Στα χρόνια τα παλιά, που ήμασταν πιο … αγνοί και λιγότερο ενήμεροι και πληροφορημένοι, όταν θέλαμε να πούμε για κάποιο ταλέντο, χάρισμα, κουσούρι ή ιδιοτροπία, που είχε πάρει κάποιος από τους γονείς του, λέγαμε: «Το έχει στο αίμα του…». Αργότερα και φτάνοντας στο σήμερα, που η βιολογία και η γενετική έχουν κάμει άλματα, χρησιμοποιούμε όρους πιο ειδικούς, ασχέτως κι αν δεν ξέρουμε ακριβώς περί τίνος πρόκειται.
Λέμε δηλαδή, φράσεις όπως: «Το έχει στα γονίδιά του…» ή «είναι στο DNA μας». Τελικά, από το να κυκλοφορεί μια ιδιότητα, μια πάθηση ή μια δεξιότητα μέσα στο αίμα μας, φτάσαμε στο επίπεδο του κυττάρου. Μάθαμε ότι όλα τα χαρακτηριστικά που έχουμε, μορφολογικά αλλά και ψυχικά, τα κληρονομήσαμε από τους γονείς μας, που και αυτοί τα είχαν πάρει από τους γονείς τους.
Τα γονίδια βρίσκονται ως κωδικοποιημένη πληροφορία, μέσα στο DNA, και αυτό με τη σειρά του σχηματίζει τα χρωμοσώματα, που βρίσκονται στον πυρήνα των κυττάρων. Το κάθε άτομο «κληρονομεί» 23 χρωμοσώματα από τον πατέρα και άλλα 23 από τη μητέρα του. Αυτά τα 23 ζευγάρια χρωμοσωμάτων καθορίζουν τα χαρακτηριστικά, αλλά και τις δεξιότητες που θα έχει το άτομο στη ζωή του. Από αυτά εξαρτάται το χρώμα των οφθαλμών, το χρώμα των μαλλιών, το ύψος, το βάρος, η ευφυΐα,η προσωπικότητα κ.ά.
Από τα χρωμοσώματα και τα γονίδια των γονέων εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό αν το παιδί που θα προκύψει θα είναι στη μετέπειτα ζωή του παχύσαρκο ή όχι, αν θα εκδηλώσει στην πορεία κάποια πάθηση, όπως πρόβλημα στην καρδιά, στα νεφρά, στους πνεύμονες, ή στο αίμα (ομάδα αίματος, αιμοφιλία, αναιμία κ.λπ.). Ακόμη και πολλές μορφές καρκίνου θεωρούνται ότι έχουν «κληρονομική» προέλευση.
Όταν τα κύτταρα ενός οργανισμού διαιρούνται με σκοπό να μεταβιβασθεί από τον κάθε γονέα το μισό γενετικό υλικό στους απογόνους, μπορεί να συμβεί κάποιο τυχαίο λάθος στην αντιγραφή του DNA. Έτσι, προκύπτει μια αλλαγή μικρή η μεγαλύτερη, στα γονίδια και στη λειτουργία που θα παίξουν στο νέο οργανισμό που θα προκύψει. Αυτή η αλλαγή λέγεται μετάλλαξη. Η μετάλλαξη αυτή μπορεί να έχει ευνοϊκά αποτελέσματα και άλλοτε όχι, οδηγώντας, πολλές φορές τον νέο οργανισμό, στο θάνατο (αποβολή στην περίπτωση εγκυμοσύνης).
Αντίθετα, στα ευνοϊκά αποτελέσματα μιας μετάλλαξης οφείλεται η αυξημένη ευαισθησία ορισμένων ατόμων στην πικρή γεύση, πράγμα που συμβαίνει στο 25% των ανθρώπων. Πιστεύεται, ότι η μετάλλαξη αυτή δημιουργήθηκε κατά τα πρώτα στάδια της ζωής του ανθρώπου και τον κατέστησε ικανό να μπορεί να διακρίνει ποιος από τους καρπούς είναι κατάλληλος για βρώση, καθώς οι δηλητηριώδεις καρποί, έχουν συνήθως, πικρή γεύση!… Άλλη μετάλλαξη οδηγεί στην παραγωγή μιας πρωτεΐνης, που είναι υπεύθυνη για τον έλεγχο των μυϊκών ινών, με αποτέλεσμα, όσοι έχουν υψηλά επίπεδα αυτής της πρωτεΐνης, να είναι πολύ καλοί δρομείς.
