Σήμερα, 5 Ιουνίου, πάντα Τετάρτη, φίλοι αναγνώστες και αδελφοί, τελειώνουν οι πασχαλινές μέρες, 39 τον αριθμό. Όλες αυτές τις μέρες ο Κύριος συναντούσε συχνά τους μαθητές του, για να τους δώσει τις τελευταίες συμβουλές και οδηγίες για το έργο που έμελλε να επιτελούν στο εξής μόνοι τους.
Η αυριανή μέρα, η τεσαρακοστή από το Πάσχα, πάντα Πέμπτη, είναι η μέρα της Ανάληψης του Κυρίου με τους ουρανούς, δηλαδή της επανόδου του στα δεξιά του Πατέρα του, θέση που πάντα είχε προτού κατέβει στη γη ως Θεάνθρωπος: “…
Σταυρωθέντα τε υπερ ημών… Και παθόντα και ταφέντα. Και αναστάντα τη τρίτη ημέρα… Και ανελθόντα εις τους ουρανούς και καθεζόμενον εκ δεξιών του Πατρός…” ομολογούμε στο Σύμβολο της Πίστης μας.
Σήμερα τελειώνει και ο ανταλλασσόμενος μεταξύ των χριστιανών πασχαλινός χαιρετισμός- “Χριστός Ανέστη!” “Αληθώς Ανέστη!”.
Αναστάσιμες είναι και όλες οι Κυριακές του χρόνου, γιατί είναι αφιερωμένες στην ανάσταση του Χριστού μας, στο μεγαλύτερο κοσμοϊστορικό γεγονός που συνέβη ποτέ. Το Πάσχα, λοιπόν, δηλαδή η εορτή της αναστάσεως του Κυρίου, θεωρείται και είναι η σπουδαιότερη και μεγαλύτερη εορτής της Ορθοδοξίας, “η βασιλίς και κυρία, εορτών εορτή και πανήγυρις πανηγύρεων”, όπως υμνεί και ψάλλει ο μέγας ποιητής και ψαλμωδός της Εκλησίας μας Ιωάννης Δαμασκηνός.
Κάποιος ίσως διερωτηθεί: Καλά, γιατί το Πάσχα να θεωρείται η κορωνίδα των θρησκευτικών μας εορτών και όχι λ.χ. τα Χριστούγεννα; Η απάντηση στο ερώτημα είναι εύκολη και απλή: Ο Ιησούς απέδειξε τη θεότητα και τη μεγαλοσύνη του όχι τόσο με τη γέννησή του όσο με την ανάστασή του.
Γιατί, χωρίς τη δεύτερη, δηλαδή την ανάστασή του, εμείς σήμερα, λογικά σκεφτόμενοι, θα λέγαμε πως ο Χριστός υπήρξε σίγουρα ένας μεγάλος θαυματοποιός και φιλόσοφος, εφάμιλλος ή και πολύ ανώτερος του Σωκράτη, του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη, αλλ’ όχι ο Θεός, γιατί κι αυτός γεννήθηκε, μεγάλωσε, δίδαξε, έκαμε έργα θαυμαστά, αλλά τελικά πέθανε, όπως και όλοι εμείς οι απλοί ή θαυμαστοί άνθρωποι. Ο Απόστολος των Εθνών Παύλος, αναφερόμενος στο θέμα αυτό, είπε ότι χωρίς την ανάστασση, η πίστη μας θα ήταν νεκρή, χωρίς αξία και περιεχόμενο, χωρίς ελπίδα και μέλλον.
Ημέρα της αναστάσεως του Κυρίου λέγεται και “Λαμπρή”, λέξη που σημαίνει μέρα μεγάλης, μέγιστης χαράς. Λέγεται και “Πάσχα” και η ονομασία αυτή είναι η πλέον συνηθισμένη. Γιατί όμως “Πάσχα” και όχι “Η Ανάσταση του Κυρίου”, καθώς λέμε “Η Γέννηση του Κυρίου”. “Η Μεταμόρφωση του Χριστού” κ.λπ.; Η λέξη που είναι άκλιτη, προέρχεται από την εβραϊκή “πέσααχ” που σημαίνει “διάβαση”, δηλαδή “πέρασμα”. Το Πάσχα ήταν και είναι η μεγαλύτερη θρησκευική (θα λέγαμε και εθνική) εορτή των Εβραίων, ο δε Κύριός μας το εόρταζε με ιδιαίτερη χαρά, σεβασμό και φροντίδα.
Με το Πάσχα τους, που είπαμε πως σημαίνει πέρασμα, οι Εβραίοι γιόρταζαν την απελευθέρωσή τους από το Φαραώ και τους Αιγυπτίους, στη χώρα των οποίων έμειναν συνολικά 430 χρόνια, τα πρώτα, αλλά λίγα, ως ελεύθεροι και τα υπόλοιπα ως δούλοι.
