Το βιβλίο που έγραψα το 2006 και για μεγάλη τιμή μου εκδόθηκε από τη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Ηρακλείου και διενεμήθη δωρεάν, μου είχε δώσει την ευκαιρία να μελετήσω αρκετά ενδιαφέροντα στοιχεία για τα χρόνια της Κατοχής. Τίτλος του βιβλίου είναι «ΣΤΡΑΤΗΓΟΥ ΚΡΑΪΠΕ η θρυλική απαγωγή».
Αφορμή να γραφτεί δόθηκε από έναν παλιό, εκλεκτό φίλο, σπουδαίο αντιστασιασκό, τον αείμνηστο Καπετάν Παύλο Ε. Ζωγραφιστό, με καταγωγή από τον κοντινό οικισμό του Δήμου Αρχανών, τις Πατσίδες.
Το υλικό του βιβλίου το είχα συλλέξει πολλά χρόνια πριν (1986), αλλά δεν εκδόθηκε τότε, έμεινε κλεισμένο σ’ ένα συρτάρι για 20 ολόκληρα χρόνια. Ο πρώην Νομάρχης Ηρακλείου κος Δημήτρης Σαρρής, με μια ιδιαίτερη αγάπη που έχει για την ιστορία της Κρήτης και με ομόφωνη απόφαση του τότε Νομαρχιακού Συμβουλίου θέλησε να το εκδόσει η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση. Πράγματι εκδόθηκε και διενεμήθηκε δωρεάν (2.000 αντίτυπα).
Γιατί τα λέμε όλα αυτά; Ο λόγος είναι ότι μέσα στο φωτογραφικό υλικό που είχα συλλέξει για το βιβλίο, ιδιαίτερη εντύπωση μου είχαν κάνει κάποιες φωτογραφίες που μου είχε διαθέσει από το προσωπικό του αρχείο ο Καπετάν Παύλος Ζωγραφιστός. Όπως η φωτογραφία του οδηγού του Κράιπε Alfred Fenske, η φωτογραφία της γυναίκας του και του μοναδικού γιου του, ηλικίας τότε τεσσάρων χρονών με το όνομα Manfred Fenske. Κάποιες φορές, παρατηρώντας τις φωτογραφίες αυτές στο εν λόγω βιβλίο έκανα τη σκέψη: Άραγε αυτός ο αθώος μικρούλης ζει; Και αν ναι, πού άραγε υπάρχει; Ποιος θα μου έδινε την απάντηση που τελικά… δόθηκε.
Πώς; Κάποια μέρα ήρθαν στο σπίτι μου δυο φίλοι. Ο ένας χωριανός, ο Γιώργος Καλοψικάκης, καθηγητής της Γερμανικής γλώσσας που έκανε σπουδές κι έζησε πολλά χρόνια στη Γερμανία συνόδευε μια συμπαθέστατη φίλη του Γερμανίδα την Annete Windgasse που τότε δεν γνώριζα ακόμα. Η κ. Annete είναι μια πολύ αξιόλογη, μορφωμένη γυναίκα, φίλη με τον Γιώργο Καλοψικάκη από πολλά χρόνια. Είναι κοινωνιολόγος και ψυχολόγος, εργάζεται στην πατρίδα της και επισκέπτεται τακτικά την Κρήτη, την οποία υπεραγαπά.
Ήθελε να με ρωτήσει ορισμένα πράγματα σχετικά με τη λαϊκή παράδοση της Κρήτης για να τα χρησιμοποιήσει σε μια ιστοσελίδα της σχετική με τον τόπο μας. Επίσης, ασχολείται με την ιστορία της Γερμανικής Κατοχής στην Κρήτη ακόμη και τα τρομερά περιστατικά μεταξύ Γερμανών-Κρητών, παίρνοντας στοιχεία από κορυφαίους αντιστασιακούς Κρήτες, ιστορικούς μελετητές, συγγραφείς, μα και απλούς κατοίκους που έχουν άμεση σχέση με το αντικείμενο που ερευνά. Της έδειξα το βιβλίο με τις φωτογραφίες που είπαμε πιο πριν και τη ρώτησα αν είναι δυνατόν να εντοπίσομε και να γνωρίσομε το πρόσωπο –γιο του οδηγού Fenske.
