Η γενεά (γενιά) έχει σχέση με τη γέννηση των ανθρώπων και τη διάρκεια της ζωής τους. Μια γενιά είναι μια χρονική περίοδος 33 1/3 ετών (λεξ. Α. Γιάνναρη). Γενιά είναι και πολλά άτομα κοινής καταγωγής.
Το χάσμα είναι ένα βαθύ ρήγμα, ένα βάραθρο. Είναι μια μεγάλη απόσταση. Μια μεγάλη διαφορά στον τρόπο σκέψης και θεώρησης του κόσμου από τη μια γενιά στην άλλη με βάση τις αιώνιες αξίες. Αυτό δημιουργεί προβλήματα επικοινωνίας και συνεννόησης στη ζωή των ανθρώπων, με την αμφισβήτηση των αξιών.
Πάντα, σε κάθε εποχή, υπάρχει το χάσμα των γενεών. Αλλιώς σκέφτεται η γενιά των παππούδων και γιαγιάδων κι αλλιώς των παιδιών κι εγγονών. Σήμερα όμως με την τεχνολογία έχομε ραγδαίες εξελίξεις και μεταβολές. “Άλλαξε ο κόσμος, αλλάξανε οι καιροί”.
Παλαιότερα οι καλές σπουδές ήταν αρκετές για να’ σαι καλός στη δουλειά σου σ’ όλη τη διάρκεια της υπηρεσιακής σου θητείας. Σήμερα, εάν δεν ενημερώνεσαι συνεχώς, με την πρόοδο επιστήμης και τεχνολογίας, είσαι χαμένος.
Το εμόν απ’ εμού άρχεται, το δε σου εν σοι παύεται:
Η δική μου γενιά αρχίζει από μένα.
Η δική σου σε σένα σταματά
(αρχαία παροιμία)
Μπορεί ο εκπαιδευτικός, ο γιατρός κι άλλοι επιστήμονες ν’ ασκήσουν το λειτούργημά τους στηριζόμενοι σ’ αυτά που έμαθαν με τις σπουδές τους; Ό,τι πρόοδο είχε η επιστήμη στα 100 προηγούμενα χρόνια έχει σήμερα στα 5-10 χρόνια. Ό,τι ζημιές είχε το περιβάλλον στα 1000 προηγούμενα χρόνια έχει σήμερα στα 5-10 χρόνια. Οι κλιματολογικές αλλαγές βεβαιώνουν τις συνέπειες.
Το οικολογικό πρόβλημα είναι οικουμενικό κι αδιαίρετο. Η ανθρωπότητα όμως είναι διαιρεμένη σε πολλά κράτη που δεν συμφωνούν και σκοτώνονται, γι’ αυτό είναι άλυτο. Η οικουμένη είναι μία κι αδιαίρετη. Ο αέρας, τα νερά, οι ρύποι, τα πουλιά, τα ψάρια κ.λπ. δεν γνωρίζουν σύνορα. Ο άνθρωπος και η φύση είναι ένα. Δεν χωρίζονται. Οταν ο άνθρωπος ακολουθεί τον εγωιστικό του δρόμο, χωρίς να υπολογίζει τους άλλους, καταστρέφει τη φύση.
Ουδέποτε στην παράδοση των Ελλήνων υπήρξε κεφάλαιο αποκλειστικής πίστης του ανθρώπου στον εαυτό του, στις δυνάμεις του, στο άτομό του ή τη λογική του. Πάντα συνοδοιπορούσε με τους άλλους. Αυτό φαίνεται στη φιλοσοφία και τραγωδίες της αρχαιότητας, προπαντός όμως στην ορθόδοξη πίστη μας. Η Ορθοδοξία κηρύσσει την υπέρβαση από το άτομο στο πρόσωπο. Από την πτώση στην αγιότητα.
Η παραβίαση της φύσης από τη σημερινή γενιά είναι καταστροφική. Κάθε χρόνο ρίχνει στη θάλασσα 12 δισεκατομμύρια τόνους σκουπίδια. Στον πλανήτη μας ζουν 360.000 είδη φυτών, 290.000 ασπόνδυλα, 45.000 σπονδυλωτά και 10 εκατομμύρια είδη ψαριών. Κάποια εποχή θα ‘ρθει το τέλος τους και το τέλος των γενεών.
Η τεχνολογική πρόοδος έκαμε πολύ μεγαλύτερο το χάσμα των γενεών. Άλλαξε όλες τις δομές του ανθρώπου και κοινωνιών. Οι ανθρωπιστικές αξίες που ήσαν παλαιότερα σταθεροί κανόνες και ιδανικά των ανθρώπων, έχουν αλλοτριωθεί. Το ίδιο κι οι θρησκευτικές και πολιτικές με ευθύνη των αδύνατων εκπροσώπων τους. Οι παλαιότερες γενιές προσάρμοζαν τις απαιτήσεις κι ενέργειές τους με τους νόμους της φύσης που ήταν σύμφωνοι με τη δική τους ύπαρξη.
