Αφετηρία μου το υψόμετρο των Αστερουσίων, και το χωριό μου η Εθιά.  Στάση η  αναφορά μου σε έναν ποιητή. Οποία τιμή.

Όμως οι μέρες  που  περνάμε, δύσκολες  και έντονα φορτισμένες,   μου υπαγορεύουν, και με προκαλούν   να  αναφερθώ και στον Μεγάλο  Έλληνα  Μίκη Θεοδωράκη,  πού  πρόσφατα χάσαμε και  που πια ζούμε   υπό την σκέπη του καί  τόν αστερισμό του.

Του αποδώσαμε  επάξια τιμές και τίτλους.

Ουρανομήκης  ένας  ο πιο  ταιριαστός.

Μα η αναφορά μου  για τον Μίκη  δέν είναι συγκυριακή μόνο, αλλά και επίκαιρη  αφού…

Είναι ο πρώτος  μουσικός πού μελοποίησε μεγάλους Έλληνες ποιητές και τους έκανε γνωστούς στό ευρύ κοινό.

Στο μέλλον, δε,  θα  αντιληφθούμε ποιός πραγματικά  ήταν και πόσο θα  μας  λείψει.

Ο Νίκος ο Σταυρουλάκης  γεννήθηκε  στό όμορφο και παραδοσιακό  χωριό Ινι.

Ένα χωριό  μαζί   με την Εθιά, από όπου και παντρεύτηκε, που έχουν  πολλά παραδοσιακά, και πολιτιστικά ίδια.

Συγγενή  η  και πανομοιότυπη, κουλτούρα, ωραίους, φιλόξενους και ευφυείς άνθρωπους. Έχουν  δηλαδή κοινά  σημεία και χνώτα.

Οι σχέσεις και  οι επαφές λοιπόν  του Νικόλα  και με τα δύο αυτά χωριά ασφαλώς  επηρέασαν καί  επέδρασαν  στη σκέψη καί  στο έργο του.

Βοήθησε σε αυτό  τα μέγιστα και ο αείμνηστος Αγαθάγγελος καί  ο αείμνηστος Σήφης  Αγγελιδάκης μα  και  η  παράδοση της κοινωνίας των Αστερουσίων.

Η  πρόθεση και επιθυμία μου λοιπόν  προφανώς και δεν είναι να σας  κάνω σοφότερους περιποίησης. Ένα μόνο μικρό μάθημα  θα αποτολμήσω  που θεωρώ  πιο χρήσιμο και ωφέλιμο, και για έναν επιπρόσθετο λόγο. Γιατί σε αυτά τα χωριά   τρέφω ιδιαίτερη εκτίμηση για την περηφάνια τους, τη φιλοξενία τους, την λεβεντιά τους,  τις χάρες τους, ως προείπα.

Πρώτα  όμως να δούμε  τι  αντιπροσωπεύει  η ποίηση  ως τέχνη.

Η ποίηση

Είναι έκφραση ψυχής και συναισθημάτων,  είναι το αποτύπωμα του είναι μας, είναι όλα όσα στην ζωή συναισθηματικά μάς συμβαίνουν, μας  ταρακουνούν και μας συγκλονίζουν.

Ο Πλάτωνας για την τέχνη  λέει πως είναι η ικανότητα να κάνουμε κάτι, που  όμως απαιτεί επιδεξιότητα και γνώσεις, και  είναι οτιδήποτε δημιουργεί ο άνθρωπος που έχει στόχο και σκοπό,  αλλά  γίνεται με επιδεξιότητα.

Ο Αριστοτέλης λέει πως η τέχνη πηγάζει από τη  σοφία που είναι η μεγαλύτερη Αρετή διάνοιας και ότι η τέχνη είναι η δημιουργική απεικόνιση της πραγματικότητας με τη βοήθεια των αισθήσεων. Άρα η τέχνη εμπεριέχει οπωσδήποτε και επιδεξιότητα και Σοφία.

