Την Παγκόσμια Ημέρα Προσφύγων, στις 20 Ιουνίου, τιμάμε τη δύναμη και το κουράγιο των ανθρώπων εκείνων σε όλο τον κόσμο που αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τις εστίες τους, τα σπίτια τους, εξαιτίας της βίας, της φτώχειας, του πολέμου ή παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Η Ευρώπη βρίσκεται αντιμέτωπη με τη μεγαλύτερη εισροή προσφύγων και μεταναστών μετά από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Κατά την περίοδο 2015 – 2016 πάνω από 1 εκατομμύριο άνθρωποι έφτασαν στην Ευρωπαϊκή Ένωση και χιλιάδες άνθρωποι όμως έχουν χάσει τη ζωή τους μέχρι σήμερα στη Μεσόγειο Θάλασσα στην προσπάθεια τους να φτάσουν στις ακτές της Ευρώπης.
Η κάλυψη των βασικών αναγκών των προσφύγων αποτελεί σημαντική επιβάρυνση για τους πόρους ορισμένων χωρών της ΕΕ. Αυτό ισχύει κυρίως για την Ελλάδα και την Ιταλία, όπου φτάνει αρχικά η πλειονότητα των προσφύγων και μεταναστών που μετακινούνται προς την ΕΕ. Το 2015 ο αριθμός των προσφύγων που έφτασαν στην Ελλάδα ήταν 856.723. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του Ο.Η.Ε. περίπου 36.450 πρόσφυγες και ζητούντες άσυλο διαμένουν σήμερα στα ελληνικά νησιά.
Η ΕΕ έχει λάβει δέσμη μέτρων για την αντιμετώπιση της μεταναστευτικής κρίσης όπως μετεγκατάσταση των αιτούντων άσυλο που βρίσκονται ήδη στην Ευρώπη, επανεγκατάσταση ατόμων από γειτονικές χώρες και επιστροφή των ατόμων που δεν πληρούν τις προϋποθέσεις για χορήγηση ασύλου. Η ΕΕ επίσης βελτιώνει την ασφάλεια στα σύνορα, καταπολεμά τη διακίνηση μεταναστών και παρέχει ασφαλείς τρόπους νόμιμης εισόδου στην ΕΕ. Παρέχει ακόμα αναπτυξιακή και ανθρωπιστική βοήθεια σε τρίτες χώρες.
Μέσω του προγράμματος HELIOS του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης (ΔΟΜ) που χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Directorate General Migration and Home Affairs of the European Commission – DG HOME) και υλοποιείται σε όλη την Ελλάδα, ο ΔΟΜ στηρίζει την ένταξη των αναγνωρισμένων προσφύγων και επωφελούμενων της διεθνούς προστασίας στην ελληνική κοινωνία, οι οποίοι διαμένουν σε προσωρινές δομές φιλοξενίας, μέσω ενεργειών όπως: στήριξη στέγασης και απασχόλησης, μαθήματα ένταξης, παρακολούθηση της διαδικασίας ένταξης και ευαισθητοποίηση των κοινοτήτων υποδοχής.
Επίσης, το πρόγραμμα ESTIA (Στήριξη Έκτακτης Ανάγκης για την Ένταξη και τη Στέγαση), που υλοποιείται από την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR) με τη χρηματοδότηση του Ταμείου Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης της Ευρωπαϊκής Ένωσης εξασφαλίζει όχι μόνο τη στέγαση και τη φιλοξενία των δικαιούχων αλλά και την κοινωνική ενσωμάτωσή τους.
Η Περιφέρεια Κρήτης υλοποιεί μέσω διαπεριφερειακών συνεργασιών το πρόγραμμα Includ-EU «Περιφερειακή και τοπική γνώση, ανταλλαγή και συνεργασία για την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής στην Ευρώπη» με κύριο στόχο τη διευκόλυνση της ενσωμάτωσης των μεταναστών τρίτων χωρών σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο.
Η διαχείριση της προσφυγικής κρίσης δεν εξασφαλίζεται μόνο με την παροχή κονδυλίων στα κράτη μέλη. Η σημασία της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης είναι πιο εμφανής από ποτέ για την εξεύρεση βιώσιμων λύσεων και την αντιμετώπιση του προβλήματος.
* Ο Γιώργος Αλεξάκης είναι αντιπεριφερειάρχης Κρήτης Ευρωπαϊκών και Διεθνών Θεμάτων