Η ένταξη ενός παιδιού στο εκπαιδευτικό πλαίσιο είναι μια μεγάλη αλλαγή και προκαλεί συναισθηματική επιβάρυνση τόσο στο παιδί, όσο και στους γονείς. Παρόλα αυτά, κάθε παιδί αντιδρά με το δικό του τρόπο και έχει το δικό του ρυθμό. Πολλά παιδιά διαχειρίζονται τις αλλαγές με δυσκολία και ξεσπάνε σε κλάματα επειδή ανοίγονται αργά ή με διστακτικότητα σε νέες καταστάσεις και αυτό είναι φυσιολογικό.
Η προετοιμασία πριν την μεγάλη μετάβαση είναι απαραίτητη, ώστε το παιδί να μην έρθει αντιμέτωπο με μία απότομη και πρωτόγνωρη αλλαγή. Μπορείτε να αγοράσετε σχολικά είδη μαζί ή να αφηγηθείτε αστείες ιστορίες από τη δική σας αντίστοιχη σχολική περίοδο, να μιλήσετε για την αγαπημένη σας δασκάλα και τους λόγους που την αγαπούσατε.
Τονίστε τις θετικές πλευρές και τις εμπειρίες που πρόκειται να κερδίσει, τα όμορφα παιχνίδια που θα παίξει, τους φίλους που θα κάνει, τις γνώσεις που θα αποκομίσει. Μπορείτε, επίσης, να επισκεφτείτε το σχολικό περιβάλλον μαζί με το παιδί, για να σχηματίσει τις πρώτες του εντυπώσεις.
Χρήσιμο θα ήταν να ενσωματώσετε την ιδέα του αποχωρισμού στην ψυχαγωγία του. Μπορείτε να βρείτε παραμύθια, που σχετίζονται με το θέμα. Το παραμύθι ασκεί θετική επιρροή στη σκέψη και την ψυχολογία του παιδιού και το βοηθάει να κάνει συσχετισμούς με την πραγματικότητα. Είναι σημαντικό να καταλάβει ότι η ένταξή του στο σχολείο αποτελεί μία δεδομένη και απαραίτητη εξέλιξη για όλα τα παιδιά.
Η συναισθηματική κατάσταση των γονιών, αλλά και οι μεταξύ τους συζητήσεις, μπορεί να επηρεάσουν σημαντικά την προσαρμογή του. Τα παιδιά αντιλαμβάνονται τα πάντα και γίνονται ευαίσθητοι δέκτες του άγχους ή της ανησυχίας των γονιών.
Αν οι γονείς αισθάνονται ασφάλεια και αισιοδοξία, θα νιώσουν ασφαλή και τα παιδιά. Οι ενοχές ή η αγωνία του γονιού, μεταφέρονται στο παιδί και δυσχεραίνουν την προσαρμογή του. Τα μικρά παιδιά εκτιμούν πόσο ασφαλής είναι μια κατάσταση, διαβάζοντας το πρόσωπο των γονιών τους. Αν δείχνετε τρομαγμένοι ή έτοιμοι να βάλετε τα κλάματα, το παιδί θα τρομοκρατηθεί και θα νιώσει ότι η συνθήκη που αντιμετωπίζει είναι απειλητική.
Το παιδί χρειάζεται να γνωρίζει ποιο είναι κάθε φορά το επόμενο βήμα: «Τώρα θα μπούμε στο αυτοκίνητο για να πάμε στο σχολείο. Μόλις φτάσουμε θα είναι άλλα παιδιά εκεί για να παίξετε, θα σε πάρω αγκαλιά, θα σου δώσω ένα μεγάλο φιλί και θα σου πω αντίο». Να του θυμίζετε ότι θα διασκεδάσει στο σχολείο, ακόμα κι αν είναι λυπημένο εκείνη τη στιγμή, καθώς και ότι θα το πάρετε το μεσημέρι. Μπορείτε να του υποσχεθείτε μια ευχάριστη απογευματινή δραστηριότητα ή ακόμα να του επιτρέψετε να πάρει μαζί του το αρκουδάκι του, ώστε να νιώθει ασφάλεια.
Σίγουρα είναι βολικό για το γονιό να φύγει κρυφά, όταν το παιδί δεν προσέχει, έτσι όμως χάνεται η εμπιστοσύνη. Το παιδί κλαίει γιατί φοβάται την εγκατάλειψη και όταν ξαφνικά διαπιστώσει ότι ο γονιός του «το έσκασε», ο φόβος ενισχύεται. Είναι απαραίτητο να το χαιρετήσετε πριν φύγετε, με μια αγκαλιά και ένα φιλί. Κατά την παραλαβή από το σχολείο, είναι χρήσιμο να δείξετε πως το καμαρώνετε και πως είστε χαρούμενοι που τα κατάφερε χωρίς την παρουσία σας.
Είναι σημαντικό οι γονείς να δείξουν ότι συμπάσχουν και να μην υποβαθμίζουν τη δυσκολία του να προσαρμοστεί ή να εκφράσουν θυμό. Μπορείτε να του πείτε: «Ξέρω πόσο δύσκολο είναι αυτό για σένα. Ας προσπαθήσουμε να βρούμε τρόπους να το κάνουμε πιο εύκολο» ή «ήταν δύσκολο και είχες άγχος, αλλά το χειρίστηκες πολύ ωραία και τελικά η μέρα σου ήταν πολύ καλή, είμαι περήφανη για σένα».
Είναι σημαντικό να ξέρει ότι νοιάζεστε για εκείνο όταν είναι λυπημένο. Μην το μαλώνετε αν κλαίει ή δείχνει αναστατωμένο. Έτσι αποθαρρύνετε τη συναισθηματική έκφραση και αυτό είναι κάτι που θα έχει αντίκτυπο και στη μετέπειτα ζωή του.
Σε περίπτωση που αναμένετε νέο μέλος στην οικογένεια, προτιμήστε να ξεκινήσετε τον παιδικό λίγους μήνες πριν γεννηθεί το αδελφάκι. Έτσι, το παιδί δε θα αποδώσει στο νεογέννητο τη φοίτηση στον παιδικό, γεγονός που θα το έκανε να νιώσει απόρριψη, ζήλεια ή θυμό. Τέλος, επειδή το ξεκίνημα στον παιδικό είναι μεγάλη μετάβαση, θα ήταν καλό να μη συνδυάζεται με άλλες αλλαγές όπως θα μπορούσε να είναι η διακοπή της πιπίλας ή της πάνας.
* Η Γιάννα Χουρδάκη είναι ψυχολόγος- παιδοψυχολόγος