Στις 20 Ιουλίου 1969 η «αστερόεσσα» καρφώθηκε στο σεληνιακό έδαφος. Το σκηνικό μέχρι εκείνη τη στιγμή ήταν υπό τον έλεγχο των Ρώσων… Αλλά στον αγώνα μεταξύ των δύο μεγάλων δυνάμεων, στο πλαίσιο του ψυχρού πολέμου, νίκησε η Αμερική.
Υπήρξε ένας τεχνολογικός αγώνας μεταξύ μεγάλων ονομάτων και ευφυών επινοήσεων, με νίκες και αποτυχίες που ακολουθούσαν και αλληλοδιαδέχονταν η μια την άλλη, γράφοντας μέρα με τη μέρα την εξιστόρηση ενός κολοσσιαίου επιτεύγματος της ανθρώπινης Ιστορίας.
Αυτό το καλοκαίρι θα έχομε την ευκαιρία να ξαναζήσομε το απίστευτο αυτό ταξίδι από διάφορα οπτικά σημεία, με πολλές δραστηριότητες, παγκοσμίως, εστιασμένες στο θέμα «Σελήνη», αναμεμιγμένες με αστρονομία, τέχνη, επιστήμη, μουσική και θέατρο.
Έκλεισαν 50 χρόνια από την επίτευξη ενός γεγονότος που γέμισε με συγκίνηση κάθε γωνιά του πλανήτη μας, τόσο, που ακόμη και σήμερα εκείνη την ημέρα του καλοκαιριού τη θυμόμαστε και τη γιορτάζομε σε όλο τον κόσμο. Ήταν η ώρα 5:56 λεπτά και 15 δευτερόλεπτα της 21ης Ιουλίου του 1969 ώρα Ελλάδας, 22:56 λεπτά και 15 δευτερόλεπτα της 20 Ιουλίου στις ΗΠΑ, όταν ο κυβερνήτης της αποστολής “Απόλλων 11” άφηνε το αποτύπωμά του στο δορυφόρο μας, και οι λέξεις που είπε θα παραμένουν για πάντα στη μνήμη μας. Ο Neil Armstrong, αναποφάσιστος στο τελευταίο σκαλοπάτι της μικρής σκάλας του “Αετού”, είπε:
«Τώρα κατεβαίνω. Θα είναι ένα μικρό βήμα για έναν άνθρωπο, αλλά ένα γιγάντιο άλμα για την ανθρωπότητα». Ύστερα τελικά, πήρε το θάρρος και αφού τέντωσε το πόδι του το ακούμπησε στην αμμώδη επιφάνεια της Σελήνης, και γίνονταν έτσι ο πρώτος άνθρωπος στον κόσμο που πάτησε το πόδι του στο Φεγγάρι. (Αετό, (Eagle), είχαν ονομάσει το όχημα που από το μητρικό Κολούμπια θα κατέβαζε στη Σελήνη τους δύο αστροναύτες).
Μετά από λίγο κατέβηκε και ο συνταξιδιώτης του, ο Edwin Aldrin, ενώ παρέμενε σε τροχιά γύρω από τη Σελήνη ο τρίτος αστροναύτης Michael Collins μέσα στη μητρική κάψουλα Κολούμπια για να τους επαναφέρει στη Γη. Παραδόξως ο τρίτος αυτός αστροναύτης, ο Michael Collins, βρισκόταν τόσο κοντά στο Φεγγάρι αλλά ήταν και ο μόνος που δεν είδε σε απευθείας μετάδοση το απίστευτο αυτό γεγονός της κατάκτησης της Σελήνης.
Η αποστολή είχε ξεκινήσει στις 16 Ιουλίου και ώρα 9:32 τοπική ώρα, όταν ο γιγάντιος πύραυλος Κρόνος 5, με ύψος πάνω από 111 μέτρα, σηκώθηκε από τη εξέδρα εκτόξευσης 39/Β του διαστημικού κέντρου στο ακρωτήριο Κένεντι, στη Φλωρίδα.
