Ένα νέο λεξικό του κρητικού γλωσσικού ιδιώματος κυκλοφόρησε πρόσφατα με συγγραφέα τον κ. Αντώνη Τσιριγωτάκη από τον Πύργο Αστερουσίων με τίτλο «Κρητών Διάλεκτος – Το γνήσιο ιδιωματικό λεξικό». Πρόκειται για μια πολύμοχθη και πολύχρονη προσπάθεια του συγγραφέα, ο οποίος, εκτός από τη βιωματική γνώση του κρητικού ιδιώματος, αντλεί γλωσσικές πληροφορίες από επισκέψεις του σε κατοίκους ορεινών και δυσπρόσιτων οικισμών και απλοϊκών διαλεκτοφώνων διαφόρων περιοχών της Κρήτης. Σ’ αυτή την αυθεντική και πλούσια γλωσική πηγή έγκειται η γνησιότητα, η πρωτοτυπία και η αυθεντικότητα του ογκώδους λεξικού με 13.000 λήμματα.
Κατόπιν προτάσεως του Κέντρου Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών, η Σύγκλητος της Ακαδημίας απένειμε τον Α΄ έπαινο στο συγγραφέα, για τη συλλογή του με τίτλο «Κρητών διάλεκτος: Το γνησιο ιδιωματικό λεξικό».
Το λεξικό έτυχε θερμής υποδοχής από καταξιωμένους γλωσσολόγους και ειδικούς ερευνητές – διαλεκτολόγους, όπως: ο κ. Κοντοσόπουλος Νικόλαος, δρ φ. του Πανεπιστημίου Αθηνών, γλωσσολόγος – διαλεκτολόγος, δ/ντής του Ιστορικού λεξικού της Ακαδημίας Αθηνών, ο οποίος τονίζει: «Όσοι ασχολούμεθα με την κρητική διάλεκτο, αλλά και γενικότερα με την ελληνική γλώσσα, θα πρέπει να είμεθα ευγνώμονες στον κ. Αντ. Τσιριγωτάκη για τη συμβολή του στη βαθύτερη γνωριμία μας με τους κρητικούς γλωσσικούς ιδιωματισμούς, αλλά και τη βοήθεια που προσφέρει με το πλούσιο και γνήσιο υλικό του στην πλατύτερη γνώση τση κρητικής εμιλιάς και στον επιστημονικό γλωσσολογικό μόχθο των διαλεκτολόγων μας».
Ο κ. Καμηλάκης Παναγιώτης, ερευνητής του Κέντρου Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών έγραψε: «Πρέπει να επισημανθεί ότι σε αρκετά λήμματα, μετά το ερμήνευμα της λέξεως και την όλη γλωσσική διαπραγμάτευση συναντούμε και πολύ ενδιαφέρον λαογραφικό υλικό.
Το υλικό αυτό αναφέρεται σε ποικίλους τομείς τόσο του υλικού όσο και του κοινωνικού και πνευματικού βίου των κατοίκων της Κρήτης… Στον συγγραφέα του πολύμοχθου έργου μένει η χαρά της προσφοράς στη γενικότερη προσπάθεια καταγραφής, διάσωσης και προβολής της γλώσσας της Κρήτης και σ’ εμάς η υποχρέωση να τον συγχαρούμε και να του ευχηθούμε να συνεχίσει με την ίδια ζέση το έργο του, ιδιαίτερα σε θέματα κρητικής λαογραφίας». Ο κ. Παναγιωτάκης Γεώργιος, ιστορικός ερευνητής – συγγραφέας, στον πρόλογό του αναφέρει: «Οι λέξεις του λεξικού είναι καθαρά ιδιωματικές, αμάρτυρες και μεγάλος αριθμός αθησαύριστες.
Για την πληρέστερη απόδοσή τους στον λόγο, χρησιμοποιεί στερεότυπες φράσεις, παροιμίες, μαντινάδες, αινίγματα ή εξορκισμούς κ. λπ. που έχουν διασωθεί… Το νέο αυτό έργο, προϊόν επίπονης εργασίας, επίμονης αναζήτησης και δημιουργικής απασχόλησης, έρχεται και ενισχύει τον απέραντο και ανεξερεύνητο ωκεανό της ιδιωματικής κρητικής διαλέκτου. Το πλούσιο και άγνωστο υλικό που περιέχει, προεξοφλεί την πνευματική συμμετοχή του αναγνώστη, αλλά και τη συναισθηματική ικανοποίηση του δημιουργού του. Αποτελεί ακόμα και νέα πρόκληση για την αταλάντευτη συνέχιση της κρητωφελούς του προσπάθειας, πράγμα που ευχόμαστε».
Και ο κ. Καλοχριστιανάκης Ζαχαρίας, συντ/χος εκπ/κός – συγγραφέας, προλογίζοντας παρατηρεί: «Ο συγγραφέας με το αξιόλογο έργο του διασώζει τον μεγάλο πλούτο της κρητικής διαλέκτου και τον παραδίδει στην αθανασία. Η απονομή Α΄ επαίνου από την Ακαδημία Αθηνών δικαιώνει τον μόχθο και τη μακρόχρονη προσπάθεια του.
Θέλω να συγχαρώ το συγγραφέα για το πολύμοχθο έργο του και να ευχηθώ το μεν σύγγραμμα να είναι καλοτάξιδο και τα εκβλαστήματα αυτής της πνευματικής σποράς να βρουν μιμητές για δημιουργική συνέχιση στον δε συγγραφέα, ως μάνα πολυγέννα και πολυτροφούσα, να συνεχίσει να εντρυφά στο αγαπημένο του γλωσσικό ενδιαφέρον
*Ο Καλοχριστιανάκης Ζαχαρίας είναι συντ/χος εκπ/κός και συγγραφέας