Όσον αφορά την αξιολόγηση έζησα από μέσα το αμαρτωλό σύστημα αξιολόγησης του επιθεωρητή. Παρακολούθησα με ενδιαφέρον τις προσπάθειες τριάντα ετών για τη δημιουργία νέου αξιολογικού συστήματος. Δεν κάναμε ούτε βήμα συνάντησης και είναι κρίμα από την κοινωνική ζωή ενός ευφυούς λαού να λείπει παντελώς η επικοινωνία του διαλόγου.
Πρώτα ας συμφωνήσουμε τι είναι αξιολόγηση. Αξιολόγηση σημαίνει εκφράζω κρίση για την αξία ενός μετρηθέντος αποτελέσματος. Μέτρηση και κρίση πάνε μαζί. Δεύτερον γιατί κάνουμε αξιολόγηση. Για να εκτιμήσουμε την προσωπικότητα του δασκάλου ή το έργο του. Τι είναι προσωπικότητα.
Είναι μια οργάνωση δυναμική του συνόλου των ψυχοσωματικών λειτουργιών με κορυφαία τη νοημοσύνη.
Η αντικειμενική μέτρηση των στοιχείων είναι αδύνατη και πρακτικά ανώφελη. Το ενδιαφέρον εστιάζεται στο έργο του. Εδώ έχουμε άλλη δυσκολία. Χρειάζεται άλλη οργάνωση του εκπαιδευτικού συστήματος.
Κάθε σοβαρή εργασία περνά τρία στάδια. Προγραμματίζεται, εκτελείται, αξιολογείται. Η εκπαίδευση δεν προχωρά στα τυφλά. Κέντρο της οργάνωσης είναι οι βασικοί στόχοι που εκφράζουν τα ιδεώδη προς τα οποία κατευθύνεται το σύστημα. Η λειτουργία στηρίζεται σε φιλοσοφικές, πολιτικές, ιδεολογικές αντιλήψεις, οράματα και αξίες που αν αγνοούνται, το σύστημα καταρρέει.
Θα ορίσουμε αξιολόγηση το βαθμό επίτευξης του υψίστου σκοπού του συστήματος που μετρά το βαθμό πληρότητας στη συμπεριφορά των μαθητών.
Ο αξιολογητής έχει μπροστά του μια λίστα ελέγχου, συγκρίνει πληρότητα δεν βαθμολογεί ποσότητα. Η αξιολόγηση του συστήματος αποτελεί σεμινάριο για το δάσκαλο, υγεία για την εκπαίδευση. Ο ύψιστος σκοπός της εκπαίδευσης όπως ορίζει το σύνταγμα είναι να παράγει ελεύθερους και υπεύθυνους πολίτες.
Αν θέλουμε να ευρύνουμε το σκοπό ας αλλάξουμε το σύνταγμα. Οι υπόλοιπες αλλαγές δεν εκφράζουν συμβουλές παιδαγωγών αλλά γιατρών. Εντυπωσιακή ονομασία (εργαστήρια δεξιοτήτων) όμως καμία ουσιαστική αλλαγή. Παραμένουμε στη μονομέρεια της γνώσης με αδιαφορία στον άνθρωπο. Αλλάζει μόνο η βιωματική μάθηση.
Όμως τα τελευταία χρόνια η έκρηξη της γνώσης και η πρόοδος της παιδαγωγικής έρευνας άλλαξαν τους εκπαιδευτικούς προσανατολισμούς. Η διδασκαλία έπαυσε να κυνηγά τη γνώση. Η μάθηση γίνεται προγραμματισμένη λογική δράση και έρευνα και όχι απομνημόνευση, αλλά εφοδιασμός των νέων με ισχυρούς διασκεπτικούς μηχανισμούς και μεθόδους παραγωγής και όχι αναπαραγωγής της γνώσης. Βασική αδυναμία του σχολείου είναι ότι παρέχοντας αξίες και γνώσεις το χθες η το πολύ το σήμερα εκπαιδεύει τους νέους για το αύριο.
Το αύριο δεν μπορεί να θέλει ανθρώπους που να αναπαράγουν και να υπακούουν τυφλά. Θέλει ανθρώπους να έχουν μέσα τους την ανανεωτική δύναμη να πρωτοτυπούν να προσαρμόζονται σε ένα συνεχώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον, να έχουν αυξημένο κριτικό αίσθημα και να παράγουν όχι να αναπαράγουν. Η εκπαίδευση μας σύντομα αποκόπηκε από τα ρεύματα της εποχής και χρειάζεται επιμόρφωση στα σύγχρονα προγράμματα.