Η ιστορία κι η καθημερινή μας ζωή ξεχώρισε και ξεχωρίζει ορισμένους ανθρώπους που έζησαν ή που ζουν ανάμεσά μας. Αυτοί, σε δύσκολες στιγμές των συνανθρώπων, έδειξαν και δείχνουν θάρρος και τόλμη κι απότρεψαν ή αποτρέπουν επώδυνες καταστάσεις. Είναι οι ήρωες που πολεμούν και θυσιάζονται για την πατρίδα κι οι άγιοι που αγωνίζονται και θυσιάζονται για την Ορθόδοξη Πίστη.
Αυτοί οι ξεχωριστοί άνθρωποι είναι πανταχού παρόντες και μας διδάσκουν πως να ζούμε και να πορευόμαστε. Αυτούς τιμά η πατρίδα μας, στήνοντας ιερούς ναούς, προτομές κι αγάλματα σε πλατείες και πάρκα. Παντού σ’ όλο τον κόσμο εορτάζεται η μνήμη των μεγάλων ανδρών. Παντού με ύμνους και τραγούδια εξυμνούν τα κατορθώματά τους και διδάσκονται απ’ αυτά. Παντού με εικόνες κι αγάλματα ή άλλα μνημεία απαθανατίζουν τη μνήμη τους. Αυτοί οι ξεχωριστοί άνθρωποι είναι οι άγιοι της πίστης κι οι ήρωες της πατρίδας.
Στους αγώνες της καθημερινής μας ζωής πνευματικούς και υλικούς, πάντα είναι δίπλα μας οι άγιοι, αγαπημένοι μας φίλοι. Δεν παραβιάζουν ποτέ την ελευθερία μας. Πρεσβεύουν για μας στο Θεό μόνο όταν ζητήσομε τη βοήθειά του. Ήταν άνθρωποι σαν κι εμάς. Ακολούθησαν στη ζωή τους το δρόμο του Χριστού και δεν ζούσαν για τους εαυτούς τους αλλά για τους άλλους. Είναι οι συνοδοιπόροι της ζωής μας. Πάντα κοντά σ’ όλους εμάς “τους κοπιώντας και πεφορτισμένους”.
Τους ανθρώπους του πόνου, του πένθους και των δακρύων. Πάντα μας απλώνουν το χέρι της βοηθείας τους αρκεί ν’ ανταποκριθούμε. Οι άγιοι προτού η Εκκλησία μας τους ανεβάσει στο προσκυνητάρι έζησαν για την αγάπη του Χριστού, υπηρετώντας τους ανθρώπους αντί οποιασδήποτε θυσίας. “Έζησαν υστερούμενοι, θλιβόμενοι, κακουχούμενοι”. (Εβρ. ii, 37).
Από την αγάπη του Χριστού και των συνανθρώπων δεν τους απομάκρυνε “θλίψις ή στενοχώρια ή διωγμός ή λιμός, ή γυμνότης ή κίνδυνος ή μαχαίρα” (Ρωμ. 8,35). Μας διδάσκουν να δεχόμαστε με υπομονή τα ελαττώματα των άλλων, γιατί κι εμείς έχομε ελαττώματα που υποφέρουν κι ανέχονται οι άλλοι. Κανείς σ’ αυτή τη ζωή δεν είναι χωρίς ελαττώματα. Αφού εμείς έχομε ελαττώματα πως μπορούμε να διορθώσομε τους άλλους; Αγριότητα είναι να σηκώνομε τα ελαττώματα των άλλων που είναι κι εντολή του Ευαγγελίου “αλλήλων τα βαρηβαστάζετε”.
Οι άγιοι συνιστούν να συμπεριφερόμαστε κι ενεργούμε στην καθημερινή μας ζωή με τη σκέψη πως θα πεθάνομε σήμερα, αύριο ή μεθαύριο. Μόνο κι αυτή τη σκέψη και συμπεριφορά είμαστε ελεύθεροι και δεν μας φοβίζει τίποτε. Οι τραυματισμένοι από τα πάθη κι αμετανόητοι φοβούνται και τρέμουν. Η ζωή και πορεία τους είναι εφιάλτης. Οι άγιοι είναι απλοί άνθρωποι, όπως είναι κι ο Θεός. Έχουν απλότητα στις κινήσεις, ενέργειες και συμπεριφορά τους.
