Όλοι εμείς, και ανάμεσά μας και εσείς, οι συμπολίτες μας, που -τύχη αγαθή- διαθέτετε μεγαλύτερες οικονομικές δυνατότητες, θα πρέπει να αποδείξουμε, για άλλη μια φορά, ότι την Ελλάδα μας τη νοιαζόμαστε και θα την αναδείξουμε και πάλι ισχυρή, στο μέτρο των δυνατοτήτων του καθενός, εμείς οι ίδιοι και μόνον!
Η προτροπή-έκκληση
Το κείμενο αυτό επέχει θέση μιας προτροπής έκκλησης προς τους ιδιαίτερα ευκατάστατους συμπολίτες μας επιχειρηματίες, οι οποίοι θα μπορούσαν να εγγραφούν τόσο στην συλλογική συνείδηση των Ελλήνων πολιτών, όσο όμως και της ιστορίας, ως οι νεότεροι εθνικοί ευεργέτες της Ελλάδας και μάλιστα του πνευματικού της χώρου, δηλαδή των Ελληνικών Πανεπιστημίων.
Οι επώνυμες πανεπιστημιακές έδρες
Επώνυμες πανεπιστημιακές έδρες διδασκαλίας και έρευνας θεωρούνται τα εκπαιδευτικά σχήματα-οντότητες που λειτουργούν σε μια συγκεκριμένη σχολή ή τμήμα και όλες οι δαπάνες λειτουργίας τους, συμπεριλαμβανομένων και των μισθών των διδασκόντων και των υπολοίπων απασχολούμενων, καλύπτονται από κάποιο ή κάποια φυσικά πρόσωπα ή και ιδιωτικούς φορείς ως μόνιμες ετήσιες χορηγίες.
Το παράδειγμα της οικογένειας της Μαρτίνου
Μόλις πριν λίγες ημέρες είδε το φως της δημοσιότητας μια αρκετά προωθημένη για τον ελλαδικό χώρο είδηση, που ομολογουμένως μάς ξάφνιασε πολύ ευχάριστα όλους! Η είδηση ήταν ότι, για πρώτη φορά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών δημιουργήθηκε επώνυμη Πανεπιστημιακή Έδρα από ιδιώτη χορηγό. Με μια απόφαση-ορόσημο, η Σύγκλητος του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών αποφάσισε ομόφωνα να ιδρύσει επώνυμη Έδρα με το όνομα «ΑΘΗΝΑ ΙΩΑΝΝΗ ΜΑΡΤΙΝΟΥ», αποδεχόμενη πρόταση από τον μεγάλο ευεργέτη και επίτιμο διδάκτορα κ. Αθανάσιο Μαρτίνο.
Πρόκειται για την πρώτη επώνυμη Έδρα που ιδρύει το πρώτο και μεγαλύτερο Πανεπιστήμιο της χώρας. Η επώνυμη Έδρα θα εγκατασταθεί και θα λειτουργήσει στην Ιατρική Σχολή στην Γ΄ Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική, ΓΝΝΘΑ «Η ΣΩΤΗΡΙΑ». Η ίδρυση της Έδρας αποτελεί έμπρακτη αναγνώριση της ανεκτίμητης προσφοράς της οικογένειας Μαρτίνου και ταυτόχρονα ανοίγει τον δρόμο για περαιτέρω ανάπτυξη της πανεπιστημιακής έρευνας και διδασκαλίας σε έναν καίριο επιστημονικό τομέα για τη δημόσια υγεία, την καρδιαγγειακή ιατρική. Είναι αποδεδειγμένο ότι η καρδιαγγειακή νόσος αποτελεί την πρώτη αιτία θανάτου στην Ελλάδα και παγκοσμίως (34% των θανάτων οφείλονται σε καρδιαγγειακή νόσο).
