Πριν από ένα μήνα κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Καστανιώτη το μυθιστόρημα “Ο Φταίχτης” γραμμένο από την Εύα Μαθιουδάκη και τον Κωστή Σχιζάκη με καταγωγή και των δύο από το Ηράκλειο. Ένα σύνθετο όσο και απαιτητικό μυθιστόρημα το οποίο έρχεται να προστεθεί στα αξιόλογα έργα της σύγχρονης ελληνικής μυθοπλασίας κι αυτό αποκτά μεγαλύτερη αξία, μιας και είναι αποτέλεσμα δύο συγγραφέων.
Στην ελληνική λογοτεχνία δεν απαντά συχνά σύμπραξη δύο ή και περισσοτέρων συγγραφέων για τη συγγραφή μυθιστορήματος, αν εξαιρέσουμε το περίφημο Μυθιστόρημα των τεσσάρων, το οποίο γράφτηκε το 1958 από τους σπουδαίους συγγραφείς της λογοτεχνικής γενιάς του ’30 Στρ. Μυριβήλη , Μ. Καραγάτση, Γ. Τερζάκη και Η. Βενέζη. Στην σύγχρονη εποχή ενδεικτικά αναφέρω το μυθιστόρημα «Δύο», εκδόσεις Κίχλη το 2019, από την Έλενα Μαρούτσου και την Ούρσουλα Φωσκόλου.
Η Εύα Μαθιουδάκη, κάτοικος Αθηνών, με αξιόλογη παρουσία στα λογοτεχνικά δρώμενα και με καλές κριτικές ,κυκλοφόρησε το 2014 τη νουβέλα “Αυτός ο ένας, ο Αρίστος” και το 2017 τη συλλογή διηγημάτων “Μικρά πείσματα”.
Ο Κωστής Σχιζάκης, αρκετά γνωστός στους Ηρακλειώτες από τη θητεία του στο δήμο Ηρακλείου, ως αντιδήμαρχος, καθώς και στους πνευματικούς και καλλιτεχνικούς κύκλους της πόλης, μιας και το 2006 ίδρυσε και διευθύνει το Μουσείο Εικαστικών Τεχνών Ηρακλείου (Μ.Ε.Τ.Η.) το οποίο φιλοξενεί εξαιρετικές εκθέσεις Ελλήνων και ξένων εικαστικών. Είχα την τύχη να τον συναντήσω τα τελευταία δυο χρόνια, όταν του ζήτησα την άδεια να χρησιμοποιήσω κάποια από τα έργα του μουσείου και να διαπιστώσω πόσο δοτικός και ευγενής είναι. Ο Κωστής σαν συγγραφέας εμφανίζεται με μια μικρή συλλογή διηγημάτων “Τα παρά προσδοκίαν” 1988, και μια δεύτερη “τα’ Αυτά…” από τις εκδόσεις Επτάλοφος το 2018, τα οποία άφησαν πολύ θετικές εντυπώσεις.
Ο καμβάς της ιστορίας του Φταίχτη υφαίνεται στα τέλη του 1960 μέχρι τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του 1980, σ’ ένα χωριό της ορεινής Ευρυτανίας και στην Αθήνα, σε μια εποχή που ο κόσμος, αναζητώντας μια καλύτερη ζωή, εγκαταλείπει τα χωριά του και εγκαθίσταται στην πρωτεύουσα και στα άλλα αστικά κέντρα της χώρας. Μια οικογένεια, μια μάνα και τέσσερα παιδιά, ο πατέρας μόνιμα απών, φτάνει στην Αθήνα όπου φιλοξενείται στην αρχή από ένα συγγενή τους σε ένα μικρό αυθαίρετο στις παρυφές της πόλης, για να μετακομίσει αργότερα στο υπόγειο μιας πολυκατοικίας ως θυρωρός κι από εκεί στο υπερυψωμένο ισόγειό της, όπως περιγράφεται στο βιβλίο, ως στοιχείο καταξίωσης. Την ίδια εποχή η ζωή δίνει για τους πιο επιτήδειους ευκαιρίες για πλουτισμό όχι, όμως, πάντα με νόμιμο τρόπο.
