Η ανάπαυλα των καλοκαιρινών διακοπών αποτελεί για όλους μια σπουδαία αφορμή για ψυχική αλλά και σωματική χαλάρωση, ιδιαίτερα όταν αυτές αφήνουν πίσω τους έναν επίπονο και στοιχειωμένο από τη ρουτίνα της καθημερινότητας χειμώνα.
Η αίγλη του καλοκαιριού τυφλώνει ακόμη και τους μεγαλύτερους λάτρες του φορμαλισμού, ενώ παράλληλα οδηγεί τους περισσότερους σε ένα ευμετάβλητο και ενίοτε, άναρχα δομημένο πρόγραμμα. Λιγότερο στρες και υποχρεώσεις, λιγότερα ρούχα και περισσότερος ελεύθερος χρόνος, είναι τα στοιχεία που ντύνουν ευχάριστα σώμα και πνεύμα.
Αν και σπάνια ικανοποιημένοι από τη -μικρή- διάρκεια των διακοπών, όλοι προσπαθούν αν μη τι άλλο να ξεκουραστούν και να γεμίσουν τις μπαταρίες τους για την επερχόμενη σεζόν, η άφιξη της οποίας προσκρούει βάναυσα στην αυγουστιάτικη διάθεση όλων.
Κάπου εκεί είναι η χρονική περίοδος όπου η οργάνωση για τη νέα χρονιά καλείται να βρει σημείο εφαπτομένης με την αύρα του καλοκαιριού και να παραλάβει τη σκυτάλη από την ίδια, για να χαράξει τη δική της πορεία στην παλαίστρα της καθημερινότητας. Όσο πιο γρήγορα γίνει αυτό, τόσο το καλύτερο, καθώς, όσο οι υποχρεώσεις και οι εργασίες συσσωρεύονται, τόσο πιο δύσκολη είναι η διαχείριση και κατ’ επέκτασιν, η αντιμετώπισή τους.
Αρκετοί το λατρεύουν, πολλοί το μισούν, όμως ακόμα περισσότεροι είναι εκείνοι που πασχίζουν να το έχουν αλλά δεν μπορούν. Η ανάγκη για δημιουργία και τήρηση ενός προγράμματος στη ζωή μας, προβάλλει επιτακτική, ιδιαίτερα όταν πρόκειται για διαχείριση περιοδικών καταστάσεων και γεγονότων. Το άγχος είναι ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες για τους οποίους, πολλοί άνθρωποι αποφεύγουν πεισματικά να διασχίζουν το μονοπάτι της καθημερινότητας, υπό τη σκέπη ενός τυποποιημένου μοντέλου.
Προτιμούν να λειτουργούν εκ των ενόντων σε ό,τι κάνουν, δεν αρέσκονται στη δημιουργία “καλουπιών”, ενώ ταυτόχρονα υποστηρίζουν πως χάνεται η μαγεία της δημιουργικότητας και του απρόσμενου γεγονότος, τα οποία δίνουν χρώμα και πολυδαίδαλο χαρακτήρα στη ζωή.
Η παραπάνω άποψη γύρω από το εν λόγω ζήτημα, ασφαλώς και κινείται στη “λεωφόρο του αποδεκτού”, δεν παύει όμως να υπάρχει και ο αντίλογος. Σε κάθε περίπτωση, το ευκταίο είναι η δόμηση μιας καθημερινότητας μέσα στην οποία ο άνθρωπος να μην πρέπει να είναι συνεχώς “ξάγρυπνος φρουρός”, αλλά να έχει τη δυνατότητα να ηρεμεί, να αφιερώνει χρόνο στον εαυτό του και την ίδια στιγμή να πετυχαίνει τους στόχους του. Και σε αυτό το σημείο ακριβώς αρχίζει να δημιουργείται το πρόβλημα.
Η καθημερινότητά μας αποτελείται από ένα σύνολο καταστάσεων και πράξεων, προκειμένου να επιτύχουμε έναν συγκεκριμένο στόχο κάθε φορά. Το κομβικό λάθος που γίνεται κατά κανόνα, είναι η εστίαση σε λάθος πράγματα από αυτά που θα έπρεπε να εστιάσουμε κανονικά. Σε κάθε περίπτωση, πρέπει να ταυτιζόμαστε με τη διαδικασία και όχι με το στόχο, γιατί η διαδικασία απαντάει στο “πώς”, ενώ ο στόχος απαντάει στο “πού” πρέπει να φθάσουμε. Τη στιγμή που θα κληθεί ο αθλητής να αγωνιστεί, δεν πρέπει να σκέφτεται τη νίκη.