Έτσι, από περιέργεια και ενδιαφέρον για την ιστορία του τόπου μας. Δέχτηκε πρόθυμα να ερευνήσει μέσω Internet και τηλεφώνων, για να τους γνωρίσει και η ίδια. Άρχισε το ψάξιμο που κράτησε μήνες στη Γερμανία. Και κάποτε προς μεγάλη μας χαρά τους βρήκε στην πόλη Βρέμη της Γερμανίας. Τους ανακοίνωσε από τηλεφώνου τον σκοπό επικοινωνίας μαζί τους κι εκείνοι κατασυγκινήθηκαν, συγκλονίστηκαν. Της είπαν ότι είχαν ξανάρθει δυο φορές στην Κρήτη για να μάθουν λεπτομέρειες για τη θλιβερή μοίρα του πατέρα τους κι έκαναν αποδεχτή την πρόσκλησή μας να ξαναέρθουν στην Κρήτη για μερικές μέρες να γνωριστούμε και να τα πούμε από κοντά σαν παλιοί καλοί φίλοι.
Η Annete Windgasse μας πήρε αμέσως τηλέφωνο και μας ανακοίνωσε χαρούμενη τα αποτελέσματα των προσπαθειών της. Βέβαια η Annete μιλά και γράφει άριστα τα ελληνικά γιατί είχε κάνει παλιά σπουδές γλώσσας στην Αθήνα. Γράψαμε και μεις γράμματα φιλικά σε απάντηση δικών τους επιστολών με πληροφορίες από παλιά σχετικές με το θέμα. Μας έλεγαν για τη μητέρα τους, που της στοίχισε αφάνταστα ο χαμός του συζύγου της, αρρώστησε βαριά με την καρδιά της κι όλα της τα χρόνια τα πέρασε με περιπέτειες υγείας. Μας είπαν ακόμα ότι η ίδια ζήτησε από τον Στρατηγό Κράιπε όταν γύρισε στη Γερμανία μετά τον πόλεμο, να τη δεχτεί και να της πει ορισμένες λεπτομέρειες για το θλιβερό περιστατικό.
Εκείνος, όμως, προφανώς από μεγάλη συγκινησιακή φόρτιση, δεν τη δέχτηκε. Είναι, όμως, αλήθεια, όπως μαρτυρούν δικοί μας Κρητικοί της ομάδας απαγωγής ότι ο Στρατηγός Κράιπε, κατά την πορεία τους στα βουνά, τους ρωτούσε για την τύχη του σοφέρ του πολύ ανήσυχος.
Έτσι ανταλλάξαμε κάποια ενδιαφέροντα γράμματα με τους φίλους μας, τα οποία μετέφρασαν η Annete και ο Γιώργος, οι οποίοι φάνηκαν πολύτιμοι φίλοι για μας και τους ξένους μας, διότι ούτε μεις ξέραμε γερμανικά ούτε οι φίλοι ελληνικά. Κι όταν το αποφάσισαν να έρθουν και όρισαν ημερομηνία (16 Μαΐου 2008) ήταν προβληματισμένοι κι εκείνοι και μεις με το θέμα της γλώσσας. Μια εβδομάδα θα έμεναν κοντά μας και λέγαμε να βρούμε μια κοπέλα να ξέρει τα γερμανικά, να μας συντροφέψει τις μέρες αυτές. Είχαμε τόση χαρά και λαχτάρα να τους γνωρίσομε όμως η γλώσσα ήταν μια μεγάλη δυσκολία.
Κανονίσαμε πρώτα τον χώρο διαμονής τους για να έχουν άνεση χωρίς δεσμεύσεις να νιώσουν άνετα και ξεκούραστα. Αποτανθήκαμε τότε στον φίλο μας τον Ορέστη Αρναουτάκη που έχουν έναν όμορφο παραδοσιακό ξενώνα με μια ευρύχωρη αυλή σκεπασμένη με πυκνόφυλλες κληματαριές, με δέντρα και λουλούδια, ιδανικός τόπος για ησυχαστήριο και κλείσαμε ημερομηνίες για τη φιλοξενία.
Ήρθαν πράγματι το μεσημέρι της 16ης Μαΐου μαζί με την Annete. Με πολλή χαρά είχαμε στη συντροφιά μας όλη την εβδομάδα την Annete, τον Γιώργο καθώς και τους φίλoυς Ορέστη και Αντωνία Αρναουτάκη, τύχη μεγάλη γιατί όλοι μιλούν Γερμανικά. Έτσι περάσαμε υπέροχα με όλη αυτή την εκλεκτή παρέα. Οι καινούριοι φίλοι μας, άνθρωποι πολιτισμένοι και ευαίσθητοι, έδειχναν τη συγκίνησή τους για ό,τι προσεγγίζαμε ιστορικά, στον χώρο των Αρχανών, όπου ο σοφέρ Fenske έζησε τις τελευταίες μέρες και ώρες της ζωής του.
