Οι περισσότεροι από μας έχουμε στηρίξει την κοσμοθεωρία μας στην πεποίθηση ότι ο σκοπός της ζωής είναι να περνάμε όσο γίνεται καλύτερα, χωρίς δυσκολίες και προβλήματα. Θεωρούμε επίσης, ότι αν και η δική μας ζωή κατατρέχεται από δυσκολίες και προβλήματα, κάπου εκεί έξω υπάρχουν άνθρωποι που η ζωή τους έχει χαρίσει γενναιόδωρα την ευτυχία.
Οι πεποιθήσεις αυτές όμως βασίζονται σε μια εντελώς υποκειμενική θεώρηση, που μάλλον δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα.
Θα μπορούσαμε μάλιστα να πούμε ότι αυτός ο τρόπος σκέψης όχι μόνο δεν είναι ρεαλιστικός, αλλά συνιστά νοητική ρύπανση, επιβλαβή για τη συναισθηματική μας ισορροπία, αλλά και πλάνη που εμποδίζει μια αντικειμενικότερη θεώρηση τόσο του σκοπού όσο και των δεδομένων της ζωής.
Το πρώτο βήμα για μια καλύτερη συνειδητοποίηση του εαυτού μας και της ζωής είναι να συνειδητοποιήσουμε ότι τόσο ο κόσμος, ο μικρόκοσμος και ο μακρόκοσμος, αλλά και ο εαυτός μας σε όλες του τις πτυχές, σώμα, ψυχή και νου, καθώς και η ίδια η ροή της ζωής υπόκεινται σε νόμους.
Ένας από τους βασικότερους είναι η συνύπαρξη των αντιθέτων, και η κίνηση από τον ένα πόλο στον άλλο. Έτσι, η μέρα οδηγεί στη νύχτα, ο χειμώνας στο καλοκαίρι, η γέννηση στη φθορά, αλλά και η χαρά στη λύπη.
Η διττότητα αυτή αποτυπώνεται στη σοφία πολλών αρχαίων πολιτισμών, καθώς και στην ίδια τη χριστιανική παράδοση. Ποια είναι λοιπόν η αιτία που οδήγησε τους πρωτόπλαστους από τον Παράδεισο που βίωναν, να εκπέσουν στη ζωή στη γη όπως την ξέρουμε;
Οι πρωτόπλαστοι έφαγαν, δηλαδή εσωτερίκευσαν τον καρπό, όχι ενός οποιουδήποτε δέντρου, αλλά του δέντρου του καλού και του κακού. Απέκτησαν δηλαδή τις ποιότητες του διττού κόσμου, του κόσμου των αντιθέτων.
Παρόμοια οι αρχαίοι Έλληνες ονόμαζαν το δημιουργό του κόσμου μας, Δία, όνομα που σημαίνει διττός, αυτός που διαιρεί.
Με τη συνύπαρξη των αντιθέτων ως δομικό στοιχείο αυτού του κόσμου ασχολήθηκε διεξοδικά ο κορυφαίος φιλόσοφος Ηράκλειτος, ενώ η ίδια λογική αποτυπώνεται στο γνωστό σύμβολο της αρχαίας κινεζικής φιλοσοφίας το γιν γιαν που δείχνει το λευκό και το μαύρο να συνυπάρχουν το ένα μέσα στο άλλο, αλλά και, μέσα από την κίνηση του χρόνου, το ένα να οδηγεί στο άλλο.
Συνειδητοποιώντας βαθύτερα αυτή την αλήθεια, απαλλάσσουμε τον εαυτό μας από ωκεανούς άγνοιας και πλάνης, και μέσα από τη γνώση ενδυναμώνουμε τον ψυχισμό μας και αναδιατάσσουμε την κοσμοθεωρία μας, αλλά και τις προσδοκίες μας για τη ζωή.
Έτσι, κατανοούμε ότι αναπόφευκτα, η καθημερινότητα μας δομείται πάνω στις πολικότητες και είναι μια αέναη κίνηση ανάμεσα στο καλό και το κακό, το ευχάριστο και το δυσάρεστο, τη χαρά και τη λύπη, την ευτυχία και τη δυστυχία. Παρατηρώντας ακόμα πιο προσεκτικά, θα διαπιστώσουμε ότι οι αντιθέσεις όχι μόνο εναλλάσσονται αλλά και συνυπάρχουν ταυτόχρονα. Έτσι, ακόμα και η μεγαλύτερη χαρά φέρνει και μια δυσάρεστη εξέλιξη και αντίστροφα.
Το σημαντικότερο όμως είναι να συνειδητοποιήσουμε ότι κάθε κακοτυχία κρύβει μια ευκαιρία και κάθε λάθος μια νέα δυνατότητα να ανακαλύψουμε το σωστό. Αρκεί να είμαστε αρκετά συνειδητοποιημένοι ώστε να έχουμε την ετοιμότητα να το αξιοποιήσουμε και ως αλχημιστές να το μετουσιώσουμε σε κάτι πραγματικά ωφέλιμο για τη ζωή μας.
Οι δοκιμασίες επομένως είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής, και χρειάζεται να έχουμε τη σοφία να τις καλωσορίζουμε και να επωφελούμαστε από αυτές, βγάζοντας τον εαυτό μας από την πλάνη ότι υπάρχει κάπου εκεί έξω κάποιος που ζει ζωή χαρισάμενη και εμείς είμαστε οι κακότυχοι. Αυτό το πιστεύουμε για ανθρώπους τους οποίους δε γνωρίζουμε ή βλέπουμε μόνο τη βιτρίνα της ζωής τους. Ακόμα και στα παραμύθια, οι ήρωες περνάνε από κινδύνους, δοκιμασίες και εναλλαγές της τύχης.
..το δε δεινόν ευκαρτέρητον (πρέπει να καλωσορίζουμε τις συμφορές)
Επίκτητος
* H Γιάννα Χουρδάκη είναι ψυχολόγος