Με την απλότητά τους ανέχονται, αγαπούν και φλογίζεται η καρδιά τους για τους άλλους. Η απλότητα είναι εσωτερική αρετή. Αν είναι παιδί θα ‘χει απλότητα. Αν αγαπά τους άλλους θα ‘χει απλότητα. Με την απλότητα πλησιάζουμε εύκολα τους άλλους, τους κάνουμε παρέα, συνομιλούμε και συμπορευόμαστε. Στιγμές αγιότητας ζούμε όταν ανυστερόβουλα δίδομε χαρά στους άλλους. Όταν κρατούμε το χέρι του άρρωστου, του ετοιμοθάνατου και τον κοιττάζομε με δακρυσμένα μάτια. Στιγμές αγιότητας ζούμε όταν συγχωρούμε αυτούς που μας πληγώνουν κι ενεργούμε ευεργετικά γι’ αυτούς.
Ο Βασιλιάς της Γερμανίας Σιγισμούνδος (1362-1437) ήταν σοφός και καλοσυνάτος στους ηττημένους εχθρούς του. Τους γέμιζε με δώρο κι ευεργεσίες. Οι αυλικοί του τον παρότρυναν να μην είναι ευεργέτης, αλλά τιμωρός. Εκείνος απαντούσε. Η συμβουλή σας δεν είναι αποτελεσματική. “Μόνο όταν οι εχθροί μας θα γίνουν φίλοι μας θα εξαφανιστεί η εχθρότητά τους. Θα πάψουν να ‘ναι εχθροί μας. “Μόνο όταν έχομε τη δύναμη να συγχωρούμε κι αγαπούμε τους εχθρούς μας, όπως έκαναν οι άγιοι, μιμούμενοι το Χριστό, τηρούμε χαρούμενοι την εντολή Του και μεταμορφώνουμε τον κόσμο.
Τους αγίους δεν λατρεύομε όπως το Θεό, ούτε θεοποιούμε τις εικόνες τους. Η προσκύνηση των εικόνων είναι τιμή στους αγίους κι έκφραση των αισθημάτων μας. Στο σημερινό μεταβαλλόμενο κόσμο, βαριά πληρωμένο με την πανδημία, τη φτώχεια και τους θανάτους, έχουμε ανάγκη τους αγίους περισσότερο παρά ποτέ. Είναι οι άγρυπνοι φρουροί της Ορθόδοξης πίστης μας. “Ο χριστιανισμός είναι το ύψιστο θεμέλιο της ελευθερίας, της συνείδησης, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της δημοκρατίας. Είναι το προπύργιο του δυτικού πολιτισμού”. Αυτά διακήρυσσε ο αριστερός γερμανός φιλόσοφος, Χάμπερμάς. Φύλακες αυτής της μεγάλης ιστορίας είναι οι άγιοι φίλοι μας.
Ξεχωριστή θέση στη συνείδηση των Ελλήνων, αλλά κι όλων των λαών έχουν οι ήρωες. Είναι οι άνθρωποι που θυσιάζονται για την ελευθερία της πατρίδας και τα δικαιώματα των ανθρώπων. Στους αγώνες τους χρησιμοποιούν συνήθως τα όπλα των πολέμων που σκοτώνουν και φέρνουν πόνους σε νικητές και ηττημένους. Στους πολέμους οι γονείς κλαίνε και θάβουν τα παιδιά τους. Οι επιθετικοί πόλεμοι είναι εγκληματικοί.