Γιόρταζαν, λοπόν, το πέρασμά τους από τη σκλαβιά στην ελευθερία, από την ειδωολολατρεία και τη διαφθορά της τότε Αιγύπτου στη θεάρεστη ζωή και τη σωτηρία, ύστερα από περιπλάνηση και μια επίπονη ζωή σαράντα ετών στην έρημο, μέχρι να φθάσουν και να εγκατασταθούν στη χώρα καταγωγής των προγόνων τους, τη γη Χαναάν, μια ζωή γεμάτη δοκιμασίες, πολέμους και στερήσεις. Με το Πάσχα γιόρταζαν και τη θαυμαστή διάβασή τους από την Ερυθρά Θάλασσα με τα πόδια που έγινε ο υγρός τάφος του διώκτη τους Φαραώ και ολόκληρου του στρατού του.
Είναι φανερό ότι τον ίδιο όρο, την ίδια λέξη, τη λέξη “Πάσχα” χρησιμοποιούμε κι εμείς οι Χριστιανοί όλη της οικουμένης αλλά με άλλη έννοια και περιεχόμενο. Γιορτάζουμε το μέγα και μοναδικό, το ανεπανάληπτο και ανερμήνευτο θαύμα της Αναστάσεως του Κυρίου μας, γιατί εξαιτίας του έγιναν οι μεγάλες διαβάσεις, τα μεγάλα περάσματα της χαμένης ανθρωπότητας από την απώλεια στη σωτηρία, από τα αμαρτωλά και μάταια στα άγια και αληθινά, από τα προσωρινά στα μόνιμα και αιώνια, από τα επίγεια στα ουράνια, από το θάνατο στην ουράνια και αιώνια ζωή ή την αιώνια κόλαση.
Με την Ανάσταση του Κυρίου μας”… τα πάντα πεπλήρωται φωτός, ουρανός τε και γη και τα καταχθόνια· εορταζέτω γουν πάσα κτίσις την έγερσιν Χριστούν, εν η εστερέωται”, ψάλλει ο μεγας Δαμασκηνός και αλλού: “Θανάτου εορτάζομεν νέκρωσιν, Άδου την καθαίρεσιν, άλλης βιοτής της αιωνίου απαρχήν, και σκιρτώντες υμνούμεν τον Αίτιον, τον μόνον ευλογητόν των Πατέρων, Θεόν και υπερένδοξον”. Οι χριστιανοί εορτάζουν το Πάσχα τους ύστερα από μια μεγάλη και μακρά ψυχοσωματική τους προετοιμασία κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Τεσαρακοστής και την ολόψυχη συμμετοχή τους στα άχραντα εϊκά πάθη της Μεγάλης Εβδομάδας.
Το Πάσχα που γιορτάζεται πάντα Κυριακή, είναι κινητή εορτή, γιατί δεν εορτάζεται πάντα την ίδια ημερομηνία. Σύμφωνα με απόφαση της Α’ Οικουμενικής Συνόδου, ο εορτασμός γίνεται κάθε χρόνο την πρώτη Κυριακή μετά την πανσέληνο της εαρινής ισημερίας. Ας έχουμε υπόψη μας και τα ακόλουθα σχετικά: Η Κυριακή εορτασμού του Πάσχα βρίσκεται πάντα ανάμεσα στις τέσσερις Απριλίου και οκτώ Μαΐου, δηλαδή ποτέ ενωρίτερα της τετάρτης Απριλίου ή αργότερα της όγδοης Μαΐου.
Επίσης, ότι όλες οι κινητές Δεσποτικές εορτές (λέγονται “Δεσποτικές”, όσες είναι αφιερωμένες στο Δεσπότη Χριστό) ξεκινούν από την Κυριακή του Τελώνη και του Φαρισαίου και διαρκούν μέχρι το Μεγάλο Σάββατο (περίοδος του Τριωδίου) και οι υπόλοιπες αρχίζουν από το Πάσχα και διαρκούν μέχρι την Κυριακή των Αγίων Πάντων (περίοδος του Πεντηκοσταρίου). Άρα, όλες οι κινητές δεσποτικές εορτές έχουν κέντρο το Πάσχα, εξαρτώνται δηλαδή από την ημερομηνία εορτασμού του. Οι δε ακίνητες δεσποτικές έχουν κέντρο τα Χριστούγεννα.
*Ο Μανώλης Ροδιτάκης είναι τ. εκπαιδευτικός και ειδικός πάρεδρος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, πτυχιούχος Πολιτικών Επιστημών