Στο πρώτα χρόνια της δεκαετίας του ’50 (δεκαετίας με φτώχεια, πείνα, αλλά και με δημιουργία και ανασυγκρότηση), το αυτοκίνητο Ι.Χ. ήταν προνόμιο –όχι των ευκατάστατων- αλλά των πολύ πλούσιων.
Η αντιστοιχία στο «μικρόκοσμο», στα παιδιά, στους πιτσιρικάδες, ήταν το πατίνι. Αυτή η επιμήκης κατασκευή με δύο ρόδες, από τις οποίες η εμπρόσθια, βρίσκεται σε κατακόρυφη – ξύλινη ράβδο, που χρησιμεύει ως τιμόνι.
Όποιος είχε πατίνι, στη γειτονιά, ήταν –θεωρητικά- αυτόνομος, άξιος ζήλειας (εξ ου και …αξιοζήλευτος), σίγουρα και άξιος φθόνου· μπορεί να είχε πατέρα ή θείο μερακλή, που να αγαπά τα παιδιά, να έχει (ή να διαθέτει) ελεύθερο χρόνο και να τα καταφέρνει (ή να ειδικεύεται) στις κατασκευές… Και μια διευκρίνιση: Όταν λέμε πατίνι, εννοούμε αυτό που πολύ αργότερα ονομάσαμε «φτιάξ’ το μόνος σου».
Μην ξεχνάμε, ότι βρισκόμαστε σε μιαν εποχή, που δεν υπήρχαν στην αγορά πατίνια προς πώληση –αφού δεν υπήρχε, αντίστοιχα- και η οικονομική άνεση για την αγορά αγαθών αυτού του είδους! Άρα, πατίνι σήμαινε, πρώτα να βρούμε τα υλικά και σε δεύτερη φάση να τα συναρμολογήσουμε, ώστε να κατασκευαστεί ένα πατίνι ανθεκτικό και δευτερευόντως πατίνι που να εντυπωσιάζει· να έχει δηλ. τα κατάλληλα «αξεσουάρ», όπως σημαιάκι στο τιμόνι (σημαία ελληνική, εννοείται και όχι εκείνη των ΗΠΑ… ή -πράγμα αδιανόητο-, εκείνη με το σφυροδρέπανο, ενέργεια με την οποία έθετες υποψηφιότητα για άνοιγμα φακέλου, στην Ασφάλεια).
Επίσης … σταυρός, χαραγμένος ή ζωγραφισμένος, στην πρόσθια, εξωτερική επιφάνεια της κατακόρυφης (προσοχή: όχι κάθετης) σανίδας, που ήταν το τιμόνι· δηλ. σταυρός στη βιτρίνα!
Έτσι, με τη σημαία, το σταυρό και με το γεγονός ότι ήσουν κάτοχος αυτού του δικύκλου, άρα ήσουν από «οικογένεια», είχε ολοκληρωθεί το γνωστό μεταπολεμικό τρίπτυχο: Πατρίς – Θρησκεία – Οικογένεια! Από εκεί και πέρα, προαιρετικά, η διακόσμηση μπορεί να περιλάμβανε και καθρεπτάκι, ηλεκτρικό φανάρι (κν. φακός), θέση για τσατσάρα και άλλες εξεζητημένες λεπτομέρειες, ανάλογα με τη φαντασία και τις οικονομικές δυνατότητες του κατόχου.
Τα υλικά ήταν απλά, αλλά με τους όρους της εποχής, κάποια ήταν δυσεύρετα. Για παράδειγμα, οι ρόδες ήταν από «ρουλεμάν», είδος «εν ανεπαρκεία», που και αν υπήρχε σε κάποιο μηχανουργείο, ήσουν αντιμέτωπος με την απροθυμία του μάστορα, να σου τα χαρίσει…
Έπειτα, ήταν η βάση, η οριζόντια σανίδα ή «πάτος», όπου ο αναβάτης στήριζε το πόδι που παρέμενε σταθερό και ήταν μονίμως υπό συζήτηση, αν αυτό θα έπρεπε να είναι το δεξιό ή το αριστερό… Ήταν ο «(ν)τάκος», ένα ξύλινο εξάρτημα, που είχε σχήμα ορθογωνίου παραλληλεπιπέδου, καρφωμένο στο πρόσθιο τμήμα του πάτου… Ήταν τα «λαμάκια», δηλ. ένα ζευγάρι μεταλλικές ράβδοι, σε σχήμα αγκύλης· το ένα λαμάκι έπρεπε να βιδωθεί στον (ν)τάκο και το άλλο στο τιμόνι.