Την ημέρα εκείνη, οκτώ χιλιάδες επιλεγμένοι προσκεκλημένοι και 2 χιλιάδες τυχεροί δημοσιογράφοι απεσταλμένοι από το διαστημικό κέντρο του Cape Kennedy, γελώντας, κλαίγοντας, υποφέροντας αλλά χαρούμενοι, είχαν την τύχη να παρευρίσκονται στην εκτόξευση του διαστημοπλοίου “Απόλλων 11”, αποστολή που θα πήγαινε για πρώτη φορά, στην ιστορία της ανθρωπότητας, δύο ανθρώπους στο έδαφος της Σελήνης.
Με τους αστροναύτες, μέσω του ραδιοφώνου και της τηλεοράσεως ή με τις πληροφορίες των εφημερίδων, συμμετείχαν με κομμένη την ανάσα όλοι οι κάτοικοι της Γης ή καλύτερα, σχεδόν όλοι, επειδή η κομουνιστική Κίνα, η βόρειος Κορέα και η Αλβανία δεν έκριναν σκόπιμο να πληροφορήσουν τους πολίτες τους για την εξαιρετική αυτή επιχείρηση.
Η κάθοδος του “Αετού” συνεχιζόταν αλλά, στα 100 πόδια ( 30,48 μέτρα) από το έδαφος της Σελήνης άναψε ένα κόκκινο φωτάκι στον πίνακα ελέγχου που τους ειδοποιούσε ότι έμενε ελάχιστο ακόμη καύσιμο, για 90 μόλις δευτερόλεπτα, για να προσσεληνωθούν ή εναλλακτικά να εγκαταλείψουν την ιδέα αυτή και να επιστρέψουν στο “Κολούμπια” που τους περίμενε σε τροχιά γύρω από τη Σελήνη.
Άρχισε η αντίστροφη μέτρηση για την θρυλική επαφή των πελμάτων του «Αετού» με την επιφάνεια της Σελήνης. Η ανακοίνωση του στοπ των κινητήρων και το περίφημο μικρό-μεγάλο βήμα του Άρμστρονγκ θα αποτελούσε το γιγάντιο άλμα για την ανθρωπότητα. Το γεγονός αυτό, σε όλο τον κόσμο, απέδειξε το μέγεθος των ικανοτήτων της ανθρώπινης εξυπνάδας, ικανής να φτάσει σε ένα ουράνιο σώμα εκτός του πλανήτη Γη, φθάνοντας σε με μια συγκινησιακή σύγκρουση δελεάζοντας, ερεθίζοντας και διεγείροντας την αυτογνωσία, σε κάθε τηλεθεατή, της θρυλικής σημασίας του γεγονότος για το οποίο κλήθηκε να παρακολουθήσει.
Η απευθείας μετάδοση του γεγονότος αυτού έγινε και από την τότε ελληνική ασπρόμαυρη τηλεόραση προκειμένου να υπογραμμίσει το εξαίρετο αυτό γεγονός που υπήρξε αντικείμενο κινηματογραφικών παραγωγών. Ο άνθρωπος παραβίασε το πρώτο μυστήριο του Σύμπαντος, και έφτασε στον πρώτο σταθμό για την εξερεύνησή του. Πρόκειται για την ίδια γενιά που απελευθέρωσε την ατομική ενέργεια και που πραγματοποίησε το αρχαίο όνειρο του ανθρώπου να προωθηθεί πέραν των συνόρων του πλανήτη στον οποίο είναι προορισμένος να κατοικεί.
Ύστερα από μισό αιώνα από την καταπάτηση της Σελήνης, η NASA ανακοίνωσε την επανάληψη των εξωγήινων πτήσεων προς τον δορυφόρο μας ξεκινώντας από το 2024. Όχι πια για ταξίδια και παραμονή ολίγων ημερών, αλλά για ένα διαρθρωμένο και σύνθετο πρόγραμμα επιστημονικής – εμπορικής αποίκησης που θα προβλέπει μεταξύ των άλλων την κατασκευή σεληνιακών σταθμών και ένα δίκτυο συνδέσεων με μικρά διαστημικά σκάφη κατάλληλα για τη μεταφορά εμπορευμάτων και ανθρώπων.