Για να επιτύχουμε ανώδυνα, αβασάνιστα και με αρμονική μετάβαση από τη μια κατάσταση στην άλλη, πρέπει να σταματήσουμε να ελπίζουμε. Αν όχι όλα, τότε σίγουρα τα περισσότερα απ’ όσα πετυχαίνουμε είναι αποτελέσματα συνθηκών, ατμόσφαιρας, κλίματος και παραμέτρων. Προτού βιαστούμε να καμαρώσουμε για μια επιτυχία, ας καταγράψουμε σε ένα κομμάτι χαρτί όλα όσα οδήγησαν σε αυτή την έκβαση.
Δεν θα αργήσουμε να διαπιστώσουμε πως, κάθε φορά, οι συνθήκες είναι πολύ περισσότερες απ’ όσα μάς περιόρισαν. Όταν θέλουμε να περάσουμε καλά, βάζουμε μουσική. Όταν θέλουμε να κοιμηθούμε, κλείνουμε τα φώτα και θέλουμε ησυχία. Αυτό που πρέπει να κάνουμε λοιπόν, είναι να δημιουργούμε συνθήκες και ατμόσφαιρα που ευνοούν τα αποτελέσματα που επιθυμούμε.
Το πρόγραμμα είναι το μέσο με το οποίο διαμορφώνουμε εμείς τις απαραίτητες συνθήκες προκειμένου να πετύχουμε ένα στόχο, καθώς αυτό που κάνει είναι να μάς ευθυγραμμίζει με τις επιλογές που θα κάνουμε στο μέλλον. Θα μπορούσε κάλλιστα να θεωρηθεί ως μια “μαντική τέχνη”. Πάνω σε αυτό βασίζονται τα σαρκοφάγα και στήνουν καρτέρι κοντά στο νερό, διότι γνωρίζουν ότι η φύση του φυτοφάγου, θα το οδηγήσει εκεί. Αν το πρόγραμμα μάς πει τι να κάνουμε μέσα στη μέρα, το να πετύχουμε το στόχο μας είναι απλά θέμα χρόνου.
Είναι σα να έχει μπει ο αυτόματος πιλότος. Το πρόγραμμα μάς οδηγεί κι εμείς είμαστε στη θέση του συνοδηγού, οπότε μπορούμε να χαλαρώσουμε και να απολαύσουμε τη διαδρομή. Περισσότερη ψυχική ηρεμία και νηφαλιότητα έχει κάποιος όταν εκ προοιμίου γνωρίζει τι και πώς πρέπει να κάνει, παρά όταν καλείται σε κάθε περίπτωση να αυτοσχεδιάσει.
Ελλείψει προγράμματος, είναι πολύ εύκολο να χαθεί η οργάνωση του χρόνου και της καθημερινότητάς μας, με αποτέλεσμα να οδηγούμαστε σε άσκοπη σπατάλη του σημαντικότερου -ίσως- αύλου αγαθού που διαθέτουμε· το χρόνο. Σαφώς και δεν πρέπει να συγχέουμε τη μη ύπαρξη προγράμματος, με την ξεκούραση, καθώς η ίδια αποτελεί θεμελιώδες στοιχείο του και είναι εξίσου σημαντική με την κόπωση. Η έλλειψη δραστηριοτήτων δεν σημαίνει ξεκούραση, μιας και η ξεκούραση απαιτεί ένα είδος ανεμελιάς και κυρίως στον εγκέφαλο. Κι εμείς είμαστε έρμαια του εσωτερικού διαλόγου.
Το πρόγραμμα θα πρέπει να λειτουργεί ως δεκανίκι στη φυσιολογική ροή των πραγμάτων και να είναι τέτοιο ώστε να συνυπολογίζει πάντα την ανθρώπινη δυνατότητα. Σε διαφορετική περίπτωση, ο άνθρωπος, μη δυνάμενος να αποκριθεί στις απαιτήσεις ενός εξωπραγματικού προγράμματος, είναι απόλυτα λογικό να καταρρεύσει. Αυτός είναι άλλωστε και ο λόγος που μονάχα η ιδέα της ύπαρξής του, κλονίζει αβίαστα το μυαλό ορισμένων ανθρώπων. Ο λόγος που κάποιοι δεν τα πάνε καλά με το πρόγραμμα, οφείλεται στους ίδιους που το διαμορφώνουν.
*Ο Κωνσταντίνος Φεργαδάκης είναι εκπαιδευτικός (μαθηματικός) στον εκπαιδευτικό οργανισμό «Ορίζοντες» MSc Business Mathematics