Σε μερικές ανατολικές θρησκείες αναφέρεται, ότι η ζωή διαρκεί ορισμένες «αναπνοές»… Είναι φυσικό, αυτή η ποιητική έκφραση για τη διάρκεια της ζωής, να μας κάνει να ερευνήσουμε πόσες μπορεί να είναι αυτές οι «αναπνοές»· και, φυσικά, δεν είναι πρακτικά εφαρμόσιμο να μετρηθούν οι αναπνοές ενός ανθρώπου, παρά μόνο στατιστικά, αλλά και πάλι, ο άνθρωπος, ως πειραματόζωο, δεν προσφέρεται, είτε για λόγους ηθικής, είτε για άλλους λόγους αντικειμενικούς. Μπορούμε, όμως, να υπολογίσουμε, προσεγγιστικά, τον αριθμό των παλμών δηλ. τους κτύπους της καρδιάς, μέσα στο διάστημα μιας ζωής. Ας αφήσουμε όμως –προς στιγμή- τον άνθρωπο και ας εξετάσουμε τι συμβαίνει με τη διάρκεια της ζωής των ζώων π.χ. των θηλαστικών.
Έχει βρεθεί, ότι υπάρχει σχέση μεταξύ των παλμών της καρδιάς και του προσδόκιμου ζωής, ενός ζώου. Δηλ. όσο πιο αργά χτυπάει η καρδιά του, τόσο περισσότερο διαρκεί η ζωή του οργανισμού (το προσδόκιμο ζωής). Για παράδειγμα: η γάτα με μέσο όρο 180 παλμούς το λεπτό, έχει προσδόκιμο ζωής μικρότερο από 17 χρόνια. Αντίθετα, η γαλάζια φάλαινα, που η καρδιά της χτυπάει με βραδύτερο ρυθμό (4 έως 8 παλμούς ανά λεπτό), μπορεί να φτάσει και τα 90 χρόνια…
Από τα παραπάνω, αλλά και επειδή ο άνθρωπος ανέκαθεν ονειρευόταν να βρει το μυστικό της μακροζωίας, συμπεραίνουμε ότι όσο πιο ήρεμος είναι ο βίος του, (οπότε η καρδιά του θα χτυπά με βραδύτερο ρυθμό), τόσα περισσότερα χρόνια θα ζήσει… Είπαμε, όμως, να αφήσουμε –προς στιγμή- τον άνθρωπο κατά μέρος. Ο λόγος είναι ότι αφενός δεν προσφέρεται ο ίδιος για πειράματα και αφετέρου, με την ανάπτυξη της επιστήμης και της τεχνολογίας, ξεφεύγει από τα θεωρητικά όρια που του καθόρισε η φύση…
Κάνοντας, όμως τους κατάλληλους υπολογισμούς με τα άλλα ζώα (θηλαστικά), βλέπουμε ότι σχηματίζουν μια σειρά, που είναι περίπου ευθεία γραμμή, όταν συγκρίνουμε το ρυθμό που κτυπάει η καρδιά τους και τα χρόνια που μπορούν να ζήσουν (προσδόκιμο ζωής)… Έτσι, λοιπόν, πιο ψηλά στους παλμούς της καρδιάς έχουμε τα ποντίκια (ζουν 2 – 4 χρόνια) και ακολουθούν οι αρουραίοι (7 χρόνια), με λιγότερους παλμούς οι μαϊμούδες (ζουν 15 χρόνια και…), ενώ με βραδύτερους ρυθμούς παλμών καρδιάς, ζουν περισσότερο ο ελέφαντας (60 – 70 έτη), η φάλαινα (50 – 90)… για να φτάσουμε στην χελώνα των νησιών Γκαλάπαγκος, που ζει 180 χρόνια, με 6 παλμούς καρδιάς το λεπτό… η οποία, βέβαια, δεν είναι θηλαστικό, αλλά τονίζει τον κανόνα που αναφέραμε…
Για να συνδέσουμε τις «αναπνοές» των ανατολικών θρησκειών με τους παλμούς της καρδιάς, έχει υπολογιστεί, ότι η καρδιά –γενικά και χονδρικά- είναι ένα όργανο που έχει μια διάρκεια ζωής· μπορεί να χτυπήσει (προσδόκιμο) 1,5 δισεκατομμύρια φορές. Αν ο θάνατος δεν προέλθει από άλλη αιτία, η καρδιά θα σταματήσει να χτυπά, όταν φτάσει στα όρια του παραπάνω αριθμού παλμών. Άρα, ο κάθε οργανισμός έρχεται στον κόσμο προικισμένος με 1,5 δις παλμούς καρδιάς (οι «αναπνοές», που λέγαμε). Αν η καρδιά του χτυπάει γρήγορα, καταναλώνει τους παλμούς σε σύντομο χρόνο, άρα «ζει λιγότερο» και αντίστροφα!
