Στις 19 Μαρτίου 2021 συμπληρώνεται ένας χρόνος από τη φυγή του Μιχάλη Εμμ. Λέκκα προς την αιώνια σιωπή. Πασίγνωστος, πολύ αγαπητός και υπολογίσιμος «ρούκουνας» της κοινωνίας του Ηρακλείου. Άφησε δυνατές εντυπώσεις, ζωηρές εικόνες και ανεξίτηλα αποτυπώματα απ’ όπου πέρασε στο διάβα της ζωής του, ως άνθρωπος, αθλητής, δάσκαλος, επιχειρηματίας, δημοτικός σύμβουλος, κυνηγός, κ.λπ. δραστηριότητες που είχε.
Το ίδιο και στα χωριά του Αμαρίου, απ’ όπου κατάγονταν οι γονείς του (Φουρφουράς και Εντάνασσος). Στις πόλεις του Ρεθέμνου και των Χανίων, όπου κρατούν ακόμη άσβηστες μνήμες από τις αθλητικές επιδόσεις του.
Στο νομό Λασιθίου για τις φιλίες που έδεσε με ανθρώπους των γραμμάτων (Κωστής Φραγκούλης, Γιάννης Χλουβεράκης) αλλά και με κατεχάρηδες κυνηγούς. Στο Οροπέδιο Λασιθίου με τον Πέτρο Ζερβάκη, Γεώργιο Χαλκιαδάκη από το Ψυχρό και τον Κωστή Δολαψάκη (Ματζούνη) από τη Μαγουλά. Και στη Σητεία με τον Νίκο Καθεκλή από το Χαμαίτουλο και τον Γιώργο Ζαχαράκη από το Καλό Χωριό.
Εκείνος που τόσο αγάπησε και αγαπήθηκε από πάρα πολλούς ανθρώπους -χιλιάδες-έφυγε από τούτον τον κόσμο σχεδόν μόνος, όπως και πολλοί άλλοι, χωρίς να έχομε το δικαίωμα μιας αυτοπρόσωπης παρουσίας για τον «τελευταίο ασπασμό». Ας είναι!!! «Ο κόσμος άλλαξε, αλλάξανε οι καιροί», όπως τραγουδούσε με τη βελούδινη φωνή του ο Νίκος Γούναρης.
Στη μνήμη του δημοσιεύεται το κείμενο που ακολουθεί. Μια προσπάθεια ανασύνθεσης της αθλητικής εικόνας ενός νεότερου Ανδρόγεω, όπως με θαυμασμό τον αποκαλούσα:
Τον γεροδεμένο αθλητή Μιχάλη Εμμ. Λέκκα και τη δραστήρια-δυναμική σύζυγό του Καίτη (Αικατερίνη) Μιχ. Μυλωνάκη εγνώρισα το καλοκαίρι του 1961 στο σπίτι (αεροδρόμιο Ηρακλείου) του κοινού φίλου μας Γιώργη Εμμ. Σφακιανάκη από την Κριτσά Μεραμπέλλου, ασυρματιστή στην Πολιτική Αεροπορία.
Η φήμη τότε του Μιχάλη Λέκκα ως θεαματικού και αποτελεσματικού τερματοφύλακα του ΟΦΗ, αλλά και ως πρωταθλητή σε πάρα πολλά αγωνίσματα στο Παγκρήτιο και Πανελλήνιο αγωνιστικό γίγνεσθαι, είχε φτάσει στα όρια του θρύλου.
Οι νέοι, ειδικά οι κοπελιές, δεν είχαν άλλη συζήτηση, παρά μόνο για τον «ωριόπλουμο» Λέκκα. Τραγουδούσαν μάλιστα με πείσμα τους παρακάτω υπαινικτικούς στίχους:
Αγάπη βρήκα άλλη, αγάπη πιο μεγάλη,
το Λέκκα το Μιχάλη…
Και καθώς το ποδόσφαιρο τότε υπηρετούσε το γνήσιο αθλητικό ιδεώδες και μόνο (ήταν ερασιτεχνικό), χωρίς συμφέροντα και ιδιοτελείς επιδιώξεις, ο κόσμος δένονταν γρήγορα και σφιχτά με όλους εκείνους που το υπηρετούσαν ανυστερόβουλα.