Ο ιερός Αυγουστίνος απλά και κατανοητά ισχυρίζεται ότι η τέχνη εικονογραφεί τη βούληση της φύσης και ο άνθρωπος ασκώντας τέχνη ασκεί τον φυσικό του προορισμό.

Και εμβαθύνοντας στα μυστικά της φύσης εμβαθύνει στον ίδιο το Θεό και γίνεται μέτοχος της θεϊκής τάξης,αφού και ο ίδιος τα πάντα εν σοφία εποίησε.

Και είναι αλήθεια πως όλοι μας  κρύβουμε  μέσα μας έναν καλλιτέχνη σε αδράνεια.

Σήμερα λοιπόν ο Νίκος βρίσκεται ξανά μπροστά,  πιο ώριμος  και  πιο σοφός  και  ως   ένας με το θείο και σπάνιο  χάρισμα,  αυτό της τέχνης της ποίησης. Πρωταγωνιστής.

Ταυτόχρονα  κουβαλάει τις εμπειρίες της  προσωπικής και πολυκύμαντης  ζωής του, που βίωσε και βιώνει  καθημερινά  με απόλυτη  όμως αξιοπρέπεια, συνέπεια και προσήλωση στα κοινωνικά δρώμενα, αφήνοντας απ’εξω κάθε προσωπικό του  βίωμα, πόνο και θλίψη.

Και με το κεφάλι ψηλά και τη σκέψη νηφάλια, αγωνίζεται, καί  καλλιεργεί  την  τέχνη τής ποίησης.

Κάνει  δηλαδή   τά βιώματα του  στίχους, και τους στίχους τέχνη του.

Οι ενδοιασμοί  μου  λοιπόν  και η  αρχική αγωνία μου  ήταν πώς  ο  απλός κόσμος θά  βοηθηθεί για  να ενταχθεί.

Εδώ να θυμηθούμε τους εαυτούς μας μικρούς όταν  θα “έπρεπε” να δοκιμάσουμε τσιγάρο  ή αλκοόλ για νά αποδείξουμε κάτι.

Και η εμπειρία  αυτή πόσο οδυνηρή τραυματική και απαίσια   μάς ήταν.

Παρά ταύτα όμως  κάποιοι δεν το έβαλαν κάτω  καί παραμένουν  και φανατικοί  και θεριακληδες.

Συμπέρασμα:

Η εμπειρία τής πρώτης φοράς είναι οδυνηρή και δύσκολη.

Το ίδιο ακριβώς  συμβαίνει και με την μοντέρνα ποίηση,  τις τέχνες γενικώς.

Πρέπει  όμως  αυτό να το  θεωρήσουμε  μονοπάτι πολιτιστικό και ανάγκη, καί να το περπατήσουμε  μελετώντας  το  και όχι απλά διαβάζοντας το,  λέξη προς λέξη.

Στό ερώτημα όμως τι είναι ποίηση, μόνο  ένας  ποιητής θα είχε άποψη  ρεαλιστική, και τεκμηριωμένη απάντηση.

Καί αυτή  μας την δίνει  ο Αμερικανός ποιητής Ρόμπερτ Φροστ  όταν μάς λέει:

“Ποίηση  είναι όταν ένα συναίσθημα έχει βρει τη σκέψη του και η σκέψη έχει βρει τις σωστές και κατάλληλες  λέξεις.”

Ομως  πρέπει  να υπάρχει  και άμεση σχέση ποιητή και κοινωνίας.

Και  η σχέση  να γίνεται αμφίδρομη.

Ακούστε  λοιπόν  τώρα λέξεις βγαλμένες και ταχτοποιημενες από τη σκέψη  μεγάλων Ελλήνων ποιητών.

“Χρωστάμε σε όσους, ήρθαν ,

θα ρθουν, θα περάσουν, κριτές θα μας δικάσουν οι αγέννητοι νεκροί.”