Η περίπτωση του Πανεπιστημίου Μακεδονίας
Βέβαια, μόλις 9 μήνες πριν, τον Νοέμβριο του 2024, είχε προηγηθεί η δημιουργία της πρώτης επώνυμης Πανεπιστημιακής Έδρας στην Ελλάδα, με χορηγούς θεσμικούς εκπροσώπους επαγγελματικών φορέων, στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας. Η πρώτη αυτή επώνυμη Έδρα, με αντικείμενο τη διδασκαλία και την έρευνα στις Μικρασιατικές Σπουδές, ιδρύθηκε στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας και επισημοποιήθηκε με την υπογραφή του σχετικού μνημονίου συνεργασίας μεταξύ του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, του Συνδέσμου Εξαγωγέων – ΣΕΒΕ και των δωρητριών εταιρειών Alumil, Optima Bank, Διαμαντής Μασούτης ΑΕ, Μπίκας ΑΕ και ΔΙΟΠΑΣ ΑΕ.
Το θεσμικό πλαίσιο
Με τον νόμο Ν.4957/ 2022, καθορίζονται οι προϋποθέσεις για την δημιουργία επώνυμης Έδρας σε Πανεπιστήμιο. Με απόφαση της Συγκλήτου, κατόπιν εισήγησης της Κοσμητείας και πρότασης της Συνέλευσης του Τμήματος, εγκρίνεται η ίδρυση και λειτουργία επώνυμης έδρας διδασκαλίας και έρευνας σε συγκεκριμένο γνωστικό αντικείμενο συναφές με αυτό του Τμήματος του Ανώτατου Εκπαιδευτικού Ιδρύματος (Α.Ε.Ι.) και εντάσσεται στο αναπτυξιακό σχέδιό του. Απαραίτητη προϋπόθεση για την ίδρυση επώνυμης Έδρας είναι η δωρεά προς το Α.Ε.Ι. από οποιοδήποτε φυσικό ή νομικό πρόσωπο, της ημεδαπής ή της αλλοδαπής, με σκοπό την κάλυψη των δαπανών της Έδρας.
Για την ίδρυση επώνυμης Έδρας, απαιτείται η σύναψη μνημονίου συνεργασίας μεταξύ του Α.Ε.Ι. και του δωρητή, που εγκρίνεται από τη Σύγκλητο του Α.Ε.Ι., στο οποίο καθορίζεται το γνωστικό αντικείμενο της Έδρας, η χρονική διάρκεια λειτουργίας της, το ύψος της δωρεάς και οι επιλέξιμες δαπάνες για τη λειτουργία της Έδρας. Το μνημόνιο συνεργασίας δύναται να συνοδεύεται από χρηματοοικονομική μελέτη λειτουργίας της επώνυμης Έδρας. Οι δαπάνες της Έδρας αφορούν τη διδακτική και εν γένει επιστημονική δραστηριότητα, καθώς και τα λειτουργικά έξοδά της.
Η διεθνής εμπειρία
Ο θεσμός των επώνυμων Εδρών στα πανεπιστήμια είναι πολύ συνήθης στα σπουδαία πανεπιστήμια, τόσο της Ευρώπης όσο και της Αμερικής, αλλά και διεθνώς. Σε πολλές δεκάδες αριθμούνται οι επώνυμες Έδρες στα πανεπιστήμια Harvard Univ., MIT, Stanford Univ., Berkeley univ., California Univ., Tufts Univ., Yale Univ., Columbia Univ., Princeton Univ. των ΗΠΑ, αλλά και στα: University college London (UCL), Cambridge Univ., Stanford Univ., London School of Economics (LSE), Qeen Mary college, Oxford Univ., York Univ., Warwick Uiv, της Μ.Βρετανίας, αλλά και σε εκατοντάδες άλλα πανεπιστήμια ανά τον κόσμο.
Τα πολλαπλά οφέλη
Οι επώνυμες Έδρες στα πανεπιστήμια στηρίζονται σε μια πολύ έξυπνη και λειτουργική ιδέα, κατά την οποία προκύπτουν οφέλη κοινωνικής καταξίωσης και ισχυρής φήμης των προσώπων ή των φορέων που χρηματοδοτούν την ίδρυσή τους, εν είδει εθνικών ευεργετών.
Συγχρόνως, όμως, προκύπτουν και πολύ μεγάλα οφέλη για την εκπαίδευση και την επιστημονική έρευνα στα ελληνικά πανεπιστήμια, όπου δημιουργούνται οι έδρες αυτές. Εκτίμησή μας είναι ότι η κοινωνική και η μορφωτική προσφορά αυτών των πρωτοβουλιών, σαν κίνηση εθνικής προσφοράς, υπερβαίνει και εκείνες των φιλανθρωπικών πρωτοβουλιών.