Μέσα σ’ αυτό το ευνοϊκό αθλητικό κλίμα βρέθηκαν οι αδελφοί Λέκκα: Μιχάλης, Βαγγέλης και Νίκος. Και οι τρεις είχαν ιδιαίτερες επιδόσεις σε πολλά αθλήματα, κυρίως ο Μιχάλης. Οι αδελφοί Λέκκα άφησαν τότε τις καλύτερες εντυπώσεις ως ταλαντούχοι και ανιδιοτελείς αθλητές, όπου αγωνίστηκαν.
Ως παιδί ο Μιχάλης, μαζί με άλλα γειτονόπουλα παίζανε ποδόσφαιρο σε μια αλάνα της οδού Ντεντιδάκηδων, κοντά στην Πολυκλινική Ηρακλείου. Την ομάδα τους τη λέγανε ΠΟΠΗ (Ποδοσφαιρική Ομάδα Πολυκλινικής Ηρακλείου). Εκεί φάνηκε το ταλέντο του και όπως έλεγε ο ίδιος, τον πήρε στον ΟΦΗ το 1945 ο Γεώργιος Μαρκόπουλος (Τσακίρας). Φόρεσε τη φανέλα του ΟΦΗ και εξελίχθηκε εξαίρετος παίκτης και δυναμικός τερματοφύλακας της ομάδας, μέσα στη δεκαετία του 1950. Τότε που το ποδόσφαιρο ήταν ακόμη ερασιτεχνικό ως άθλημα και παίζανε μπάλα για τον «κότινο της νίκης» και την τιμή της φανέλας. Οι Ομιλίτες εκείνα τα χρόνια τραγουδούσαν με έπαρση και φανατισμό το παρακάτω τραγούδι:
Μέρα συννεφιασμένη στο γήπεδο παιδιά
ο ΟΦΗ κατεβαίνει με παίκτες λεβεντιά.
Έχομε τέρμα Λέκκα και μπακ δυναμικά,
διαμάντια είναι όλα τσ’ ομάδας τα παιδιά…
Άλλη μεγάλη αγάπη του το κολύμπι. Πρόσθιο, πόλο, με ιδιαίτερη αδυναμία στις καταδύσεις. Είχε πάρει μέρος και σε πανελλήνια διοργάνωση. «Στην ομάδα πόλο έπαιζαν και τα αδέλφια μου Βαγγέλης και Νίκος. Μια χρονιά πήραμε το πρωτάθλημα, κερδίζοντας 3-1 τον ΕΓΟΗ και 1-0 τον Εργοτέλη. Και τα τέσσερα τέρματα του ΟΦΗ είχε πετύχει ο Βαγγέλης», έλεγε με βαθιά υπερηφάνεια ο Μιχάλης.
Περιοδικά υπήρξε μέλος της Διοίκησης του ΟΦΗ και αρχηγός της ομάδας.
Ως πολύπλευρο αθλητικό ταλέντο που ήταν έπαιρνε μέρος και στο στίβο. Διακρίθηκε στα άλματα: μήκος, τριπλούν και ύψος. Στις ρίψεις σφαιροβολία, και κυρίως κρητικό βόλι αρκετές φορές. Σ’ αυτό ειδικά το άθλημα εμφανίζεται –ίσως-το DNA του παππού, από τη μάνα του, Νικολάου Πορτάλιου, Ειρηνοδίκη στο Σπήλι, που έριξε την αξεπέραση «βολέ» στη Μονή Πρέβελη με κρητικό λιθάρι. Το σημείο που έφτασε το βόλι έμεινε τοπωνύμιο και ακούγεται «Στη βολέ του Πορτάλιου». Επίσης, έπαιζε στην ομάδα βόλεϊ του ΟΦΗ και μέσα στα αθλητικά του ενδιαφέροντα υπήρξε και η σκυταλοδρομία 4×100μ.
Αθλήματα που συμμετείχε και πρώτευε
- Κρητικό βόλι: 6 πρώτες νίκες σε 4 Πανηράκλειες διοργανώσεις από το 1958 και μετά. Στα ΙΒ΄ Βενιζέλεια (1959) και Κ΄ Αρκάδια. Αθλοθέτες: Δήμος Ηρακλείου, Γεν. Γραμματεία Αθλητισμού, Δήμος Ρεθύμνου και Γεώργιος Καβάλης.
- Άλμα τριπλούν στα Βενιζέλεια με αθλοθέτη τον Δήμο Ρεθύμνου.
- Άλμα εις ύψος: Σε Πανηράκλειες διοργανώσεις 1954, 1958 και ΙΒ΄ Βενιζέλεια 1959. Αθλοθέτης το 1954 ο παθιασμένος και συνεπής φίλος του αθλητισμού Μανόλης Σαμάρκος γνωστός έμπορος Ηρακλείου και στα Βενιζέλεια ο Α.Κ.Ι.Π.