Η «μπαγιονέτα», περνούσε κατακόρυφα από τις οπές, που είχαν τα λαμάκια, βοηθώντας να συνδεθεί το τιμόνι με το υπόλοιπο τμήμα, και ταυτόχρονα επέτρεπε να έχουν μια σχετική ανεξαρτησία κίνησης, ώστε το πατίνι να μπορεί να στρίβει. Και, φυσικά, ήταν το τιμόνι, λεπτότερη και κατακόρυφη σανίδα, η οποία στο κάτω μέρος της, είχε προσαρμοσμένο το ένα από τα δύο ρουλεμάν –το μεγαλύτερο. Το μικρότερο ρουλεμάν ήταν προσαρμοσμένο στο πίσω μέρος του πάτου! Φρένο, ήταν το … άλλο πόδι, που ήταν ελεύθερο και ήταν υπεύθυνο να δίνει ώθηση στο πατίνι.
Προϋπόθεση για την κίνηση αυτού του αυτοσχέδιου οχήματος, ήταν να υπάρχει επίπεδη και λεία επιφάνεια, αφού οι ρόδες, δηλ. τα σιδερένια ρουλεμάν και η παντελής απουσία ανάρτησης, ήταν η αιτία για τις συχνές και δυσκολοεπισκεύαστες, από τα παιδιά, βλάβες! Εννοείται, ότι λιγοστοί, τότε, ασφαλτοστρωμένοι δρόμοι, με τα ελάχιστα αυτοκίνητα, ήταν ο ιδανικός χώρος για την κίνηση με πατίνι!
Και ξαφνικά, από τα τέλη Ιουλίου, το Ηράκλειο γέμισε με ενοικιαζόμενα ηλεκτρικά πατίνια· είχε προηγηθεί η εμφάνισή τους σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Είναι αθόρυβα, καθότι ηλεκτρικά. Ενεργοποιούνται με τη βοήθεια εφαρμογής, που ο ενοικιάζων πρέπει να έχει στο κινητό του, με αυτόματη χρέωση του λογαριασμού του. Κάθε πατίνι έχει συσκευή GPS, με την οποία, η εταιρία που τα ενοικιάζει μπορεί και να τα εντοπίζει, για να τα φορτίσει και να τα επαναδιατάξει προς ενοικίαση, ενώ ο χρήστης φαίνεται να μπορεί να εγκαταλείπει το πατίνι όπου και όποτε επιθυμεί (καταμεσίς του δρόμου, σε πεζοδρόμιο, σε σκάλες…). Γενικά, το πατίνι εμφανίζεται ως ένα μέσο κυκλοφορίας – μεταφοράς, που σέβεται το περιβάλλον, όμως, η άναρχη και χωρίς νομικό πλαίσιο παρουσία του, καθώς και η απουσία σήμανσης (δεν φέρουν πινακίδα), φαίνεται να εγείρουν προβλήματα.
Η πρώτη παρατήρηση είναι ότι τα πατίνια καταλαμβάνουν κοινόχρηστο χώρο, χωρίς άδεια και χωρίς οι εταιρίες στις οποίες ανήκουν, να πληρώνουν κάποιο αντίτιμο.
Όμως, το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι ότι για τα οχήματα αυτά υπάρχει νομικό κενό, για το οποίο είναι επείγουσα η ανάγκη να διευθετηθεί. Τα Ελαφρά Προσωπικά Ηλεκτροκίνητα Οχήματα (ΕΠΗΟ) δεν υπάγονται στον ΚΟΚ. Όσα κινούνται με ταχύτητα μικρότερη από 6 χλμ./ώρα, κατατάσσονται στους… πεζούς, γεγονός που περιπλέκει τα πράγματα. Όσα κινούνται με πάνω από 6 χλμ./ώρα, έως 25 χλμ./ώρα, υπάγονται στην κατηγορία που ανήκουν και τα ποδήλατα. Κανονικά, στα πατίνια δεν επιτρέπεται να επιβαίνει δεύτερο άτομο, ενώ ο οδηγός πρέπει να είναι πάνω από 15 ετών, ή άνω των 12 ετών, εφόσον συνοδεύεται από τον κηδεμόνα του. Παρόλα ταύτα, υπάρχουν, ακόμη, προβλήματα, όπως η ικανότητα, η εκπαίδευση και η ασφάλιση του οδηγού, η χρήση κράνους, κ.ά.
Έγκαιρα (και με αφορμή ατύχημα –ευτυχώς χωρίς θύματα), διαβάζουμε ότι ο Δήμος Ηρακλείου έκανε εισήγηση στην Eπιτροπή Κυκλοφορίας για την απαγόρευση της κυκλοφορίας των πατινιών. Αυτή θα διαμορφώσει τη δική της εισήγηση, για το Δημοτικό Συμβούλιο, που όπως γράφτηκε θα πάρει τις σχετικές αποφάσεις. Και όλα αυτά, ώσπου να διευθετηθεί και να ξεκαθαρίσει το νομικό καθεστώς που θα διέπει αυτά τα συμπαθητικά (λέμε, τώρα) δίκυκλα.
Έγκαιρα, λοιπόν, έστω και δαιδαλοειδώς (ας όψεται η Κνωσός και ο Λαβύρινθος), υπάρχει κινητικότητα, σχετικά με το ζήτημα, ελπίζοντας ότι το θέμα θα διευθετηθεί, πριν τα πατίνια, μας κάμουν τη ζωή … πατίνι!