείται και για την οικτρή κατάσταση στη Γάζα. Σήμερα, ορισμένοι φιλελεύθεροι, αναγκάζονται να αναπροσαρμόσουν τις απόψεις τους σε αυτό το σημείο και να παραδεχτούν ότι η προηγούμενη υποστήριξή τους στο Ισραήλ μάλλον έχει ενισχύσει τις αρπακτικές του δραστηριότητες στη Γάζα.
Ωστόσο, η πείνα μπορεί να χρησιμοποιηθεί και από τον λαό εναντίον των ηγετών του, όπως φυσικά και το αντίστροφο. Η Κυβέρνηση της Μάργκαρετ Θάτσερ αντιμετώπισε μια απεργία πείνας από Ιρλανδούς κατάδικους, που απαιτούσαν να τους αναγνωρισθεί το καθεστώς πολιτικών κρατουμένων, και ανταποκρίθηκε σε αυτήν, χωρίς την παραμικρή κατανόηση της ιστορίας και της σημασίας της απεργίας πείνας στην Ιρλανδία.
Ο σκοπός της απεργίας πείνας, βεβαίως, δεν είναι να αρνηθείς την τροφή, αλλά να την αρνηθείς από μια συγκεκριμένη πηγή, και έτσι να της απεμπολήσεις οποιαδήποτε εξουσία πάνω σου. Μπορεί να οδηγήσει τον απεργό στο θάνατο, αλλά δεν μπορεί να του στερήσει την αυτονομία, μετατρέποντας την απόλυτη αδυναμία του σε μια μορφή νίκης!
Στην αντίθετη θέση των απεργών πείνας, βρίσκεται τώρα ο λαός της Γάζας, όπου τα αποσκελετωμένα και συρρικνωμένα σώματα των κατοίκων αποκαλύπτουν την πολιτική τους αδυναμία. Ορισμένοι από την ακροδεξιά πτέρυγα του Ισραήλ αρνούνται ότι υπάρχει υπερβολικός λιμός στη Γάζα, κάτι που ρίχνει ενδιαφέρον φως στη φύση της παραπάνω ιδεολογίας.
Ταυτόχρονα, ακούγεται ότι η οργάνωση της Χαμάς υφαρπάζει όλα τα τρόφιμα που προορίζονται για τη Γάζα ή ότι οι τηλεοπτικές εικόνες των λιμοκτονούντων παιδιών έχουν ληφθεί από αλλού, έτσι ώστε ακόμα και ο πλέον καλόπιστος πολίτης αδυνατεί να καταλήξει σε ικανοποιητικό και αληθές συμπέρασμα, οδηγούμενος τελικά στη διαπίστωση ότι πιθανότατα βρίσκεται μπροστά σε μια ιδεολογία στην οποία υπάρχουν ορισμένα πράγματα που δεν πρέπει, με κανένα τρόπο, να ειπωθούν!
Ο Γεώργιος Νικ. Σχορετσανίτης είναι τέως διευθυντής Χειρουργικής και συγγραφέας