Τη δύσκολη αυτή περίοδο που διανύει διεθνώς η ανθρωπότητα, τα πάντα δοκιμάζονται. Στη συγκυρία των αποστάσεων, καθίσταται επιτακτική η ανάγκη να ενδυναμώσουμε τους μεταξύ μας δεσμούς και να γίνουμε ακόμα πιο αλληλέγγυοι.
Η υγειονομική, πολιτισμική και κοινωνική κρίση που βιώσαμε μάς βάζει όλους στη διαδικασία να ξανασκεφτούμε τους τρόπους με τους οποίους προχωράμε μπροστά, επικεντρώνοντας τη σκέψη μας στις υπάρχουσες αλλά και στις μελλοντικές προκλήσεις και κυρίως τοποθετώντας τον αλτρουισμό, τη δημοκρατία και τον πολιτισμό στο επίκεντρο της δημιουργίας ενός καλύτερου κόσμου.
Η λέξη εθελοντισμός προέρχεται από το ρήμα «εθέλω» που σημαίνει «θέλω πολύ».
Σύμφωνα με την Επιτροπή Κοινωνικών Υποθέσεων του Συμβουλίου της Ευρώπης, οι όροι “εθελοντική δράση” και “εθελοντική συμβολή” αναφέρονται σε εκείνα τα έργα και τους ρόλους που αναλαμβάνονται και εκτελούνται από τους πολίτες με την ελεύθερη βούλησή τους.
Είναι προσφορά υπηρεσιών χωρίς ανταλλάγματα και έχει ως κίνητρο την ευημερία του κοινωνικού συνόλου.
Αναγνωρίζοντας ως όφειλε η γενική συνέλευση του ΟΗΕ την προσφορά του εθελοντισμού καθιέρωσε το 1985, την 5η Δεκεμβρίου, ως διεθνή ημέρα εθελοντισμού για την οικονομική και την κοινωνική ανάπτυξη, τιμώντας τα εκατομμύρια των εθελοντών που έταξαν τη ζωή τους στην υπηρεσία του ανθρώπου.
Ο εθελοντισμός σαν κυρίαρχο συστατικόì της Κοινωνίας των Πολιτών συνδέεται άρρηκτα με τις έννοιες της ανοιχτής κοινωνίας και της δημοκρατίας.
Τα οφέλη του εθελοντισμού είναι πολλαπλά, στην κοινωνία, τον πολιτισμό και την οικονομία.
Αποτελεί την κρυμμένη παγκόσμια δύναμη με περισσότερο από 1 δισ. εθελοντών παγκοσμίως.
Σύμφωνα με το World Giving Index, το 2015 η Ελλάδα ήταν το νούμερο 132 στην παγκόσμια κατάταξη σε σύνολο 145 χωρών.
Σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, χώρες με υψηλή ανάπτυξη του κοινωνικού κράτους, όπως οι Σκανδιναβικές χώρες, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ολλανδία, εμφανίζουν υψηλά ποσοστά συμμετοχής στον εθελοντισμό.
Η Ελλάδα αν και βρίσκεται μαζί με τη Βουλγαρία, την Ιταλία και τη Λιθουανία στις χώρες με τη χαμηλότερη συμμετοχή ενηλίκων στον εθελοντισμό, κατατάσσεται σε εκείνες όπου σημειώνεται σημαντική τάση αύξησης του εθελοντισμού, μαζί με χώρες όπως η Δανία που έχει ήδη πολύ υψηλό ποσοστό συμμετοχής.
Σε οικονομικούς όρους, ο εθελοντισμός είναι η 7η μεγαλύτερη «οικονομία» στον κόσμο, πίσω από τις ΗΠΑ, την Ιαπωνία, τη Γερμανία, την Κίνα, την Αγγλία και τη Γαλλία.
Στις χώρες του ΟΟΣΑ 31% του ενήλικου πληθυσμού συμμετέχει σε εθελοντικές δραστηριότητες, είτε άμεσα, είτε μέσα από οργανισμούς, σε σύγκριση με λιγότερο από 20% του πληθυσμού σε μεσαίου και χαμηλού εισοδηματικού επιπέδου χώρες.