Ας μην προβληματιζόμαστε γιατί δεν έχουμε διακριθεί στους δρόμους ταχύτητας όπως ο Γιουσέιν Μπολτ. Απλούστατα μας λείει αυτή η μετάλλαξη, που εκτιμάται ότι την έχει ο δαφνοστεφής (και χρηματοστεφής) δρομέας… Μια άλλη μετάλλαξη επηρεάζει τους συνδετικούς ιστούς του σώματος. Έτσι, τα άτομα που φέρουν τη μετάλλαξη αυτή έχουν υπερβολική ευλυγισία και ανάλογη σωματοδομή. Είναι άτομα με μακριά άκρα, με υψηλό και λεπτό ανάστημα, που συχνά βλέπουμε σε νούμερα ευλυγισίας στο τσίρκο. Αν διερωτόμαστε, λοιπόν, γιατί δεν μπορούμε να ξύσουμε την πλάτη μας με τη μύτη του ποδιού μας, είναι που μας λείπει η πρωτεΐνη που παράγεται από τη μετάλλαξη αυτή… Είναι γνωστό, ότι ειδικά οι γυναίκες έχουν την ικανότητα διάκρισης στις αποχρώσεις των χρωμάτων.
Δεν αποκλείεται να έχουν μια μετάλλαξη, όπου το άτομο μπορεί να διακρίνει χρωματικές αποχρώσεις 100 φορές καλύτερα από άτομα που δεν έχουν τη μετάλλαξη αυτή… Άλλη μετάλλαξη εμποδίζει την απόθεση λίπους κάτω από το δέρμα. Το σύνδρομο που προκύπτει, υπολογίζεται ότι το έχουν μόνο 8 άτομα στον κόσμο. Οι υπέρβαροι μπορεί να τους ζηλεύουν, όμως η αδυναμία συσσώρευσης του λίπους κάτω από το δέρμα, το υποχρεώνει να παραμένει στο αίμα, προκαλώντας άλλες επιπλοκές. Οπότε, καλύτερα…
Είναι γνωστή η πάθηση της οστεοπόρωσης, σύμφωνα με την οποία επέρχεται απώλεια οστικής μάζας, με την πάροδο των χρόνων. Υπάρχει, όμως και η αντίθετη κατάσταση· σύμφωνα με αυτή, το άτομο αναπτύσσει άθραυστα οστά. Το πόσοι έχουν τη μετάλλαξη αυτή, εξακριβώνεται τυχαία, αφού τα άτομα αυτά δεν είχαν, ποτέ, την ανάγκη να επισκεφτούν τον ορθοπεδικό τους… Το ίδιο τυχαία ανακαλύφθηκε και μία μετάλλαξη, όπου όσοι την φέρουν εμφανίζουν αντίσταση στο δηλητηριώδες στοιχείο αρσενικό (As). Διαπιστώθηκε ότι οι 6.000 κάτοικοι της μικρής πόλης San Andrea, στην Αργεντινή, μπόρεσαν να επιβιώσουν, αν και είχαν εκτεθεί σε ποσότητα As κατά 80 φορές μεγαλύτερη από όσο ένας συνηθισμένος άνθρωπος… Μια άλλη σπάνια μετάλλαξη, οδηγεί στην ανυπαρξία ιδρωτοποιών και σιελογόνων αδένων· το αποτέλεσμα είναι το συγκεκριμένο άτομο να μπορεί να αντέξει ηλεκτρικό ρεύμα έως και 20.000V, σε αντίθεση με τους… κοινούς θνητούς, που έχουν σοβαρό πρόβλημα σε τάσεις πάνω από 50V!
Τέλος, μια σπάνια πάθηση προκύπτει από μετάλλαξη όπου το άτομο που τη φέρει δεν έχει την αίσθηση του πόνου. Κι αν φαντάζει ως υπεράνθρωπος, όποιος φέρει τη μετάλλαξη αυτή, ας μην ξεχνάμε ότι ο πόνος είναι μια προειδοποιητική αίσθηση, χρήσιμη για να λαμβάνουμε τις προφυλάξεις μας… και απομένει να εντοπιστεί η μετάλλαξη που θα μας κάνει άτρωτους στον κορωνοϊό! Βέβαια, ίσως και να υπάρχει, ήδη, αφού όπως φαίνεται στην πράξη, άλλα άτομα νοσουν σοβαρά και άλλα όχι… Στη στροφή του χρόνου, ο Άγιος Βασίλης, μας έφερε ως δώρο το εμβόλιο και οι εμβολιασμοί έχουν ήδη αρχίσει. Ας ευχηθούμε το 2021 να μας επαναφέρει στην «κανονικότητα» που ξέραμε, άσχετα με το πόσο «κανονική», στην πραγματικότητα, ήταν κι αυτή!!!