Ο χειρόμυλος μου έρχεται στο μυαλό τις τελευταίες ημέρες, με αφορμή τα όσα τραγικά συμβαίνουν στον τόπο μου. Μοιάζει ωσάν αυτή η απλή εφεύρεση του ανθρώπου να κατευθύνει τη σκέψη όλων εκείνων που ασχολούνται με την υπόθεση.
Γυρίζει η πάνω πέτρα, αλέθει το σιτάρι, μα η κάτω, η ασήκωτη, μένει ακίνητη. Και κάτω από την ασήκωτη πέτρα, μαζεύονται τα μιαρά της γης, αναζητώντας ένα απότριμμα, το ελάχιστο σκουπιδάκι, που θα ικανοποιήσει την πείνα τους.
Ένα ηρωικό χωριό έχει υποστεί τις τελευταίες ημέρες την κριτική επαϊόντων και μη. Το νησί ολόκληρο αποτελεί αντικείμενο αναλύσεων, πρόχειρων, σοβαρών, σκοπίμων και μη. Επιφανειακών πολλές φορές! Γιατί οι περισσότεροι δεν έχουν το κουράγιο, ή δεν θέλουν ίσως να δουν την ουσία του προβλήματος.
Οι περισσότεροι δεν θέλουν να σηκώσουν την κάτω πέτρα του μύλου για να διώξουν τα μιαρά. Οι πολιτικοί, μόλις και μετά βίας -και μετά την κατακραυγή του κόσμου- αναλώνονται πάλι σε βαρυσήμαντες, κοινότοπες και ανέξοδες δηλώσεις, που παρελκύουν το πρόβλημα.
Έτσι, για να περάσει ο χρόνος! Και να ξεχάσουμε τις παθογένειες που καλά κρατούν. Να τις χώσουμε κάτω από την βαριά πέτρα του μύλου, να μην τις θωρεί κιανείς. Ακόμα και ο αρμόδιος υπουργός -κατά τη ρήση του Νίτσε, «πηγή κάθε αρετής, ο φόβος»- αρκέστηκε σε εξαγγελίες για αυστηρή καταστολή, χωρίς να τολμήσει να ξεστομίσει αυτό που κρέμεται στα χείλη όλων μας. Λες και η παραβατικότητα προέρχεται από παρθενογένεση.
Μάλιστα, ευκαιρίας δοθείσης, δεν είναι λίγοι εκείνοι που, τεχνηέντως και δολίως, χαρακτηρίζουν μια πράξη του κοινού ποινικού δικαίου ως βεντέτα. Γιατί ο όρος βεντέτα, βεβαρημένος με όσα η παράδοση αιώνων τού έχει φορτώσει, βοηθά να αποφύγουμε τους ακριβείς χαρακτηρισμούς της πράξης. Εκείνος όμως που γνωρίζει καλά την Κρήτη, αυτές τις ημέρες δεν καταδέχεται να μιλήσει για βεντέτα.
Εκείνος που κατανοεί την παράδοση, τα ήθη και τα έθιμα του νησιού, ξέρει πως στην προκειμένη περίπτωση τα κίνητρα και ο σκοπός του μακελειού στα Βορίζα είναι αποτέλεσμα σήψης μιας κοινωνίας, που λησμονεί τον σεβασμό που οφείλει στο παρελθόν της. Και οι αιτίες που προκαλούν τη σήψη έχουν ονοματεπώνυμο. Και είναι κρίμα!
Τα Βορίζα, δεκαετίες τώρα εγκαταλελειμμένα στο έλεος του Θεού, υπέκυψαν τα τελευταία χρόνια σε ένα πολιτικό σύστημα που ευνοεί την παραβατικότητα, γιατί του εξασφαλίζει την κομματική πελατεία. Ένα σύστημα που εκμεταλλεύεται τις ιδιαιτερότητες μιας ορεσίβιας κοινότητας, προσφέροντας αφειδώς την απαιτούμενη κάλυψη στις οικογένειες με ονόματα, που όλοι γνωρίζουμε, αλλά δεν καταγγέλλουμε.
Όμως οι Βοριζανοί, που σήμερα είναι στα στόματα όλου του κόσμου, στάθηκαν ικανοί να γράψουν ηρωικές σελίδες στη μακρά ιστορία του τόπου τους. Αυτή την ιστορία πρέπει να θυμηθούν οι νεότεροι και να κατανοήσουν. Να κλείσουν τα αυτιά στις σειρήνες που τους υπόσχονται εύκολο πλουτισμό, που ευτελίζουν την κρητική λεβεντιά σε νταηλήκι και να ακούσουν την ιστορία των προγόνων τους, να ακούσουν τους ήρωες της μάχης στο Τραχήλι. Για να μάθουν τους λόγους, που εκείνοι πήραν το όπλο και πολέμησαν τον κατακτητή. Για να ξεχωρίσουν τους άντρες από τα χαμαντράκια.
Όσο για τους πολιτικούς, ένα τους μένει για να αποδείξουν το ενδιαφέρον τους για τον τόπο. Αντί να αναλώνονται σε έπεα πτερόεντα, να κάμουν στην άκρη τις διαφορές τους και να επισκεφθούν όλοι μαζί το χωριό, να καταγγείλουν απερίφραστα τα όσα συμβαίνουν και να αναλάβουν τις ευθύνες που τους αναλογούν. Να σηκώσουν την κάτω πέτρα του μύλου και διώξουν τα μιαρά. Άλλως, είναι συνυπεύθυνοι. Όλοι!