Σήμερα, 26 Οκτωβρίου, μαζί με τη γαλανόλευκη σημαία μας, γιορτάζει και ο μεγάλος Θεσσαλονικιός μας Άγιος, ο μεγαλομάρτυς, μυροβλήτης και θαυματουργός Δημήτριος (έτσι γιορτάζαμε παλιά στα σχολεία. Τώρα, αν άλλαξε κάτι δεν το γνωρίζω).
Γιατί λέγεται μεγαλομάρτυς, το ξέρουμε: εξαιτίας των πολλών και φρικτών βασανιστηρίων που τράβηξε από τη σύλληψή του μέχρι το θάνατό του, επειδή ήταν χριστιανός. Λέγεται και μυροβλήτης, επειδή, σύμφωνα με την παράδοση, από τον τάφο του ανάβλυζε μύρο. Τέλος, ονομάζεται και θαυματουργός, γιατί έχει κάνει πολλά και μεγάλα θαύματα.
Ο Δημήτριος καταγόταν από επίσημη οικογένεια της Θεσσαλονίκης. Έζησε την εποχή των Ρωμαίων Αυτοκρατόρων Διοκλητιανού και Μαξιμιανού, φανατικών διωκτών των Χριστιανών. Νέος κατατάχτηκε στο ρωμαϊκό στρατό και γρήγορα αναδείχτηκε ένας από τους καλύτερους αξιωματικούς του. Ποιό ήταν το μεγάλο του ελάττωμα για τους ειδωλολάτρες Ρωμαίους; Ότι ήταν χριστιανός, χωρίς να το κρύβει!
Πραγματικά. Σύντομα έγινε ο ατρόμητος ιεραπόστολος που επηρέαζε πολύ τους νέους της Θεσσαλονίκης, που τον έκαμαν πρότυπο και υπόδειγμα και δέχτηκαν να οργανωθούν απ’ αυτόν και οργανώθηκαν ομάδα χριστιανική. Έδινε θάρρος στους κυνηγημένους, τους οδηγούσε, τους προστάτευε όσο μπορούσε, χωρίς να φοβηθεί ποτέ τις συνέπειες.
Το 303 μ.Χ. άρχισε ο μεγάλος διωγμός επί Διοκλητιανού και Μαξιμιανού, των αυτοκρατόρων. Άφοβος ο Δημήτριος συνέχισε το ιεραποστολικό του έργο, ώσπου τον συνέλαβαν, τον έριξαν σε μια φρικτή φυλακή της Θεσσαλονίκης και άρχισαν τα φοβερά του μαρτύρια που όμως δεν τον λύγισαν! Κάποια μέρα ο Μαξιμιανός επισκέφτηκε τη Θεσσαλονίκη και οργανώθηκαν προς τιμή του στο στάδιο της πόλης μεγάλοι αγώνες, τους οποίους και παρακολούθησε ο αυτοκράτορας, αλλά και πλήθος λαού. Μεταξύ των αγωνιστών ήταν κι ένας γιγαντόσωμος και πολύ δυνατός ειδωλολάτρης παλαιστής, ο Λυαίος, που θύμιζε το γίγαντα Γολιάθ της Παλαιάς Διαθήκης.
Αυτός άρχισε μέσα στο στάδιο, φωνάζοντας δυνατά, να βρίζει το χριστιανισμό και να προκαλεί τους χριστιανούς λέγοντάς τους: Εσάς, προκαλώ, τους επονομαζόμενους χριστιανούς. Όποιος τολμά, ας παλαίψει μαζί μου! Ελάτε! Κανείς; Το ‘ξερα. Είστε όλοις σας άνανδροι και δειλοί! Δεν εμπιστεύεστε το Θεό σας πως θα σας βοηθήσει; Όχι; Χα! χα! χα!
Ένας χριστιανός, ο Νέστορας, ο πιο αγαπημένος μαθητής του Δημητρίου, δεν άντεξε το Λυαίο. Πήγε στη φυλακή και αφού ανέφερε στο Δημήτριο τα καθέκαστα, του ζήτησε να προσευχηθεί και να τον ευλογήσει, γιατί είχε αποφασίσει να αντιμετωπίσει αυτός τον υβριστή. Ο Δημήτριος, αφού προσευχήθηκε και τον ευλόγησε, του είπε: «Πήγαινε και το Λυαίο θα νικήσεις και για το Χριστό θα μαρτυρήσεις!» Πραγματικά ο Νέστορας νίκησε το Λυαίο. Το στάδιο σείστηκε από τις φωνές του κόσμου!
Ο Μαξιμιανός και το πλήθος των ειδωλολατρών έφριξαν! Εκτέλεσαν επιτόπου με αποκεφαλισμό τον Νέστορα. Γρήγορα διαδόθηκε πως ο φυλακισμένος Δημήτριος είχε ενθαρρύνει τον Νέστορα και ήταν ο αίτιος της νίκης του. Το έμαθε και ο Μαξιμιανός και διέταξε την άμεση εκτέλεσή του. Οι στρατιώτες θανάτωσαν το Δημήτριο κατατρυπώντας τα πλευρά του με τις ακονισμένες λόγχες τους και παράτησαν εκεί το πτώμα του. Χριστιανοί μερίμνησαν για την ταφή του. Η εκκλησία μας τιμά τη μνήμη του 26 Οκτωβρίου.
Ο Άγιος έσωσε πολλές φορές τη Θεσσαλονίκη από πολιορκίες και επιδρομές Αράβων, Σλάβων, Βουλγάρων κ.λπ.
Το δε 1912, την ημέρα της γιορτής του 26 Οκτωβρίου ο ελληνικός στρατός ελευθέρωσε την πόλη του Αγίου από τον τουρκικό ζυγό.
Οι Θεσσαλονικείς τιμούν πολύ τον Άγιο Δημήτρη τους.
Του έχουν κτίσει ένα θαυμάσιο ναό. Τον έχουν πολιούχο τους και τον θεωρούν προστάτης τους.
Το απολυτίκιο του Αγίου έχει ως εξής:
Μέγαν εύρατο εν τοις κινδύνοις,
σε υπέρμαχον η Οικουμένη,
Αθλοφόρε τα έθνη τροπούμενον.
Ως ουν Λυαίου καθείλες την έπαρσιν,
εν τω σταδίω θαρρύνας τον Νέστορα.
Ούτως, Άγιε, Μεγαλομάρτυς Δημήτριε,
Χριστόν τον Θεό ικέτευε,
δωρήσασθαι ημίν το μέγα έλεος.
*Ο Μανώλης Ροδιτάκης είναι π. εκπαιδευτικός, επιθεωρητής Δ.Ε. και ειδικός πάρεδρος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, πτυχιούχος Πολιτικών Επιστημών