Ποιο θα ήταν όμως το αποτέλεσμα του να ζεις στη Σελήνη; Δηλαδή πάνω σε μια σφαίρα βραχώδη, άγρια, μέσα στο απόλυτο κενό χωρίς ατμόσφαιρα και βροχή, της οποίας η επιφάνεια δονείται υποχθόνια από σεισμούς και σαρώνεται σταθερά από τον ηλιακό άνεμο;
Το ίχνος του Νηλ Άρμστρονγκ είναι ακόμη εκεί πάνω ανεξίτηλο ως ένα σημάδι του πρώτου ανθρώπου που πάτησε το πόδι του στο Φεγγάρι, επειδή εκεί δεν υπάρχει άνεμος για να το σβήσει. Έχουν περάσει 50 χρόνια από τις 21 Ιουλίου του 1969. Εκείνο το μικρό βήμα του ανθρώπου θεωρείται ακόμη ένα γιγάντιο άλμα για την ανθρωπότητα. Στη Σελήνη οι αστροναύτες του “Απόλλων 11” άφησαν μια ταμπέλα που γράφει:
«Ήλθαμε με ειρήνη για όλη την ανθρωπότητα». Στα 50 χρόνια από τότε, σήμερα με τον ψυχρό πόλεμο τώρα πια εγκαταλειμμένο στα βιβλία της Ιστορίας, εκείνη η φράση ίσως να ανταποκρίνεται ακόμη περισσότερο στην πραγματικότητα.
To εγχείρημά τους ανήκει πραγματικά σε όλους εμάς, και το Φεγγάρι, τραγουδισμένο από τους ποιητές, ποθούμενο από τους επιστήμονες, καταπατήθηκε επιτέλους από το ανθρώπινο πόδι.
Στα επόμενα άλλα 50 χρόνια, δηλαδή σε ένα αιώνα από τότε που κατακτήθηκε το Φεγγάρι, μπορούμε να έχουμε κάνει σημαντική πρόοδο για τη δημιουργία της πρώτης «εξωγήινης» πόλης της ανθρωπότητας στη Σελήνη.
Η Σελήνη πρέπει να αποκτήσει προτεραιότητα έναντι του Άρη και να αποτελέσει το πολύτιμο “σκαλοπάτι” για όλα τα πιο μακρινά διαστημικά ταξίδια. Είναι αναγκαίο να υπάρξει μόνιμη πλέον ανθρώπινη παρουσία στο Φεγγάρι, διαρκής επιτόπια εξορυκτική και μεταποιητική δραστηριότητα, παραγωγή καυσίμων για διαστημόπλοια , καθώς επίσης συνεχή εμπορικά και άλλα ταξίδια ρουτίνας στον χώρο μεταξύ Γης-Σελήνης.
Ωστόσο, κανείς δεν γνωρίζει με βεβαιότητα πού θα μας οδηγήσει αυτή η συναρπαστική περιπέτεια του Διαστήματος στο απώτερο μέλλον, αφού όσο διευρύνονται οι επιστημονικές μας γνώσεις και όσο αναπτύσσεται η τεχνολογία μας, θα ανοίγονται νέοι δρόμοι προς εξερεύνηση.
Ποιος, ωστόσο, μπορεί να πει με βεβαιότητα τι είδους προκλήσεις θα υπερνικήσει στο μέλλον η ανθρώπινη ευφυΐα και εφευρετικότητα; Το σαγηνευτικό τραγούδι των Σειρήνων του Διαστήματος που μας καλεί να εξερευνήσουμε παράξενους νέους κόσμους και να πάμε εκεί που κανείς ως τώρα δεν έχει πάει θα ηχεί στ’ αυτιά μας για πάντα.
* Ο Βασίλης Χατζηγιάννης είναι μηχανολόγος – ηλεκτρολόγος μηχανικός, ομότιμος καθηγητής Μηχανικής των ρευστών.
E mail: [email protected] – www.fourni.jimdo.com