Η Βαρβάκειος, η Μαράσλειος, η Λεόντειος η Ζωσιμαία!
Στην χώρα μας υπάρχει από τον 19ο ή και τις αρχές του 20ού αιώνα το παράδειγμα των εθνικών ευεργετών που διέθεταν χρήματα είτε για την δημιουργία και λειτουργία εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, όπως η Βαρβάκειος σχολή (Ι. Βαρβάκης), η Μαράσλειος σχολή (Γρηγ. Μαρασλής), η Λεόντειος σχολή (Κ. Σαργολόγο), η Ζωσιμαία σχολή (αδελφοί Ζωσιμάδες), η Ριζάρειος σχολή (αδελφοί Ριζάρη), η Καπλάνειος σχολή (Ζ. Καπλάνης) είτε νοσοκομείων, όπως το Αιγινήτειο Διον. Αιγηνήτης), το Αρεταίειο (Θ. Αρεταίος) το Έλενα Βενιζέλου (Έλενα Σκυλίτση-Βενιζέλου), το Ανδρέας Συγγρός (Α. Συγγρός), το Δρομοκαΐτειο (Γ. Δρομοκαϊτης), το Χατζηκώστα στα Γιάννενα (Γ. Χατζηκώστας) και άλλα. Επίσης, στον κύκλο των μεγάλων εθνικών δωρητών ανήκουν και οι αδελφοί Ζάππα, ο Γ. Αβέρωφ, ο Μ. Τοσίτσας, ο Γ. Αφεντάκης Οικονόμου, ο Γ. Σίνας, ο Σπ. Μπαλτατζής και άλλοι. Όλοι οι παραπάνω εθνικοί ευεργέτες έχουν μείνει στην ιστορία ως οι «χρυσοί Έλληνες», που βοήθησαν τα μέγιστα την πατρίδα τους.
Το μέγιστο εθνικό και κοινωνικό παράδειγμα
Με την αφορμή λοιπόν αυτή, των ήδη δύο δημιουργημένων επώνυμων Εδρών στα Πανεπιστήμια Μακεδονίας και Καποδιστριακό, και έχοντας βαθιά στη συλλογική μας μνήμη το παράδειγμα των μεγάλων ευεργετών της Ελλάδας, διατυπώνουμε την πρότασή μας, ως πρόκληση ή και έκκληση προς τους ιδιαίτερα ευκατάστατους Έλληνες συμπολίτες μας.
Ας σκεφθούν το πόσο χρήσιμο θα ήταν για τα ελληνικά Πανεπιστήμια, τομείς που χρειάζονται οικονομική συνδρομή να τύχουν μιας γενναίας χρηματοδότησης εκ μέρους τους. Για τις χρηματοδοτήσεις αυτές θα διασφαλίζεται τόσο ο έλεγχος της χρήσης τους, όσο και το αποτέλεσμα των δαπανών για χάριν της έρευνας και της επιστήμης.
Η αλήθεια είναι ότι οι χορηγίες αυτές θα πρέπει να είναι γενναιόδωρες και χωρίς να είμαστε σε θέση να εκτιμήσουμε το ακριβές τους ύψος, θα πρέπει να ανέρχονται τουλάχιστον σε μερικές εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ ετησίως. Ωστόσο όμως, η ενέργειά τους αυτή θα αποτελεί μια κορυφαία εθνική προσφορά, στο πεδίο που η Ελλάδα ήταν και είναι εδώ και 2.500 τουλάχιστον χρόνια πάντα υπερήφανη. Σε εκείνο της σκέψης και της διανόησης!
Τα αντίδωρα της χορηγίας
Όταν κάποιος συμπολίτης μας ή κάποιος ελληνικός επιχειρηματικός όμιλος θα προχωρούσε σε μια τέτοια απόφαση, θα αποκτούσε και τα εξής πλεονεκτήματα:
-Κατά πρώτον, θα τοποθετούσε τόσο τον εαυτό του, αλλά και ολόκληρη την οικογένειά του στο Πάνθεον των Ελλήνων, που δύνανται να συνεισφέρουν αποδεδειγμένα στη πρόοδο της πατρίδας του.
