Την δεκαετία του 1960 υπηρέτησα ως δάσκαλος σε περιοχή του νησιού μας, που στην δικαιοδοσία, της τότε δημοτικής αρχής (Πρόεδρος Κοινότητας) υπαγόταν και το κατάστημα των, εκεί ευρισκομένων, φυλακών.
Κάποια λοιπόν μέρα, ο δήμαρχος του χωριού, με παρεκάλεσε να παρευρεθώ και να εκθέσω με ομιλία «την αξία της εκπαίδευσης στον άνθρωπο», όπως αν θυμάμαι καλά ήταν το όλο πρόγραμμα της εκδήλωσης, η οποία θα πραγματοποιούταν σε αίθουσα των φυλακών.
Να μιλήσω σε μια εκδήλωση, που θα γινόταν εντός του χώρου των φυλακών και να πω λίγα λόγια, σχετικά με την αξία της εκπαίδευσης στον άνθρωπο.
Πράγματι, αφού προετοιμάστηκα σχετικά, μίλησα στην ομήγυρη, όχι μόνον των έγκλειστων, αλλά και άλλων συγχωριανών σχετικά με την αξία της εμπέδωσης της σωστής εκπαίδευσης στην συμπεριφορά των ανθρώπων στην κοινωνική, συζυγική, ατομική και οικογενειακή ζωή.
Σκοπός βέβαια της όλης εκδήλωσης, είτε από τον τότε εισαγγελέα είτε από πρόεδρο Πρωτοδικών είτε Δ/ντη Φυλακών ίτε από εμένα ήταν μια σωστή συμπεριφορά των κρατουμένων έγκλειστων και αποφυλακιζομένων.
Όταν τελείωσε η όλη εκδήλωση με πλησίασε ένας νέος (λόγω ιδίας ηλικίας) έγκλειστος, σαν να είναι αυτή τη στιγμή, που τον έχω μπροστά και η όλη αδίσταχτη συμπεριφορά του καθώς και τα ψυχρά λόγια του ηχούνε στα αυτιά και μου είπε:
«Εγώ δάσκαλε σκότωσα ένα δικό μου άνθρωπο γιατί θέλησε να με εμποδίσει να πραγματοποιήσω εκείνο που εγώ ήθελα, ενώ αυτός δεν το ήθελε. Δεν είμαι αγράμματος και η όλη παιδεία μου στην εκπαίδευση ήταν δικό μου σκληρό κατόρθωμα. Αλλά η θετική μου αυτή προσωπική εξέλιξη, το αντριλίκι μου θίχτηκαν, ο εγωισμός μου έπεσε και οι χωριανοί, μού έριχναν μπηχτές και με κοίταζαν ειρωνικά και έτσι αποφάσισα να εκδικηθώ και έπιασα το όπλο, όποιο ήταν αυτό και τον σκότωσα!
Εγώ έμεινα κερί δίχως φλόγα!
Όμως κάποια στιγμή άναψα και του είπα:
«Και έπρεπε να σκοτώσεις; Τώρα φίλε μου, του είπα, πώς αισθάνεσαι, που αφαίρεσες τη ζωή του αγαπημένου σου ανυπεράσπιστου εκείνου προσώπου, ενώ μπορούσες πολλούς άλλους τρόπους να σκεφτείς;
Η ψυχρή απάντηση του ακόμη αντηχεί στα αυτιά μου, όπως και η απάντηση του Μπάμπη των Γλυκών Νερών.
…»Εμένα δεν με ένοιαξε εκείνη τη στιγμή, ούτε και εδά με νοιάζει, αν έκαμα φόνο ή είχα εγώ ή εκείνος λάθος ή σωστό γι ό,τι έκαμα ή εγώ ή εκείνος, αλλά με έπνιγε η στεναχώρια και η όλη κακή στάση και εντύπωση των χωριανών μου απέναντί μου. Η ειρωνική και υποτιμητική στάση της κοινωνίας του χωριού μου, ο κόσμος μου, μέσα με έσπρωξε να εκδικηθώ και εκείνονα έκαμα».
Δεν επεκτάθηκα σε ατέλειωτες συζητήσεις, που δεν ήξερα πού θα κατάληγαν. Δεν προσπάθησα να αντισταθώ, μήτε περαιτέρω μαθήματα και διδαχές να κάνω, αφού στο δύστροπο και επικίνδυνο χαρακτήρα του είχε ήδη αποφανθεί η Δικαιοσύνη.