Το βιβλίο κινείται μέσα σε μια ζοφερή ατμόσφαιρα που δύσκολα βρίσκεις στη σύγχρονη λογοτεχνία. Ο Παναγιώτης, ο μεγαλύτερος γιος της οικογένειας γίνεται μάρτυρας μιας παράνομης σχέσης ενός δικού του προσώπου, ένα γεγονός το οποίο θα τον σημαδέψει και θα διαμορφώσει την προσωπικότητά του. Το μίσος φωλιάζει μέσα του με απρόβλεπτες συνέπειες. Δεν θα αργήσουν να εμφανιστούν τα βίαια χαρακτηριστικά του τα οποία θα του κοστίσουν την έγκλισή του στο αναμορφωτήριο όπου οι συνθήκες είναι ιδιαίτερα σκληρές. Ένα πολυπρόσωπο μυθιστόρημα στο οποίο οι ήρωές του, με τα προτερήματα και τις αδυναμίες τους είναι άλλοτε σκληροί, άλλοτε τρυφεροί, ερωτεύονται, μισούν, μηχανορραφούν. Είναι άτομα της διπλανής πόρτας, οι οποίοι περιγράφονται με ιδιαίτερο, ρεαλιστικό τρόπο που πολλές φορές σοκάρει τον αναγνώστη.
Υπάρχουν πολλές ψυχιατρικές και εκπαιδευτικές θεωρίες που εξετάζουν τον άνθρωπο και την εξέλιξή του, οι οποίες θα μπορούσαν να δώσουν απαντήσεις σε ερωτήματα όπως: ποιο είναι, άραγε, αυτό που παίζει κυρίαρχο ρόλο στη διαμόρφωση ενός ατόμου; Είναι τα γονίδια ή το περιβάλλον; Γεννήθηκε ένας άνθρωπος –γονίδια- εγκληματίας, έτοιμος να φτάσει να γίνει φονιάς ή η ζωή με τις αναποδιές και τις κακοτυχίες της -το περιβάλλον-, τον ετοίμασε γι’ αυτό που είναι; Πιστεύω ότι αυτό αποτελεί ένα σημαντικό και βασικό στοιχείο του βιβλίου για να κατανοήσουμε τον ήρωα και τους υπόλοιπους του «θιάσου». Τότε ίσως ο αναγνώστης θα έχει απαντήσει και ποιος είναι ο πραγματικός Φταίχτης.
Το συνεχές φλας-μπακ στην αφήγηση λύνει απορίες και συμπληρώνει τα κενά στον αναγνώστη που δημιουργούνται στην εξέλιξη της ιστορίας. Υπάρχει πάντα η έκπληξη που παραμονεύει να σε ξαφνιάσει. Η γραφή των συγγραφέων εντυπωσιάζει. Δένει τόσο όμορφα παρά την ευκρινή, πολλές φορές, διαφορετικότητα του ύφους τους. Αυτό όμως δεν αποτελεί μειονέκτημα, δεν δυσκολεύει τον αναγνώστη και, ίσως ακουστεί και σαν παραδοξολογία, τα κείμενα δένουν αρμονικά μεταξύ τους, δίνοντας ένα δυνατό αποτέλεσμα. Αφεθείτε στην απόλαυση της ανάγνωσης, ένα από τα κύρια συστατικά ενός λογοτεχνικού έργου και μην ψάχνετε ποιος από τους δύο έγραψε τα κεφάλαια.
Ο αναγνώστης, είμαι σίγουρος, θα χαρεί το βιβλίο. Θα συγκινηθεί, θα θυμώσει, θα σφίξει τα δόντια του από τα ρεαλιστικά και σκληρά κείμενα, αλλά μήπως και η ζωή δεν είναι τέτοια;
Καλοτάξιδο το βιβλίο σας, αγαπητοί φίλοι.
*Ο Δημήτρης Χατζηκωνσταντίνου είναι εκπαιδευτικός – συγγραφέας