Η συγκεκριμένη φράση του Κικέρωνα, η οποία μεταφράζεται «ω καιροί, ω ήθη», χρησιμοποιείται σήμερα για να γίνει κριτική ηθών και πράξεων του παρόντος με τόνο ειρωνικό ή σαρκαστικό.
Δυστυχώς, στην εποχή μας επιβάλλεται, όσο ποτέ άλλοτε αυτή η κριτική. Είναι πολύ λυπηρό και απογοητευτικό το φαινόμενο της οπισθοδρόμησης της ελληνικής κοινωνίας σε συμπεριφορές βιαιοπραγίας, ανηθικότητας και διαφθοράς. Κι είναι ακόμα πιο λυπηρό γιατί προκαλούνται από ανθρώπους «της διπλανής πόρτας», θεωρούμενους υπεράνω πάσης υποψίας.
Στις παλαιότερες εποχές το έγκλημα, η κακοποιητική συμπεριφορά, η παραβατικότητα εν γένει ήταν χαρακτηριστικά του υπόκοσμου, του περιθωρίου, κυρίως, ή ακόμα των χαμηλών κοινωοικονομικά και μορφωτικά στρωμάτων, μιας ‘’λούμπεν’’ ομάδας, όπως πολύ γλαφυρά την περιγράφει ο Βάρναλης στους ‘’ΜΟΙΡΑΙΟΥΣ’’ του.
Η κοινωνία μας,σήμερα,και δυστυχώς και η πάλαι ποτέ συντηρητική ως προς τα ήθη κρητική κοινωνία παρουσιάζει υψηλά ποσοστά εγκληματικότητας. Πολλές, φυσικά, είναι οι αιτίες για τη διασπορά του ‘’εγκλήματος’’ και είναι αρμοδιότητα των ψυχιάτρων, των ψυχολόγων, των κοινωνιολόγων και των εγκληματολόγων να τις προσδιορίσουν και να προτείνουν λύσεις.
Δικαιούται, όμως, και ο καθένας μας να εκφέρει τις απόψεις του κι ας είναι ειπωμένες από πολλούς. Η επανάληψη και η εμπέδωσή τους οδηγούν στη αφομοίωση.
Προσπαθώντας να αναζητήσω, έστω και ακροθιγώς, τις αιτίες του φαινομένου θα έλεγα πρώτα απ’ όλα ότι η παγκοσμιοποίηση που δημιούργησε τις πολυάνθρωπες και πολυπολιτισμικές πόλεις όπου κυριαρχούν η αποξένωση, η ανωνυμία, η ελευθεριότητα, η ατιμωρησία παίζουν, κατά τη γνώμη μου, σημαντικότατο ρόλο γιατί ο κοινωνικός έλεγχος είναι μικρότερος και έτσι οι συνειδήσεις γίνονται πιο ‘’ελαστικές’’.
Η ιλιγγιώδης διάδοση της οποιασδήποτε πληροφορίας, η κακή και υπέρμετρη χρήση των κοινωνικών δικτύων και της τηλεόρασης μαζί με τον μιμητισμό, καθοριστικό χαρακτηριστικό του ανθρώπου οδηγούν στις παραβατικές συμπεριφορές. Το βλέπουμε, εξάλλου, καθημερινά με τις τόσες γυναικοκτονίες, αυτοκτονίες και τις εν γένει ανθρωποκτονίες.
Αλλά οι πιο αποτρόπαιες πράξεις είναι αυτές που γίνονται με θύματα παιδιά. Πώς παρουσιάστηκαν μεμιάς τόσοι παιδοβιαστές; Είναι να τρέμει κανείς για τον κόσμο όταν συλλαμβάνονται συγγραφείς παιδικών βιβλίων για πορνογραφία.
Η κρίση που βιώνει, σήμερα η ελληνική κονωνία δεν ήρθε, φυσικά, ξαφνικά. Προηγήθηκε η οικονομική δυσπραγία της προηγούμενης δεκαετίας, η πανδημία και το ανασφαλές διεθνές περιβάλλον που επηρέασαν τον ψυχισμό πολλών ανθρώπων.
Οι σύγχρονοι ρυθμοί εξάλλου,το κυνήγι της επιβίωσης και πολλές φορές του εύκολου πλουτισμού, δεν αφήνουν πολλά περιθώρια και ελεύθερο χρόνο στους γονείς να τον αφιερώσουν ποιοτικά στα παιδιά τους για να τους εμφυσήσουν ηθικές αξίες, ιδανικά και πνευματικότητα, όπως γινόταν στις παλιότερες εποχές. Το κακό παράδειγμα και η ρηχότητα της υλιστικής εποχής, καθώς, επίσης, η ανατροφή χωρίς όρια ή με υπερβολική αυστηρότητα αποπροσανατολίζουν το νέο άνθρωπο με ανυπολόγιστες συνέπειες που τις βιώνουμε καθημερινά. Κι ας μην ξεχνούμε ότι παιδαγωγοί υποστηρίζουν ότι τα τρία πρώτα χρόνια είναι τα καθοριστικά για την διαπαιδαγώγηση του παιδιού. Το βάρος, επομένως,πέφτει στην οικογένεια.
Το ότι η φύση μάς έχει προικίσει με το προνόμιο να γινόμαστε γονείς, δεν σημαίνει αναγκαστικά ότι γινόμαστε και καλοί γονείς. Θεωρώ επιβεβλημένη την ίδρυση ΣΧΟΛΩΝ ΓΟΝΕΩΝ από την Πολιτεία στις οποίες να παροτρύνονται να φοιτούν οι μέλλοντες γονείς. Σ’ όλες τις περιπτώσεις η γνώση είναι δύναμη και θωρακίζει τον άνθρωπο απέναντι στην αμάθεια, στον σκοταδισμό και στην προκατάληψη.
Ασφαλώς, απαραίτητη είναι η συνεργασία Σχολείου και Εκκλησίας με την ελληνική οικογένεια. Το Σχολείο, το Πανεπιστήμιο με τη κλασική παιδεία, τη σύγχρονη Επιστήμη και τη σύγχρονη παιδαγωγική, αλλά και η Ελληνορθόδοξη Εκκλησία με τα ελληνοχριστιανικά ιδεώδη μπορούν να προσφέρουν πολλά. Χρειάζεται συστράτευση γιατί «οι καιροί ου μενετοί».