Του Βασίλη Χατζηγιάννη*
Σύμφωνα με το κατά Ιωάννη Ευαγγέλιο, η τελευταία λέξη του Ιησού, που ήταν καρφωμένος στο σταυρό, ήταν «τετέλεσται», που στα σύγχρονα ελληνικά σημαίνει «όλα έγιναν» ! Η λέξη αυτή αναφέρεται στο κατά Ιωάννη Ευαγγέλιο (κεφ. 19:30). Η ρίζα της λέξης προέρχεται από το ρήμα τελέω που σημαίνει φέρω εις πέρας – ολοκληρώνω. Πρόκειται για μια λέξη ιδιαίτερης σημασίας γιατί δείχνει το θετικό αποτέλεσμα μιας ιδιαίτερης δράσης.
Όσοι ζούσαν, την εποχή εκείνη, στην Παλαιστίνη την άκουαν συχνά και σε μια ποικιλία περιπτώσεων. Για παράδειγμα, ο δούλος έλεγε «τετέλεσται» στον κύριό του, όταν τελείωνε την εργασία που έπρεπε να κάνει. Επίσης ο ιερέας έλεγε «τετέλεσται» όταν, αφού είχε εξετάσει το πρόβατο που έπρεπε να θυσιαστεί, διαπίστωνε την τελειότητα της ιεροτελεστίας που θα γινόταν. Ο σήμερα θα λέγαμε «τετέλεσται» για να πούμε ότι κάναμε ό,τι έπρεπε να κάνομε προκειμένου να αποκτήσομε το πτυχίο μας ή για να δείξομε ότι ένας αθλητής έκοψε το νήμα του τέρματος μια διαδρομής σε έναν αγώνα. Η λέξη σημαίνει πιο απλά «τα κατάφερα» δηλαδή «έκανα ακριβώς εκείνο που είχα αποφασίσει να κάνω». Ίσως η αποκλειστική χρησιμοποίηση της λέξης «τετέλεσται» στα χρόνια του Ιησού ήταν σε θέματα εμπορικά και δικονομικά. Μετά την αποπληρωμή ενός χρέους, επί της περγαμηνής που αναγραφόταν, η αποπληρωμή του χρέους γραφόταν με έντονα γράμματα και η λέξη «τετέλεσται ».
Οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν πάπυρους επί των οποίων ήταν γραμμένη, και μάλιστα διαγωνίως, αυτή η λέξη. Ήταν ένα είδος εξοφλητικής απόδειξης αφού είχε καταβληθεί η δόση κάποιου χρέους. Όταν και αφού έχει εξοφληθεί ολόκληρο το χρέος, ο κατηγορούμενος αφήνεται ελεύθερος και στο έγγραφο του κατηγορητηρίου γράφεται η λέξη «τετέλεσται» και όσο υπήρχε αυτό το έγγραφο δεν μπορούσε κανείς να τον κατηγορήσει για κανένα αδίκημα. Στην προς « κολασσαείς» επιστολή του αποστόλου Παύλου (κεφ. β – 14) διαβάζομε : έσβησε ολοτελώς το εις βάρος μας χρεωστικό γραμμάτιο που είχε γίνει από τις διατάξεις του μωσαϊκού νόμου τας οποίας ήτο αδύνατον να τας τηρήσομε και αυτό ο Κύριος το σήκωσε από το μέσον και το κάρφωσε εις τον σταυρόν, όπου με το αίμα του το έσβησε (εξαλείψας το καθ’ ημών χειρόγραφον τοις δόγμασιν, ό ήν υπεναντίον ημίν, και αυτό ήρεν εκ του μέσου προσηλώσας αυτό τώ σταυρώ). Πολλές φορές η λέξη «τετέλεσται» γραφόταν σε μια πινακίδα που καρφωνόταν στην πόρτα του σπιτιού του οφειλέτη ώστε οι συμπολίτες του να ήξεραν ότι εξαγόρασε ολοσχερώς τα αδικήματά του και επομένως ήταν ένας ελεύθερος άνθρωπος.
Στην ελληνική γλώσσα, στην καινή διαθήκη, η λέξη «τετέλεσται» είναι γραμμένη σε χρόνο της γραμματικής τέτοιο που εκφράζει μια δράση που ολοκληρώθηκε στο παρελθόν με αποτελέσματα που συνεχίζουν να εκδηλώνονται στο παρόν και στο μέλλον. Αν ο παρελθόν χρόνος υποδηλώνει ένα γεγονός που ήδη συνέβη, ο χρόνος στον οποίο είναι γραμμένη η λέξη «τετέλεσται» εμπεριέχει την ιδέα ενός γεγονότος που έγινε και που ισχύει ακόμη.
Η τελική αυτή διαβεβαίωσή του Ιησού δείχνει ότι η αποστολή Του εξετελέσθη επιτυχώς και ότι το χρέος τακτοποιήθηκε ολοσχερώς. Δεν ομιλεί με το πνεύμα εκείνου που δεν έχει πια ελπίδα, αλλά Εκείνου που θριάμβευε στην εντολή να απολυτρώσει έναν κόσμο. Ενατενίζοντας το σταυρό της λύτρωσης βλέπομε την αξία ενός περασμένου γεγονότος, με ένα παρόν αποτέλεσμα και μια μέλλουσα ελπίδα. Ο Ιησούς έδωσε τη ζωή Του για να εξαφανίσει την αμαρτία, τον θάνατο και το έργο του εχθρού, μια για πάντα. Αυτό σημαίνει ότι, αν και χωρίς να το αξίζομε, έχομε λυτρωθεί. (Εφ 1:7).
Ο Ιησούς φωνάζοντας: “έκανα εκείνο που έπρεπε να γίνει”, ήθελε να πει « έγινε στο παρελθόν, ισχύει και σήμερα, και θα συνεχίσει να ισχύει στο μέλλον». Ας προσέξομε μιαν ακόμη πραγματικότητα : Ο Ιησούς δεν είπε «Εγώ τελείωσα», που θα σήμανε ότι πέθανε εξαντλημένος και ηττημένος. Εκείνος φώναξε: «τετέλεσται» που σημαίνει επιτέλεσα με επιτυχία το έργο για το οποίο είχα έλθει. «Τετέλεσται» είναι λοιπόν η τελική κραυγή της νίκης του Σωτήρα Ιησού Χριστού, που σταυρώθηκε, αναστήθηκε και δεν άφησε πίσω Του καμιά εκκρεμότητα. Το τέλος δεν σημαίνει τέρμα, αλλά ότι ο σκοπός στον οποίο βαδίζαμε ολοκληρώθηκε. Η αγάπη εκδηλώθηκε στην τελειότητά της.
Ο Ιησούς ξεπλήρωσε το χρέος όλου του κακού που κάναμε με απόλυτο και τελειωτικό τρόπο. Ποια απάντηση μπορεί να περιμένει από εμάς; Γι’ αυτό σιχαίνομαι τον εαυτό μου και μετανοώ σκεπάζοντας το πρόσωπό μου με σκόνη και στάκτη από ντροπή (Δια τούτο βδελύττομαι εμαυτόν και μετανοώ εν χώματι και σποδώ (Ιώβ 42:6)).
Καλή ανάσταση και χρόνια σας πολλά.
* Ο Βασίλης Χατζηγιάννης είναι Dr. μηχανολόγος-ηλεκτρολόγος μηχανικός, ομότιμος καθηγητής Α ΤΕΙ Κρήτης.