Μπήκε στη ζωή μας το 1987 ως κοινοτικός φόρος σε εφαρμογή της 6ης Κοινοτικής Οδηγίας με νόμο του 1986,αφού μέρος των εσόδων του αποδίδεται στον Κοινοτικό Προϋπολογισμό.
Αντικατέστησε το φόρο κύκλου εργασιών(Φ.Κ.Ε.) και κατά βάση το φόρο χαρτοσήμου,επεκτάθηκε όμως σταδιακά σχεδόν στο σύνολο παροχής υπηρεσιών και προϊόντων με μεγάλη και ορθή εξαίρεση τις ιατρικές υπηρεσίες,αφού πλέον κατέλαβε και το χώρο της ιδιωτικής εκπαίδευσης και της παροχής νομικών υπηρεσιών.
Έχει το χαρακτηριστικό κάθε εμμέσου φόρου.
Την επιβολή του χωρίς εισοδηματικά κριτήρια και κατά τούτο είναι άδικος.
Ενδιαφέρει επίσης ότι, όσο περισσότερο συμβάλλει στα φορολογικά έσοδα έναντι των αμέσων φόρων,τόσο περισσότερο το φορολογικό σύστημα μιας χώρας θεωρείται κοινωνικά άδικο.
Ο συσχετισμός είναι σήμερα περίπου 60-40 έμ.-άμ.φ. έναντι περίπου 51-49 προ δεκαετίας μετά από σημαντική έως τότε σταδιακή μείωση-αποκλιμάκωση των εμμέσων φόρων.
Η άνοδος του ανωτάτου συντελεστή Φ.Π.Α. στο 24% από το 11% και η μείωση των εξαιρέσεων ή της αναβολής επιβολής(νομικές υπηρεσίες)στην τελευταία δεκαετία για λόγους ευκολίας συγκέντρωσης δημοσίων εσόδων ,αντί της δύσκολης,αλλά δίκαιης διεύρυνσης της φορολογικής ύλης της άμεσης φορολογίας με την πάταξη της φοροδιαφυγής, κατά τη γνώμη μου,που από το 2010 υποστηρίζω,έχει όχι μόνο αντιλαϊκό χαρακτήρα,αλλά και αντιαναπτυξιακό ,με αμφίβολα δε αποτελέσματα και στον τομέα των εσόδων για τον απλό λόγο ότι, είτε περιορίζει την αγορά αγαθών και υπηρεσιών,καθ’όσον μειώνει το διαθέσιμο εισόδημα,είτε οδηγεί στην απώλεια φορολογικών εσόδων τόσον από το ΦΠΑ,όσον και από το εισόδημα με την αποφυγή λήψης απόδειξης από τον υπόχρεο.
Δεν παραγνωρίζονται ακόμα η μη απόδοση του παρακρατηθέντος ΦΠΑ (τούτο λύεται με την άμεση κατά την έκδοση απόδειξης μεταφορά του στο κρατικό ταμείο),το στήσιμο βιομηχανίας πλαστών και εικονικών τιμολογίων για την αφαίρεση και απόδοση ΦΠΑ στην επιχείρηση για συναλλαγή που δεν πραγματοποιήθηκε(εδώ παραλείπεται η ιδιαίτερη ανάλυση της διαφοράς πλαστού από το εικονικό τιμολόγιο,που έγκειται στο φορολογικά ανύπαρκτο πρόσωπο ή στη μη έκδοση νομίμου παραστατικού στοιχείου στην πρώτη περίπτωση),η παρέμβαση στην ταμειακή μηχανή και στον υπολογιστή ,ώστε άλλα να δείχνουν προς το κράτος κλπ.
Με βάση τα παραπάνω και με την ευκαιρία της χαλάρωσης του οικονομικού ελέγχου από την Ε.Ε. λόγω της πανδημίας ως προς τη λήψη οικονομικών μέτρων είναι μια εξαιρετική ευκαιρία σημαντικής μείωσης των συντελεστών ΦΠΑ όπως στον τομέα του τουρισμού συνολικά αποφασίστηκε και μένει να αποδειχθεί η σημαντική από το λόγο αυτό συνολική τόνωση της οικονομικής δραστηριότητας στην Ελλάδα και εν τέλει η συνακόλουθη αύξηση των φορολογικών εσόδων με παράλληλη απόδοση κοινωνικής φορολογικής δικαιοσύνης στους έχοντες και κατέχοντες.
*Στέλιος Βασαλάκης, είναι συνταξιούχος νομικός σύμβουλος του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους,συνταξιούχος δικηγόρος παρ’Α.Π. του Δ.Σ.Η., πτυχιούχος Νομικής και Πολιτικών Επιστημών