Εδώ ο Παλαμάς υπογραμμίζει το καθήκον μας προς τους προγόνους και τους απογόνους.

Στο στίχο “Σαν έτοιμος από καιρό   σα θαρραλέος  αποχαιρέτα την την Αλεξάνδρεια που χάνεις” ο Καβάφης

συνιστά αξιοπρέπεια και αποδοχή σε αυτό που φαίνεται να χάνουμε.

“Αυτός ο κόσμος ο μικρός ο Μέγας”είναι οι λέξεις που βάζει ο νομπελίστας Ελύτης στη σκέψη του και στην ποίηση του για να δηλώσει την απεραντοσύνη του κόσμου και την ταυτόχρονα, μικρότητα και περατότητα του .

Την ελευθερία και το αδούλωτο πνεύμα εκφράζει ο Ρίτσος με το

“Αυτά τα δέντρα δεν βολεύονται με λιγότερο ουρανό”

και ο Λειβαδίτης υπέροχος:

” Να ‘σαι τόσο πρόσκαιρος και να κάνεις όνειρα τόσο αιώνια, ακόμη και όταν δεν πεθαίνει ο ένας για τον άλλο είμαστε όλοι νεκροί”

Ο κόσμος υπάρχει μόνο όταν τον μοιραζόμαστε. Εδώ μιλάει για ματαιοδοξία , αλληλεγγύη και αλτρουισμό.

Υπέροχες  σκέψεις μέσα σε λίγες μόνο  λέξεις.

Ακόμη:

“Σαν πρόκες πρέπει να καρφώνονται οι λέξεις να μην τις παίρνει ο άνεμος ” λέει ο Μανόλης Αναγνωστάκης. Τι δύναμη και τι ρεαλισμός.

Είναι πολλοί, σημαντικοι και υπέροχοι όλοι τους οι  Έλληνες  ποιητές.

Αλλά υπάρχει και ο Θεόφιλος  της ποίησης τών Αστερουσίων όπως  εγώ τον αποκαλώ και είναι   ο Μανώλης Λουλάκης που υμνολογει  ποιητικά   το  κάθε τι  που καταπιάνει.

Εδώ εκφράζει μοναδικά  και αξεπέραστα το συναίσθημα του νόστου, όταν κάποτε  επέστρεψε  από μία μεγάλη απουσία  και επισκέφτηκε την Εθιά, το χωριό του.

Μόλις το αντίκρισε έσκυψε, φίλησε το χώμα  και είπε δακρυσμένος μπροστά σε όλους:

“Χώμα και  γης μου πατρική δάκρυα σας οφείλω

και ήρθα και σας τα’φερα δεν είχα πώς τα στείλω”

Να μην ξεχάσω  όμως και  ένα τελευταίο

Που λέει ανάμεσα στα άλλα, και παρακαλώ την προσοχή σας: “Τρυγισες όλα τα πανώρια αμπέλια του έρωτά μου κρασί τα κάνεις να μεθάς την κάθε μέρα μου”

Ο Νικόλας ο ποιητής το αφιερώνει  στην Φρειδερίκη τη γυναίκα του.

Αγαπητοί φίλοι και φίλες.

Αν αυτό δεν είναι ποίηση, ύμνος για τον έρωτα και έκφραση αγάπης τι άλλο άραγε θα μπορούσε να είναι.

Είναι λέξεις βγαλμένες και συναρμολογημενες από τη σκέψη ενός ποιητή.

Και παρακαλώ, να  θυμάστε το όνομά του.

Νίκος Σταυρουλάκης.

Γιατί η ποίηση,  επαναλαμβάνω,  είναι λέξεις, οι λέξεις είναι σκέψη, η σκέψη είναι τέχνη, η τέχνη είναι Ζωή, και η ζωή  φτιάχνει και ποιεί  ανθρώπους, εξ ου και  ποίηση.

* Ο Μιχάλης Βελεγράκης είναι επίτιμος σχολικός σύμβουλος