Αγαπητή “ΠΑΤΡΙΣ”,
Αναφερόμενος στο χθεσινό ρεπορτάζ σας σχετικά με την εισαγγελική παρέμβαση που ζητά ο Δήμος για το επικίνδυνο διατηρητέο της οδού Αγ. Μηνά, επιτρέψτε μου να σημειώσω κάποιες παρατηρήσεις.
Με την ιδιότητά μου ως Προέδρου του Περιβαλλοντικού Συλλόγου της Αγ. Τριάδας αλλά και της επαγγελματικής μου ιδιότητας ως Πολιτικού Μηχανικού γίνομαι δέκτης αγωνίας κατοίκων είτε για ενδεχόμενο σεισμού αλλά και για πολλά επικίνδυνα κτίρια πληθώρα των οποίων υπάρχουν ειδικά στην Αγ. Τριάδα και τους κινδύνους που εγκυμονούν.
Το πρόβλημα βέβαια με τα επικίνδυνα διατηρητέα που καταρρέουν αλλά και γενικά με τα επικίνδυνα κτίρια είναι μεγάλο και παντού στην Ελλάδα.
Είναι βασικά πρόβλημα νομοθετικού πλαισίου. Διότι το υφιστάμενο νομοθετικό πλαίσιο δεν είναι σαφές και συμπαγές για την σωστή και αποτελεσματική διαχείριση των “γηρασμένων” κτιρίων. Διεσπαρμένες σε διάφορους φορείς αρμοδιότητες, πολλές φορές ελλειπείς ή αντικρουόμενες οδηγούν σε μη λύσεις. Όλοι οι αρμόδιοι ενεργούν όπως προβλέπουν οι αρμοδιότητές τους και λέγουν “εγώ έκανα αυτό που υποχρεούμαι” αλλά λύση δεν δίδεται.
Θα μπορούσε να πει κανείς ότι στις περιπτώσεις αυτές κάποιος θα πρέπει να ξεπεράσει τις γραφές, να αναλάβει το ρίσκο και να δώσει λύση. Και ποια λύση; Γίνεται;
Όταν πριν περίπου δύο μήνες ξεκίνησε η αποξήλωση επικινδύνων τμημάτων του ιστορικού «διατηρητέου» στην οδό Αγ. Μηνά που “έχασκαν” επικίνδυνα πάνω από τους διερχόμενους υπήρξαν διάφορες αντιδράσεις.
Πολλοί είπαν «επιτέλους» διότι «κρεμόταν» πολύ επικίνδυνα και δεν θα αργούσε να καταρρεύσει ξαφνικά ολόκληρο μετά και τις τελευταίες βροχές με πιθανότητα να υπάρξουν τραγικά γεγονότα, μια και υπάρχει συνεχής κυκλοφορία πεζών και τροχοφόρων στο σημείο.
Άλλοι διαμαρτυρήθηκαν και κατέκριναν, διότι έτσι επέρχεται η καταστροφή και εν τέλει η εξαφάνιση ενός κτιρίου, το οποίο υπήρξε χαρακτηριστικό παράδειγμα Βαλκανικής αρχιτεκτονικής, από τα ελάχιστα που είχαν υπάρξει στο Ηράκλειο.
Νομίζω ότι και οι δύο απόψεις είχαν βάση. Διότι και η ενδεχόμενη απώλεια εξ αιτίας τούτου ανθρώπινης ζωής θα αποτελούσε έγκλημα, αλλά και η εξαφάνιση στοιχείων ιστορίας, τέχνης, αρχιτεκτονικής που κοσμούν την πόλη αποτελεί άλλου είδους έγκλημα.
Και το ερώτημα είναι “γιατί;”. Τι φταίει και συμβαίνουν τέτοια; Εύκολα κατακρίνουμε τις αρχές, τον Δήμο, τις αρχαιολογικές Υπηρεσίες, τους Εισαγγελείς και όλους τους αρμόδιους κ.λ.π. γιατί δεν ενεργούν ώστε να αποτρέπονται τέτοια γεγονότα.
Η εξήγηση κατά την άποψή μου είναι αυτή που προανέφερα: Η έλλειψη “συμπαγούς” νομοθετικού πλαισίου.
Το Π.Δ. 13/1929 παρά την τροποποίηση του το 2013 δεν δίνει σαφείς διαδικασίες για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των προβλημάτων αυτών.
Χρειάζεται επειγόντως η πολιτεία να προχωρήσει σε ένα σαφές νομοθετικό πλαίσιο με νέες και αποτελεσματικές ρυθμίσεις που να δίνουν λύσεις σε όλες αυτές τις περιπτώσεις.
Στον τύπο διαβάζουμε ότι οι υπηρεσίες των αρμοδίων Υπουργείων ετοιμάζουν επειγόντως, (φαντάζομαι μετά και το περιστατικό της Σάμου – έπρεπε να θρηνήσουμε θύματα), παράλληλα με την συμπλήρωση του νομοθετικού πλαισίου με ρυθμίσεις για την αντιμετώπιση των θεσμικών δυσκολιών επέμβασης σε επικίνδυνα κτίρια από Δήμους και δημόσιους φορείς, ένα νέο πρόγραμμα, το «Διατηρώ κατ’ οίκον», το οποίο θα περιλαμβάνει ολοκληρωμένες δράσεις για την «αναγέννηση» αξιόλογων κτισμάτων (ΤΟ ΒΗΜΑ 8/11/2020). Από το πρόγραμμα αυτό θα ωφελούνται ιστορικές γειτονιές πόλεων και οικισμοί.
Στο Ηράκλειο υπάρχουν ιστορικές γειτονιές (Αγ. Τριάδα, Λάκκος, Βίγλα), που θα μπορέσουν να ωφεληθούν από το πρόγραμμα αυτό εφόσον προχωρήσει σε υλοποίηση. Θα καλύπτει αρχιτεκτονικά «διαμάντια» υπό την προϋπόθεση ότι εντάσσονται σε μια ιστορική γειτονιά, διότι θα υπάρχουν επιδοτήσεις που θα καλύπτουν την αποκατάσταση των κτισμάτων, άμεσες σωστικές επεμβάσεις για να μην καταρρέουν, εργασίες για τις προσόψεις των κτιρίων κ.λ.π.
Στις ρυθμίσεις θα προβλέπονται όλες οι περιπτώσεις και οι διαδικασίες ώστε σε περιπτώσεις μη ύπαρξης ιδιοκτητών ή απροθυμίας ή αδυναμίας των ιδιοκτητών να έχει την δυνατότητα ο Δήμος να παρεμβαίνει και να δίνει λύσεις, ώστε και τα αξιόλογα κτίρια διατηρητέα να μην καταστρέφονται και να μην καταρρέουν, αλλά να αξιοποιούνται είτε από τους ιδιοκτήτες είτε από τον Δήμο είτε και από άλλους φορείς.
Ας ευχηθούμε όλα αυτά να προχωρήσουν μήπως και μπορέσουμε κάποια πράγματα να γίνουν πράξη. Ίδωμεν.
Συμεών Χούπας
Πολιτικός Μηχανικός