Το σπίτι μάλιστα που έμενε, είναι ακριβώς δίπλα στο πατρικό μου σπίτι, όπου κατοικούμε τώρα. Οι ιδιοκτήτες του Μάρκος και Κατίνα Λυδάκη ήταν συγγενείς μας και πήγαινα συχνά εκεί, έτσι θυμάμαι πολύ καλά τον Alfred Fenske. Είχαν οι νυκοκυραίοι κι ένα μικρό αγόρι, τον Στέλιο και σαν παιδιά παίζαμε μαζί και ο Γερμανός μας φίλευε πότε πότε καμιά σοκολάτα που την παίρναμε με μεγάλη ευχαρίστηση και λέγαμε: «Τάνγκε, χιοκολάτα πίκουλο» δηλαδή ευχαριστούμε που έδωσες στα μικρά σοκολάτα. Υπάρχουν και φωτογραφίες των δύο Γερμανών που έμεναν εκεί, τραβηγμένες στην αυλή που μας έφερε ο γιος Mandred Fenske. Πήγαμε στο σχολείο – σημερινό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο, στο Στρατηγείο, στο Καζίνο.
Στο όμορφο Μυριόφυτο πήγαμε για φαγητό. Εκεί στα κατοχικά χρόνια τους καλοκαιρινούς μήνες τελούσαν οι Γερμανοί Θεία Λειτουργία (Καθολική) με τον δικό τους παπά, πάστορα Clemens Haskango, όπως αναφέρομε στο βιβλίο για το Στρατηγό Κράιπε που διέμενε στις Αρχάνες, στο σπίτι του Δημήτρη Αρχαβλάκη, ο οποίος μας έδωσε πολλές πληροφορίες για το βιβλίο (σελ. 175).
Ο πάστoρας κατά τις μαρτυρίες των νοικοκυραίων ήταν πολύ καλλιεργημένος άνθρωπος, γνώστης των αρχαίων και νέων ελληνικών. Ήταν και αντιχιτλερικός και εναντίον του πολέμου.
Πήγαμε και διάφορες εκδρομές εκτός Ηρακλείου. Ένας από τους χώρους που συγκίνησε ιδιαίτερα τους φίλους μας ήταν το Ιστορικό – Λαογραφικό Μουσείο «ΑΡΧΑΝΕΣ», ιδιοκτησίας Νίκου και Ρένας Ψαλτάκη κοντά στη διακλάδωση Αρχανών δηλαδή κοντά στο σημείο όπου έγινε η απαγωγή. Εκεί είδαν φωτογραφίες του Κράιπε αλλά και του πατέρα τους –οδηγού A. Fenske καθώς και πολλά προσωπικά αντικείμενα του Στρατηγού. Τόσο πολύ συγκινήθηκε το ζεύγος Fenske από την επίσκεψη αυτή που υποσχέθηκε να στείλει ένα ακόμη κειμήλιο στο Μουσείο. Ήταν ένα κουτί από βακελίτη μέσα στο οποίο ο σοφέρ Fenske συσκεύασε διάφορα εγχώρια προϊόντα, σταφίδες, σύκα ξερά, αμύγδαλα και τα έστειλε στην οικογένειά του.
Το κουτί αυτό του δέματος δεν το πέταξαν οι οικείοι του. Το φύλαξαν σαν κειμήλιο. Κι ήταν τυχερό ύστερα από 65 ολόκληρα χρόνια να ξαναγυρίσει εκεί απ’ όπου ξεκίνησε σαν δέμα για την πατρίδα του κατακτητή.
Είναι πιστεύω ένα συγκινητικό έκθεμα του Μουσείου αφιερωμένο σ’ αυτό από το γιο ενός ιστορικού προσώπου τη Γερμανικής Κατοχής, απλό κι απέριττο, αλλά δεμένο με μια ανθρώπινη ιστορία. Το φιλικό ζευγάρι M. Fenske ολοκήρωσε το 3ο ταξίδι του στην Κρήτη, μας αποχαιρέτησαν συγκινημένοι κι έφυγαν για τα Χανιά, να επισκεφτούν ξανά το Αεροδρόμιο Μάλεμε και το Γερμανικό Νεκροταφείο.
Εκεί, όπως είναι γνωστό, αναπαύονται για πάντα χιλιάδες νέοι άνθρωποι της Γερμανίας, θύματα κι εκείνοι της Ναζιστικής θηριωδίας.
Κι από κείνη την πλευρά χάθηκαν νιάτα, ορφάνεψαν οικογένειες, αφανίστηκαν όνειρα σ’ έναν αγώνα κενό από ιδανικά, αλλά έτσι μόνο για να ικανοποιήσουν χωρίς να το θέλουν τη μισαλλοδοξία και ματαιοδοξία των αρχηγών τους που ένιωθαν ικανοποιημένοι στο αιματοκύλισμα των παιδιών λαών, αθώων.
Είναι αβάσταχτα πικρό να γίνονται οι λαοί αθέλητα, θύτες και θύματα!