Αφήσαμε –σκοπίμως- τον άνθρωπο τελευταίο, επειδή με τη βοήθεια του νου, της επιστήμης και της τεχνολογίας, εμφανίζεται σ’ αυτόν τον κόσμο με δώρο 3 δις παλμούς καρδιάς· δηλ. το διπλάσιο από τα άλλα θηλαστικά… Κάνοντας υπολογισμούς με βάση το 1,5 δις παλμούς των άλλων θηλαστικών και ένα μέσο όρο 70 παλμούς το λεπτό, ο άνθρωπος θα έπρεπε να έχει ένα προσδόκιμο ζωής γύρω στα 45 χρόνια κι όμως είναι όλο και συχνότερο το φαινόμενο, άνθρωποι να ξεπερνούν τα 90 και τα 100 χρόνια!!
Πόσο ήταν όμως το προσδόκιμο ζωής στις αρχές του προηγούμενου αιώνα; Γνωστή είναι η είδηση σε εφημερίδα των Αθηνών: «Χθες, στην οδό Σταδίου, άμαξα παρέσυρε και σκότωσε ΓΕΡΟΝΤΑ… 48 ετών»! Παρά την επιμήκυνση που ο άνθρωπος μπόρεσε να δώσει στα χρόνια της ζωής του, πιστεύεται ότι με μια ελάττωση στους παλμούς της καρδιάς, καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του, από 70 σε 60 παλμούς, θα είχαμε μια αύξηση από τα 80 να φτάσει στα 94 χρόνια, διάστημα ότι ευκαταφρόνητο!!!
Όπως αναφέρουν οι ειδικοί επιστήμονες, από μελέτες και παρατηρήσεις πάνω σε διάφορους οργανισμούς, η γήρανση είναι κατά βάση ένα φαινόμενο φθοράς κυττάρων και οργάνων. Σε κάθε οργανισμό συναντούμε μηχανισμούς αναγέννησης και μηχανισμούς φθοράς. Η γήρανση προκύπτει από τη στιγμή που η φθορά αρχίζει να υπερέχει της αναγέννησης. Η φύση φαίνεται να παρέχει και τις δυο δυνατότητες, αν και στην πλειονότητά τους, στα περισσότερα έμβια όντα υπερισχύει η φθορά και η επικρατούσα γήρανση επιφέρει το θάνατο.
Όμως … υπάρχει και η άλλη πλευρά, όπου η τάση για αναγέννηση αποτρέπει τη γήρανση. Έτσι, υπάρχουν οργανισμοί που πρακτικά δεν γηράσκουν, όπως είναι κάποια είδη ψαριών, τα βακτήρια, κάποιες χελώνες, είδη αχινών, η Ύδρα κ.ά. Ειδικά για την Ύδρα, ο βιολόγος Daniel Martinez (1998) σε δημοσίευσή του αναφέρει την «αθανασία» της Ύδρας. Είναι ένας μικροσκοπικός υδρόβιος οργανισμός, με κεφαλή κορμό και ουρά.
Σ΄ αυτήν, η αναγεννητική ικανότητα είναι τέτοια, που αν την κόψουμε στη μέση, το τμήμα που έχει την «κεφαλή» θα αναγεννήσει την «ουρά» και αντίστροφα. Είναι αυτονόητο, λοιπόν, το ενδιαφέρον της γεροντολογίας για την αξιοποίηση χρήσιμων συμπερασμάτων από μελέτες σε πειραματόζωα, απ’ όπου προκύπτει ότι η ζωή μπορεί να επιμηκυνθεί ακόμα και στο 5 – 6πλάσιο. Δηλ. ο άνθρωπος, βάζοντας κατά μέρος κάποιους ηθικούς νόμους και εφαρμόζοντας τους κανόνες από τις σύγχρονες μελέτες, θα μπορούσε κι αυτός να παρατείνει τη ζωή του, φτάνοντας και τα 500 ή τα 600 χρόνια… Μήπως, όμως, είναι πολλά;
Τα ξαναλέμε μετά από μερικούς αιώνες!