- Σφαιροβολία: Β΄ και Γ΄ Πανηράκλεια διοργάνωση, με αθλοθέτη στη Γ΄ την Τράπεζα Ελλάδος.
- Σκοποβολή (skeet) Διοργάνωση: Αμερικάνικη Βάση Γουρνών. Το 1969 (Visitor) και το 1971 2η θέση.
- Εργασιακός αθλητισμός: Διοργάνωση Δήμου Ηρακλείου. 1986 και 1988.
Τα παραπάνω στοιχεία προκύπτουν από τα Κύπελλα που έχει πάρει ο Μιχάλης ως πρώτος νικητής και αναγράφονται σ’ αυτά τα αθλήματα, οι διοργανωτές των αγώνων καθώς και οι αθλοθέτες.
Ωστόσο υπάρχουν και άλλα Κύπελλα αθλητικών διοργανώσεων χωρίς ακριβή στοιχεία, που πήρε μέρος ο Μιχάλης ως αθλητής και επρώτευσε. Είναι τα παρακάτω:
α. ΙΓ΄ Βενιζέλεια, Αθλοθέτης ΕΠΣ Πειραιώς. Δεν αναφέρεται το άθλημα.
β. Κ΄ Αρκάδια 1960. Αθλοθέτης, Ομοσπονδία Εφέδρων Αξιωματικών Νοτίου Ελλάδος. 1ος Νικητής. Δεν αναφέρεται το άθλημα.
γ. Κνώσια 1990: Δεν αναφέρεται άθλημα.
δ. Εορταστικές εκδηλώσεις Νεαπόλεως Κρήτης, 16.8.1963. Αθλοθέτης: Δήμος Αθηναίων στον 1ο νικητή. Δεν αναφέρεται άθλημα.
ε. Πανηράκλεια. Στον Α΄ νικητή στο Κρητικό βόλι. Δεν αναφέρεται χρονολογία.
στ. ΙΗ΄ Αρκάδια. Αθλοθέτης. Παπαστράτος Πειραιάς. Στον 1ο νικητή. Δεν αναφέρεται άθλημα.
ζ. Στον Πολυνίκη Σύλλογο. Αθλοθέτης. Αγησίλαος Θεοδωρίδης (ΑΓ) φαρμακοποιός Ηρακλείου. Δεν αναφέρει ποιος είναι ο Σύλλογος.
η. Βενιζέλεια 1956: Αθλοθέτης: Εθνικό Ίδρυμα Ραδιοφωνίας, δια του Ραδιοφωνικού Σταθμού Χανίων. Τῷ νικητῇ. Δεν αναφέρεται άθλημα.
Δικαίως, ο για πολλά χρόνια εξαίρετος αθλητικογράφος της εφημερίδας «Πατρίς» Σώτος Παιδάκης, σε δημοσίευμα στο περιοδικό «Π»3 αναφέρει ότι ο Μιχ. Λέκκας ήταν «ένας πολυσύνθετος αθλητής που έγραψε ιστορία». Το επιβεβαιώνουν και οι συναθλητές του Γιώργος Δραμουντάνης στο στίβο και Γιώργος Στρατάκης στο ποδόσφαιρο, σε συζήτηση που είχαν με τον προπονητή στίβου της Αθλητικής Ακαδημίας Ηρακλείου κ. Αντώνη Τσατσάκη και δημοσιεύτηκε στα τρίμηνα του Μιχάλη. «Αφιέρωμα στον Μιχάλη Λέκκα, Εφημ. “Πατρίς”, 1/7/2020».
Σιγά-σιγά αποσύρθηκε από τον ενεργό αθλητισμό αλλά δεν σταμάτησε ποτέ να αθλείται. Οι παραλίες γύρω από το Ηράκλειο Αμμουδάρα, Πόρος, Καρτερός, Ντομπρούκ κ.ά., φαντάζομαι, κρατούν ακόμη ζωντανή την παραινετική φωνή του προς τους παίχτες του beach volley, που οργάνωνε στο άψε-σβήσε, στις ρακέτες, αλλά και στο τένις, κάτω από το ανατολικό τείχος του Αρχαιολογικού Μουσείου Ηρακλείου.