Το μόνον που με απασχολούσε ήταν γιατί ο άνθρωπος αυτός νέος, όπως κι εγώ τότε, με παρακάλεσε να τον ακούσω τόσο πειστικά δίχως μετάνοια και χωρίς ίχνος ανθρωπιάς;
Αρκέστηκα να μεταβώ στο γραφείο του Διευθυντού των φυλακών, του οποίου την κόρη είχα μαθήτρια και να τον ερωτήσω αν ήθελε να μου εκμυστηρευτεί στοιχεία του ανθρώπου, που εξέτιε ισόβια κάθειρξη. Μου είπε λοιπόν ο τότε φίλος Δ/ντής, ότι επρόκειτο για έναν ήσυχο φαινομενικά νέον 27 ετών, χωρισμένων γονέων, με στοιχεία κακοποίησης από τον πατέρα του στην παιδική ηλικία, δίχως παρέες της ηλικίας του, χωρίς να θέλει το κακό τους, αλλά μέσα του έβραζε, όπως έδειχνε στους χώρους των φυλακών, μου ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Δ/ντής.
Ο Δ/ντής αυτός Πελοπονήσιος και όχι Κρητικός, απόφοιτος πανεπιστημιακής σχολής, με συγκίνηση και πολλά θετικά και αρνητικά συναισθήματα αναφέρθηκε στον τότε κρατούμενο αυτό.
Είχε δείξει μια συμπεριφορά, που πολλές φορές έδειχνε κάποια αμφιβολία. Γι αυτό και στις ελεύθερες ώρες, σε εργασίες των γεωργικών και κτηνοτροφικών περιουσιών των φυλακών, οι υπάλληλοι των φυλακών έδειχναν επιφυλακτική τακτική, όταν ο κρατούμενος ήθελε κάποια προσωπική του ικανοποίηση, έχοντας πάντα κατά νουν οι φύλακες, τη βίαιη και επιθετική πρότερη αμφιστρεφή συμπεριφορά του.
Αυτά ήταν τα λόγια του τότε Δ/ντή των φυλακών.
Φεύγοντας από την όλη εκδήλωση παρέα με τον αείζωον συνάδελφο Σπύρο Λακιωτάκη, σοφό γεροδάσκαλο, μου είπε.
Η Ομιλία σου Νικολάκι μου, (αφου ήμουν μόλις 25 ετών), ήταν υπέροχη και πολύ διδακτική, όσον αφορά την επίδραση της εκπαίδευσης στον χαρακτήρα του ανθρώπου.
Όμως καθ όλη την διάρκεια των ομιλιών μερικοί κρατούμενοι, αλλά και ολίγοι χωριανοί, θέλανε να επικρατήσει το εγώ τους και να φανούν αυτοί, με διάφορα φραστικά ή νοηματικά σχόλια, χωρίς να λογαριάζουν τους παρευρισκόμενους γνωστούς και ξένους και λοιδορώντας πολλές φορές τους ομιλητές.
Την ώρα της ομιλίας κάποιοι γελούσαν και μιλούσαν παρά τις παρακλήσεις του Δ/ντου, δείχνοντας έτσι μια αντικοινωνική συμπεριφορά προσπαθώντας να αποπροσανατολίσουν τους ακροατές από την ουσία της ομιλίας. Μην νομίζεις Νίκο ότι επειδή άκουσαν και επειδή μελλοντικά θα ακούσουν και άλλους, ίσως πιο σπουδαίους ομιλητές θα παραδειγματιστούν και θα συμμορφωθούν.
Αυτά τα συμπερασματικά λόγια του σοφού Δασκάλου δηλαδή ότι
«Αυτού του είδους οι χαρακτήρες των ανθρώπων γεννιούνται και διαμορφώνουν το προσωπικό τους και μόνον ΕΓΩ, ζούν και θα ζούν στο δικό τους Κόσμο και είναι επικίνδυνοι άνθρωποι, μέσα στην οικογένεια και στην κοινωνία, καθ ομολογία ειδικών επιστημόνων.
Οι άνθρωποι με δύσκολους και παράξενους τρόπους, έχουν άμεσο δόλο μέσα τους και τείνουν προς την ανηθικότητα καί ανεντιμότητα προς ίδιον και μόνον όφελος. Σπέρνουν, στον λήθαργο ψυχικό τους κήπο και όταν, δι’ εργασιών των άλλων, ευδοκιμήσουν, μεγαλώσουν και καρποφορήσουν θα αποδώσουν είτε στην οικογένεια, είτε στην κοινωνία τους δηλητηριώδεις καρπούς (τις πράξεις τους) προς πικρή γεύση άλλων συνανθρώπων τους, χωρίς οίκτο!