Οι απελευθερωτικοί κι αμυντικοί αναγκαία. Ύψιστο χρέος στον κάθε άνθρωπο. Δεν έχεις δικαίωμα να ανέχεσαι στο σβέρκο σου τον τύραννο, να σε βασανίζει, να σε σκοτώνει, να σκοτώνει τα παιδιά σου και να σ’ αναγκάζει σ’ αλλαξοπιστία. Εφέτος γιορτάζουμε τα 200 χρόνια από την Επανάσταση του 1821, από τα μεγαλύτερα γεγονότα της παγκόσμιας ιστορίας, μόνο για το πρώτο και δεύτερο έτος. Μετά το τρίτο έτος είναι γεγονότα εμφυλίου και ντροπής που δείχνουν πως και οι ήρωες έχουν πάθη. Τους αγίους όσο τους πλησιάζομε μοσχοβολούν και λάμπουν. Ορισμένους ήρωες όταν τους πλησιάζομε βλέπομε στη γύμνια τους σε αρετή. Είναι ήρωες ντροπής.
Ο Μιλτιάδης, ο ήρωας του Μαραθώνα (490 π.Χ.) έσωσε όχι μόνο την Αθήνα και την Ελλάδα από τις περσικές εκστρατείες, κι επεκτατισμούς αλλά κι όλη τη Δύση. Οι Αθηναίοι τον τίμησαν όσο ποτέ άλλο αρχηγό, προ αυτού και μετά απ’ αυτόν στην αρχαία Ελλάδα. Μέσα του όμως ο Μιλτιάδης είχε πάθη, προπαντός φθόνο, κατά του αντιπάλου του Λυσαρόγρα, διοικητή της Πάρου. Ζήτησε από τη Βουλή και την Εκκλησία του Δήμου Αθηναίων να του δώσουν το στρατό και το στόλο κι εκείνος θα τους έκανε πλούσιους.
Οι Αθηναίοι δέχτηκαν χωρίς να γνωρίζουν τα σχέδιά του. Αυτός ήλθε και πολιόρκησε στην Πάρο. Απέτυχε όμως και πληγωμένος βαριά γύρισε στην Αθήνα. Ήταν μεγάλη απάτη και μεγάλη ζημιά για την Αθήνα. Πληγωμένος και κατάκοιτος οδηγήθηκε στο δικαστήριο του Δήμου όπου του απαγγέλθηκε κατηγορία για εσχάτη προδοσία και καταδικάστηκε σε θάνατο. “Τιμής ένεκεν του χάρισαν τη ζωή. Τον καταδίκασαν όμως να πληρώσει μεγάλο χρηματικό ποσό, έξοδα αποζημίωσης στο Δήμο. Σε λίγο όμως πέθανε από τα τραύματά του περιφρονημένος και ντροπιασμένος. Την ποινή του χρηματικού ποσού πλήρωσε ο γιος του Κίμωνας.
Η πανδημία του κοροναϊού έχει αιφνιδιάσει, τραυματίσει και πονέσει όλο τον κόσμο. Πάντα οι μεγάλες δοκιμασίες δίδουν την ευκαιρία στους πληγωμένους ν’ αλλάξουν πορεία και νοοτροπία. Έχουν το φάρμακο της πνευματικής θεραπείας που μεταμορφώνει τους ανθρώπους, τη μετάνοια. Έχουν όμως δίπλα τους, τους αγίους που τρέχουν στις παρακλήσεις τους και βοηθούν στην ανόρθωση κι ελευθερία.
Οι άγιοι κι η μετάνοιά μας δεν μας επιτρέπουν να χτίζομε πύργους της Βαβέλ και να γκρεμιζόμαστε και τσακιζόμαστε. Ούτε να προβάλλομε στα παιδιά και μαθητές μας τους ακριβοπληρωμένους υποκριτές κι εκμεταλλευτές των ανθρώπων, αφήνοντάς τα χωρίς ιδανικά κι εργασία. Οι άγιες μέρες της Μ. Σαρακοστής, οι προσευχές της εκκλησίας και των αγίων μας θα βοηθήσουν να ζήσομε την Ανάστασή μας.