Στην Ελλάδα, η οικονομική αξία του εθελοντισμού είναι μικρότερη του 0,1% του εγχώριου προϊόντος, ενώ σε χώρες όπως η Αυστρία, η Ολλανδία και η Σουηδία ο εθελοντισμός φτάνει στο 5% του ΑΕΠ.
Σύμφωνα με τον ΟΗΕ ο εθελοντισμός μπορεί να συνεισφέρει σημαντικά σε ένα ανθρωποκεντρικό μοντέλο ανάπτυξης και είναι ο δείκτης του πολιτισμού μιας κοινωνίας.
Ο εθελοντισμός όμως δεν είναι μια απλή πράξη. Είναι συναίσθημα, πεποίθηση, φιλοσοφία ζωής. Είναι πάνω από όλα η σιγουριά ότι μπορείς να αλλάξεις τον κόσμο.
Και είναι παράλληλα μια διαδικασία που μέσω αυτής αλλάζεις και εσύ. Εξελίσσεσαι σε έναν καλύτερο άνθρωπο, στον καλύτερο, δυνατό, εαυτό σου.
ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟΣ σημαίνει ΑΝΙΔΙΟΤΕΛΕΙΑ και βασίζεται στην ΕΝΣΥΝΑΙΣΘΗΣΗ. Είναι η έκφραση της ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ, με ΚΑΛΕΣ ΠΡΟΘΕΣΕΙΣ και ΣΕΒΑΣΜΟ προς τον ΣΥΝΑΝΘΡΩΠΟ.
Κι αν πιστεύετε ότι η προσφορά του ΕΘΕΛΟΝΤΗ είναι αμελητέα, σκεφτείτε λίγο…
τους Εθελοντές Πυροσβέστες
τους Εθελοντές Αιμοδότες
το Χαμόγελο του Παιδιού
τον Ερυθρό Σταυρό με τους Εθελοντές Σαμαρείτες του
τους Εθελοντές Πολιτικής Προστασίας
και ρωτήστε για την προσφορά τους….
τους μόνιμους Πυροσβέστες
τους ασθενείς που χρειάστηκαν αίμα
τους γονείς των παιδιών που εξαφανίζονται
τα παιδιά που κακοποιούνται
τους εκατοντάδες ασθενείς, που δέχθηκαν τη φροντίδα Εθελοντριών Νοσοκόμων
τους ανθρώπους που βρέθηκαν στο δρόμο, μετά από μια φυσική καταστροφή
Όλα τα παραπάνω… δεν πληρώνονται… ΜΟΝΟ ΠΡΟΣΦΕΡΟΝΤΑΙ.
Ο εθελοντισμός δεν είναι απλά ένας όρος, είναι μαγικός πυρήνας πράξης, είναι τρόπος σκέψης, είναι ΣΤΑΣΗ ΖΩΗΣ και δρα εποικοδομητικά στο κοινωνικό στερέωμα καθώς αφορά όλους, ανεξάρτητα από κοινωνικές και οικονομικές διακρίσεις, προάγει την ενεργή συμμετοχή των πολιτών στην προάσπιση των θεμελιωδών τους δικαιωμάτων και ενδυναμώνει την κοινωνική αλληλεγγύη και συνοχή.
Είναι η πιο βιώσιμη μορφή ανανεώσιμης ενέργειας.
Πέρα όμως από αυτά ο εθελοντισμός βοηθάει σημαντικά και τον ίδιο τον εθελοντή αφού τον κάνει να αισθάνεται χρήσιμος στον εαυτό του και την κοινωνία.
Ο εθελοντής συνδυάζει το μεράκι του ερασιτέχνη, τη συνέπεια του επαγγελματία, την πειθαρχία του στρατιώτη και την ανιδιοτέλεια του πνευματικού ανθρώπου. Προσφέρει συνειδητά, με στόχο και με συνέχεια.
Η εμπειρία του εθελοντισμού είναι χαρά, είναι δημιουργία, είναι ιδέα.
Αλλά περισσότερο είναι ότι ανήκεις σε μια ομάδα ανθρώπων που δεν αναλώνεται, δεν ξοδεύεται, αλλά προτείνει, δουλεύει, δραστηριοποιείται.
