Προτού αναλυθούν ορισμένες πτυχές του περιουσιακού το οποίο εξακολουθεί να αποτελεί νομικό ζήτημα που ταλανίζει το Κυπριακό, είναι αναγκαίο να υπογραμμισθούν συγκεκριμένοι όροι.
Αναλυτικότερα, ο ορθός όρος για εκείνους που εξαναγκάσθηκαν να εγκαταλείψουν το βόρειο κατεχόμενο τμήμα το 1974 είναι ο όρος «εκτοπισμένος».
Βάσει των κανόνων του διεθνούς δικαίου πρόσφυγες θεωρούνται μόνο όσοι διαβαίνουν κρατικά σύνορα εξερχόμενοι της χώρας τους.
Οι ελληνοκύπριοι, λοιπόν, που εξαναγκάσθηκαν να αποχωρήσουν από τον κυπριακό βορρά ουδέποτε διέβησαν σύνορα διότι στη νήσο Κύπρο υφίσταται ένα και μόνο κυρίαρχο κράτος και γι’αυτόν ακριβώς το λόγο θεωρούνται ως εσωτερικά εκτοπισμένοι ( i n t e r n a l l y d i s p l a c e d ).
Προχωρώντας στο περιουσιακό είναι αναγκαίο να τονισθεί πως οι ελληνοκυπριακές περιουσίες στο βόρειο κατεχόμενο τμήμα αποξενώθηκαν βάσει του Άρθρου 1 5 9 του «Συντάγματος» του ψευδοκράτους.
Πιο συγκεκριμένα, οι εν λόγω περιουσίες θεωρήθηκαν ως εγκαταλειμμένες αν και στα μητρώα του Κτηματολογίου εμφανίζονταν να ανήκουν στους ελληνοκύπριους ιδιοκτήτες τους.
Τέλος, αφού έτυχαν αυτής της νομικής μεταχείρισης οι περιουσίες κατασχέθηκαν και διανεμήθηκαν από το κατοχικό καθεστώς σε τουρκοκύπριους ή Tούρκους εποίκους.
Αποτελεί κοινό τόπο ότι το περιουσιακό ως επιμέρους νομικό ζήτημα του Κυπριακού έκανε την εμφάνιση του στη διεθνή κοινότητα με την απόφαση «Λοϊζίδου». Ειδικότερα , η προσφεύγουσα στρεφόμενη κατά της Τουρκίας στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων επιδίωξε τη νομική της δικαίωση ως προς τη στέρηση των δικαιωμάτων περιουσίας (Άρθρο 1 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου) και κατοικίας( Άρθρο 8 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου).
Στην υπό εξέταση απόφαση το ΕΔΑΔ δήλωσε σε κρυστάλλινο τόνο ότι η επονομαζόμενη ως «Τουρκική Δημοκρατία Βόρειας Κύπρου» δεν αποτελεί αναγνωρισμένο κράτος στη διεθνή κοινότητα σημειώνοντας πως η Τουρκία είναι το κράτος που ασκεί αποτελεσματικό έλεγχο στα εδάφη της βόρειας Κύπρου και ως εκ τούτου η Τουρκία είναι ο ορθός διάδικος στην προσφυγή.
Εν συνεχεία το ΕΔΑΔ δήλωσε πως το προαναφερθέν Άρθρο 1 5 9 του Συντάγματος της «Τουρκικής Δημοκρατίας Βόρειας Κύπρου» είναι άκυρο καθώς δεν πηγάζει από κανένα κράτος και ως εκ τούτου η προσφεύγουσα είναι ακόμη η νόμιμη ιδιοκτήτρια.
Εν τέλει το ΕΔΑΔ εντόπισε παραβίαση μόνον του δικαιώματος σε περιουσία και όχι του δικαιώματος σε κατοικία διότι το τελευταίο προστατεύεται μόνο εάν έχουν αναπτυχθεί συναισθηματικοί δεσμοί τους οποίους η προσφεύγουσα δεν είχε αναπτύξει διότι δεν είχε διαβιώσει σε εκείνη την κατοικία για ικανοποιητικό χρονικό διάστημα. Παραμένοντας στο νομικής φύσεως περιουσιακό ζήτημα ιδιαίτερα σημαντική είναι η απόφαση «Δημόπουλος».
Πιο συγκεκριμένα, η ΕΣΔΑ απαιτεί την εξάντληση των εσωτερικών ένδικων μέσων για να γίνει αποδεκτή η προσφυγή στο ΕΔΑΔ μόνο εφ’όσον τα εσωτερικά ένδικα μέσα του κράτους εναντίον του οποίου στρέφεται η προσφυγή είναι αποτελεσματικά.
Η Τουρκία συμμορφούμενη με αυτήν την απαίτηση όχι μόνο ίδρυσε στα κατεχόμενα το εσωτερικό ένδικο μέσο της Επιτροπής Περιουσίας αλλά και το βελτίωσε αισθητώς πριν την έκδοση της απόφασης «Δημόπουλος» από το ΕΔΑΔ διορίζοντας ως δικαστές 2 ευρωπαίους πρώην αξιωματούχους του Συμβουλίου της Ευρώπης.
Επιπροσθέτως, η Τουρκία φρόντισε να κάνει αποδεκτές ορισμένες προσφυγές στο εν λόγω εσωτερικό ένδικο μέσο τόσο επιστρέφοντας περιουσίες σε ελληνοκύπριους όσο και παρέχοντας επαρκείας αποζημιώσεις.
Υπ’αυτές τις συνθήκες η προαναφερθείσα Επιτροπή θεωρήθηκε ως αποτελεσματικό ένδικο μέσο στα κατεχόμενα στο οποίο έπρεπε οι ελληνοκύπριοι να καταθέσουν προσφυγή η οποία αργότερα να τελεσιδικήσει προτού προσφύγουν στο ΕΔΑΔ.
Οι νομικές εξελίξεις που παρείχε η «Δημόπουλος» και οι οποίες ταλανίζουν το ζήτημα έως σήμερα δεν τερματίστηκαν στην αξιολόγηση της Επιτροπής Περιουσιών καθώς εν συνεχεία η εν λόγω απόφαση σημείωσε πως η θεραπεία της επιστροφής περιουσιών των ελληνοκυπρίων δεν είναι δυνατόν να αποδοθεί από το ΕΔΑΔ.
Ειδικότερα, η μόνη θεραπεία που είναι δυνατή είναι η αποζημίωση καθώς είναι αδύνατον να εξαναγκάσει η Τουρκία τους κατοικούντες στις ελληνοκυπριακές περιουσίες να αποχωρήσουν διότι εκείνοι διαβιώνουν σ’αυτές ήδη αρκετά χρόνια έχοντας αναπτύξει εντός αυτών τη ζωή τους.
Σ’ αυτήν την απόφαση σημειώθηκε από το ΕΔΑΔ το περίφημο «l i f e g o e s o n » το οποίο σημαίνει πως όσο περνούν τα χρόνια τόσο δυσκολότερο θα είναι για τους ελληνοκύπριους να επιστρέψουν στις περιουσίες τους.