Οι νεότερες γενιές συνεχώς τους παραβιάζουν. Παλαιότερα “οι παρά φύση” ενέργειες των ανθρώπων ήταν κατακριτέες και καταδικασμένες. Σήμερα προστατεύονται με νόμους. Σε έξαρση η παραβατικότητα και η κακή συμπεριφορά της γενιάς μας. Εύκολα ανταλλάσσονται ύβρεις, χλευασμοί και προστυχιές ακόμα και μέσα στη Βουλή. Εύκολα παραμερίζονται οι αδύνατοι.
Ο νέος που κάθεται στο λεωφορείο και δίπλα του στέκεται ανάπηρος, ηλικιωμένος κι εγκυμονούσα, δε παραχωρεί τη θέση του γιατί με τη λογική του, αφού πλήρωσε το εισιτήριο, είναι δική του. Μόνο δικαιώματα χωρίς υποχρεώσεις. Ο γυμνασιάρχης ελέγχει τις αταξίες του μαθητή στο σχολείο κι έρχεται ο πατέρας του και δέρνει το γυμνασιάρχη. Ο αστυνομικός ελέγχει παρεκτροπές πολιτών και δέχεται γρονθοκοπήματα.
Ο απρόσεκτος οδηγός τραυματίζει θανάσιμα τον πεζοπόρο, τον αφήνει αβοήθητο και φεύγει. Πεθαίνει στην πολυκατοικία ο άνθρωπος που ζούσε μόνος και κανείς δεν τον αναζήτησε. Υποφέρει ο λαός οικονομικά, ζει στην εξαθλίωση της ανεργίας, κι οι άρχοντες ζουν προκλητικά με καταθέσεις στην αλλοδαπή. Παίρνουν πτυχία και διδακτορικά οι νέοι μας, κάνουν μετεκπαιδεύσεις, μαθαίνουν ξένες γλώσσες και μένουν άνεργοι.
Η ανεργία είναι μεγάλη κρίση του πολιτισμού μιας χώρας κι αυτό γιατί: 1. Απειλεί τη σωματική και πνευματική υπόσταση των ανθρώπων. 2. Η εργασία είναι βασικό καθήκον όπως τονίζει ο Απ. Παύλος. “Ει τις ου θέλει εργάζεσθαι μη δε εσθιέτω” (Β’ Θεσ. γ, iο). 3. Η ανεργία πληγώνει τον άνθρωπο γιατί η εργασία είναι δικαίωμα για τ’ απαραίτητα να ζήσει και να προσφέρει στους άλλους. Είναι φόνος κατά τον ιερό Χρυσόστομο.
Η ανεργία των νέων μας και ιδιαίτερα των επιστημόνων μας είναι ο μεγάλος κίνδυνος της πατρίδας γιατί αποδυναμώνει το δημοκρατικό πολίτευμα, την κοινωνική συνοχή κι επιτείνει το δημογραφικό μας πρόβλημα.
Αποφασιστικός παράγοντας ανασυγκρότησης μιας χώρας σε καιρούς μεγάλων κρίσεων είναι το άξιο τεχνικό και επιστημονικό δυναμικό της χώρας. Ο λαός μας με κόπους και μόχθους σπούδασε τα παιδιά του κι η πατρίδα αντί να τα χρησιμοποιήσει να βγει από τη μεγάλη κρίση τ’ αφήνει και φεύγουν έξω.
Στο δρόμο της κατάρρευσης, αποτυχίας και μεγάλης κρίσης μιας γενιάς πάντα υπάρχει ελπίδα και διέξοδος. Να βγουν μπροστά πνευματικοί ηγέτες να ξεσηκώσουν το λαό σε ειρηνική επανάσταση, για να πάψει να κλαίει. Παράδειγμά τους ο θρυλικός ηγέτης της Ινδίας Μ. Γκάντι που γκρέμισε ειρηνικά τους Άγγλους αποικιοκράτες.
Να βγουν μπροστά άξιοι ηγέτες να κυβερνήσουν την πληγωμένη μας πατρίδα. Να δώσουν με τη ζωή τους το παράδειγμα της οικονομίας όπως έκαμε ο Ιωαν. Καποδίστριας. “Δύο χρόνια ήταν κοντά μας” γράφει ο Μακρυγιάννης. “Κυβέρνησε αγγελικά τον τόπο μας. Μας γύμναζε και στην οικονομία. Μια κότα έτρωγε 4 ημέρες”.