Υπήρξε προπονητής της ποδοσφαιρικής ομάδας του Δικηγορικού Συλλόγου Ηρακλείου για 5 χρόνια. Επίσης ήταν προπονητής αρχικά στην Προοδευτική και μετά στον ΠΟΑ. Ο ΠΟΑ ανέβηκε στη Β΄ Εθνική τότε.
Οι άλλες αγαπημένες του αθλητικές δραστηριότητες υπήρξαν το κυνήγι-ορειβασία και η σκοποβολή με μπιστόλι, κυνηγετική καραμπίνα, και «κοσάρι» δίκαννο. Είχε πάρει μέρος και διακρίθηκε σε σκοπευτικούς αγώνες (skeet) στην Αμερικάνικη Βάση Γουρνών το 1968 και 1971. Ήταν σκοπευτής, μέλος του Σκοπευτκού Ομίλου Ελλάδος και αθλητής του Σκοπευτικού Ομίλου Χανίων «Ο ΒΑΡΔΑΣ». Χαρακτηριστική είναι η μαντινιάδα που του αφιέρωσε κάποτε ο Κωστής Φραγκούλης και μου την υπενθύμισε ο αγαπημένος φίλος, λόγιος φαρμακοποιός, Γιάννης Χλουβεράκης:
«Γερό μαχαιροπήρουνο και φωνακλάς μεγάλος
δεν την αφήνει την πρωτιά να τηνε πάρει άλλος».
Πέντε πολύ καλά κυνηγετικά σκυλιά πέρασαν από τα χέρια του Μιχάλη τα χρόνια που κυνηγούσε: Το Κουλιώ, ο Κέφης, η Γοργόνα, ο Χαϊδεμένος και η Τζίνη.
Ως μέλος του Κυνηγετικού Συλλόγου Ηρακλείου εχρημάτισε Πρόεδρός του από 6/5/1985-22/4/1987 και για περισσότερα από 15 χρόνια τακτικό μέλος της Α΄ Κυνηγετικής Ομοσπονδίας Κρήτης και Δωδεκανήσου. Με την ιδιότητα αυτή εκπροσώπησε αρκετές φορές την Κυνηγετική Ομοσπονδία Κρήτης-Δωδεκανήσου στις Γενικές Συνελεύσεις της Κυνηγετικής Συνομοσπονδίας Ελλάδος στην Αθήνα και υποστήριξε με πάθος τη δημιουργία Ομοσπονδιακής Θηροφυλακής για την πάταξη της λαθροθηρίας, κυρίως τη νύχτα.
Η εξαφάνιση των ενδημικών θηραμάτων στην Κρήτη, ιδίως μετά την έκρηξη του Τσερνόμπιλ το 1986 ήταν προ των πυλών. Ο Μιχάλης, όπως και πολλοί άλλοι κυνηγοί, έβλεπε να καταφτάνει η καταστροφή και πάλεψε από το μετερίζι του να την προλάβει. Δυστυχώς, ούτε ο Μιχάλης ούτε οι Κυνηγετικές Ομοσπονδίες εισακούστηκαν από τους εκάστοτε κυβερνώντας.
Για όσα επίστευε, αγαπούσε και αγωνίστηκε, τιμήθηκε από το Δήμο Ηρακλείου, τον Δικηγορικό Σύλλογο, την ΕΠΣΗ, τη ΓΕΗ και με δίπλωμα ήθους από την ΕΠΟ.
Έφυγε λέγοντας πολλές φορές κάθε μέρα: «Δόξα σοι ο Θεός…!!!»
Ο τόπος έχασε έναν ωραίο Κρητικό, ένα καθαρό στη σκέψη και στην ψυχή Έλληνα, που τίμησε και τιμούσε την ταυτότητά του…
Και εγώ έχασα έναν ακόμη πραγματικό ΦΙΛΟ!!!
Κωστής Μιχ. Ατσαλάκης
Φλεβάρης 2021
Πηγές:
- Εφημερίδα «Πατρίς», 20 Μαρτίου 2020.
- Αρχείο οικογένειας Μιχάλη Λέκκα.
- Παιδάκης Σώτος: Μιχάλης Λέκκας. Περιοδικό «Π», τεύχος 8, Ιανουάριος 2000.
- Πλαγιωτάκη-Σαατσάκη Ελένη: Εκείνοι που φεύγουν. ΜΙΧΑΛΗΣ ΛΕΚΚΑΣ, Εφημ. «Πατρίς», 26 Μαρτίου 2020.
- Αναγνωστόπουλος Βασίλης: Αντίο Μιχάλη Λέκκα. Εφημ. «Πατρίς», 22 Απριλίου 2020.