Ανάμεσα στις αξίες που μας διδάσκουν οι εθελοντές είναι το μήνυμα του «δίνω χωρίς να παίρνω». Γιατί όταν παίρνουμε γεμίζουν τα χέρια μας, ενώ όταν δίνουμε γεμίζει η καρδιά μας.
Ο εθελοντισμός προχωρά ένα βήμα παρακάτω για να φέρει ανθρώπους μαζί. Βοηθά να αντιληφθούμε τις πραγματικές διαστάσεις ενός προβλήματος. Το είδαμε και στο Αρκαλοχώρι, όπου οι εθελοντές σήκωσαν όλο το βάρος της στέγασης, σίτισης και ψυχολογικής στήριξης των συνανθρώπων μας μετά το σεισμό. Οι εθελοντές είναι οι πρώτοι που φτάνουν στο πεδίο. Οι πρώτοι που αντιλαμβάνονται ότι τα ασήμαντα για εμάς πράγματα, είναι πραγματικά σημαντικά για αυτούς που τα χρειάζονται!
Ο εθελοντισμός όμως δε βρίσκει εφαρμογή μόνο στις μεγάλες λύπες και στον ανθρώπινο πόνο. Ο εθελοντισμός είναι παντού! Ευκαιρίες υπάρχουν πολλές αρκεί να μην κλείνουμε τα μάτια μας, φτάνει να μην γυρίζουμε το πρόσωπο αλλού.
Όταν ο στόχος είναι να κερδίσεις, τότε θα κερδίσεις λίγα και για λίγο. Όταν ο στόχος είναι να προσφέρεις, τότε θα κερδίσεις πολλά, και για πολύ.
Η προσφορά είναι το μέσο για να λάβεις όλα αυτά που θα σε κάνουν να νιώσεις πλήρης. Αποτελεί το μέσο για να αγαπηθείς, να αναγνωριστείς, να προοδεύσεις. Και ναι, αν δώσεις περισσότερη αξία στο να δώσεις αγάπη μπορείς να φτάσεις πιο γρήγορα στον δρόμο της επιτυχίας, της ευτυχίας και της ουσιαστικής και χωρίς μέτρο αναγνώρισης.
Φανταστείτε την προσφορά ως έναν υγιή ιό που μεταδίδεται και πολλαπλασιάζεται. Αν κάνεις καλό, δεν θα λάβεις απλά πίσω πολλαπλάσια, αλλά θα εμπνεύσεις αυτόν στον οποίο πρόσφερες να συνεχίσει την αλυσίδα του καλού.
Ας διαδώσουμε, λοιπόν, παντού αυτόν τον ιό.
Ας γίνουμε καρδιά, ψυχή και χαμόγελο για όσους τα έχουν στερηθεί. Ας κάνουμε το δήμο μας, την κοινότητα, τη γειτονιά, το σπίτι μας, πιο πλούσιο, πιο γεμάτο, πιο ανθρώπινο. Αυτό πρέπει να είναι το όραμα μας. Να κάνουμε το άλμα από το ΕΓΩ στο ΕΜΕΙΣ! Γιατί ο εθελοντισμός είναι ο καθρέφτης της ανθρωπιάς μας.
Ενώνουμε τις δυνάμεις μας, η πολιτεία, η αυτοδιοίκηση, η επιστημονική κοινότητα και η κοινωνία των πολιτών, για την ανάδειξη της εθελοντικής δράσης που αναπτύσσεται στην Κρήτη σε όλους τους τομείς.
Είναι ώρα να επενδύσουμε περισσότερα σε αυτήν, για το μέλλον που όλοι επιθυμούμε.
´Σε αυτόν τον κόσμο που συνεχώς στενεύει, ο καθένας μας χρειάζεται όλους τους άλλους»!
(1) Τον παρόν άρθρο αποτελεί τον χαιρετισμό της Γ. Μηλάκη στην εκδήλωση που διοργάνωσε ο δήμος Ηρακλείου υπό την αιγίδα της Περιφέρειας Κρήτης για την Παγκόσμια Ημέρα Εθελοντισμού.
*Η Γεωργία Μηλάκη είναι ιατρός παθολόγος ογκολόγος, εντεταλμένη σύμβουλος Εθελοντισμού και Διασύνδεσης με Φορείς και Οργανώσεις, Περιφέρεια Κρήτης