-Κατά δεύτερον, η εμπλοκή τους στις διαδικασίες της Ανώτατης Παιδείας της χώρας μας, δίδει το στίγμα των προσώπων που αντιλαμβάνονται ότι το μέλλον της πατρίδας μας περνάει μέσα από τη γνώση και τη καλλιέργεια της σκέψης.
-Κατά τρίτον, η ακτινοβολία μιας τέτοιας χορηγίας διαπερνά τα εθνικά σύνορα της Ελλάδας, μιας και οι επιστημονικές δραστηριότητες μιας επώνυμης Έδρας επεκτείνονται και σε διεθνείς συνεργασίες.
-Κατά τέταρτον, δίνεται η δυνατότητα σε μέλη της οικογένειας να συμμετέχουν σε πλήθος από επιστημονικές ή άλλες εκδηλώσεις υψηλού κοινωνικού κύρους ως οι κύριοι στυλοβάτες συγκεκριμένων τομέων της επιστημονικής έρευνας.
-Κατά πέμπτον, τίθενται εκ προοιμίου ως θέματα συχνής συζήτησης και ενασχόλησης στα μέλη της οικογένειας, υποθέσεις που απασχολούν τη διανόηση της χώρας, πέραν εκείνων των επιχειρηματικών σχεδίων, τα οποία συνήθως απασχολούν τις ομώνυμες επιχειρηματικές οικογένειες.
-Κατά έκτον, δίνεται η δυνατότητα στα μέλη της ομώνυμης οικογένειας να διευρύνουν και να εμπλουτίσουν τους κοινωνικούς της κύκλους και πέραν των συνήθων ομοϊδεατών τους επιχειρηματικών.
-Κατά έβδομο και τελευταίο, καλλιεργείται στα μέλη της οικογένειας το συλλογικό αίσθημα ότι είναι χρήσιμοι στον κοινωνικό αλλά και στον εθνικό χώρο της Ελλάδας μας και αυτό είναι αυταπόδεικτο καθημερινά
Οι Έλληνες και η Β΄ Εθνική
Κλείνοντας την παραίνεσή μας αυτή και απευθυνόμενοι στις αρκετές εκατοντάδες οικογένειες συμπολιτών μας που δύνανται να ανταποκριθούν σε ένα τέτοιο πανεθνικό κάλεσμα για την πραγματική αναβάθμιση της Ανώτατης Εκπαίδευσης της χώρας μας, θα τους καλούσαμε να λάβουν υπόψιν τους πώς: για να συνεχίσουν οι Έλληνες να στέκονται στη θέση που τους αρμόζει, που δεν είναι και η Β΄ Εθνική, όπως πολύ επαινετικά επεσήμανε ο αείμνηστος Γάλλος πρόεδρος Ζισκάρ Ντ΄ Εστέν σε ιδιωτική συζήτηση με τον φιλέλληνα πρώην πρωθυπουργό του Λουξεμβούργου τον Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ και το οποίο συμβάν ο ίδιος το διηγήθηκε, θα πρέπει όλοι οι πολίτες της χώρας μας να συνεισφέρουν ανάλογα με τις δυνατότητές τους!
Το κλείσιμο της συμφωνίας
Όλοι εμείς και ανάμεσά μας και εσείς, οι συμπολίτες μας, που -τύχη αγαθή- διαθέτετε μεγαλύτερες οικονομικές δυνατότητες, θα πρέπει να αποδείξουμε για άλλη μια φορά, ότι την Ελλάδα μας τη νοιαζόμαστε και θα την αναδείξουμε και πάλι ισχυρή, στο μέτρο των δυνατοτήτων του καθενός, εμείς οι ίδιοι και μόνον!
Με τις σκέψεις λοιπόν αυτές, επιλέξετε πανεπιστήμιο, όπως και σχολή, της οποίας το επιστημονικό της πεδίο να σας συγκινεί. Στη συνέχεια, σε συνεργασία με τις πρυτανικές Αρχές, υιοθετήσετε μια κατεύθυνση του επιστημονικού αυτού πεδίου, σύμφωνα με τις οδηγίες των πανεπιστημιακών δασκάλων και αποκτήστε την ιδιότητα ότι θα είστε οι κηδεμόνες της επώνυμης αυτής Έδρας, που θα σχεδιαστεί για να την έχετε εσείς, υπό την προστασία σας!