Οι ένδεκα μελέτες από το Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας (ΚΕΓ) καταγράφουνε τις διαφορετικές ιστορικές φάσεις της αρχαίας ελληνικής γλώσσας στα Βαλκάνια. Σαφώς η πιο ολοκληρωμένη προσέγγιση και επιστημονική ταξινόμηση των αρχαίων πηγών, όσων τουλάχιστον διασώζονται, σε λογοτεχνία, ιατρική και στην επιγραφική.
Η επιστημονική μελέτη και ταξινόμηση των πηγών προσφέρει μια άρτια προσέγγιση στην εκπαίδευση της ελληνικής γλώσσας, καθώς πρόκειται για την πληρέστερη δουλειά για τη Μακεδονική γη ως τώρα σε συνάρτηση με τις υπάρχουσες επιγραφές και την αρχαία ελληνική γλώσσα. Συνολικά είναι μια online βάση δεδομένων προσβάσιμη στον κάθε χρήστη που ενδιαφέρεται να εμβαθύνει και να χρησιμοποιήσει την ιστοσελίδα για ερευνητικούς και διδακτικούς σκοπούς.
Σε μακεδονική διάλεκτο διασώζεται από τον 3ο ή 4ο αι. π.Χ. η αρχαιότερη επιγραφή της Θετίμας, αυτή είναι μία επωδός-κατάρα όπου η Δαγίνα καταριέται τη Θετίμα για το γάμο της με το Διονυσοφώντα. Η επιγραφή της Θετίμας βρέθηκε στην Πέλλα της Μακεδονίας μόλις το 1986 και γι’ αυτό το πρόγραμμα για τις αρχαίες ελληνικές διαλέκτους φέρει την επωνυμία της αρχαίας αντιζήλου.
Το πρόγραμμα «Θετίμα» συγκεράζει τη μακεδονική γραμματεία και γλώσσα με την ιστορία και την ελληνική επιγραφική. Η τελευταία μελέτη μάλιστα με τον εύγλωττο τίτλο “Εισαγωγή στην Ελληνική Επιγραφική” από τον καθηγητή κ. Ιωάννη Ζ. Τζιφόπουλο και την Ηρακλειώτισσα Νίκη Οικονομάκη αποτελεί την καλύτερη εισαγωγή για την αρχαία ελληνική επιγραφική στην ελληνική βιβλιογραφία.
Η Ελληνική Επιγραφική Εταιρεία μετρά 35 χρόνια ενεργούς παρουσίας με τα δύο εξαιρετικά περιοδικά Horos (1989) και Grammateion (2012), η επιγραφική αν και δεν διδάσκεται σε όλα τα Πανεπιστήμια της χώρας, ωστόσο παραμένει η απόλυτη επιστημονική συνθήκη για την ελληνική γλώσσα.
Η ανοιχτή και ελεύθερη πρόσβαση σε επιγραφές, αρχαίες πηγές και η αποθησαύριση κυρίων ονομάτων αντιστοιχούνε σε τρεις ηλεκτρονικές βάσεις με χρονικό εύρος μιας χιλιετίας από τον 5ο αιώνα π.Χ. έως τον 6ο αιώνα μ.Χ..
Η μία αφορά στις 553 επιγραφές από το Ν. Ρεθύμνης (Αγία Γαλήνη, Σφακάκι, Αξός, Ελεύθερνα), τη Θεσσαλία (Φάρσαλα, Φεραί, Πελίννα), φυσικά από τη Μακεδονία (Πέλλα, Ευρωπός, Δίον, Βεργίνα, Ν. Πιερίας) και την Ιταλία (Ρώμη, Ιππόνιον, Petelia, Paestum). Στην έτερη ηλεκτρονική βάση δεδομένων η πρόσβαση στις αρχαίες πηγές γίνεται είτε ειδολογικά (λογοτεχνία, βιολογία, ιατρική, φιλοσοφία) είτε ανά είδος επιγραφής (διατάγματα, χρησμοί, κατάδεσμοι, επιτύμβιες επιγραφές).
Τρίτον, το εμπεριστατωμένο Λεξικό Κυρίων Ονομάτων από την αρχαία Μακεδονία περιλαμβάνει πάνω από 4.500 λήμματα σε διαρκή ενσωμάτωση.
Συμπερασματικά, η διαχρονική μελέτη της ελληνικής γλώσσας, λογοτεχνίας και ιστορίας στη βόρεια βαλκανική αποδεικνύει τη συνέχεια του ελληνικού πολιτισμού.
Η ελληνική γλώσσα από την επιγραφή του Διπύλου και του ποτηριού του Νέστορα αποκτά νέα επίπεδη χρονολόγηση χάριν στα συμποσιακά ευρήματα από το υπόγειο στη Μεθώνη Πιερίας, ένας αρχαιολογικός χώρος μη προσβάσιμος στο ευρύ κοινό μέχρι στιγμής, ωστόσο επειδή είχα την τύχη να ξεναγηθώ στους χώρους πρόκειται για μια εξαιρετικά προσεγμένη εργασία σε όλα τα επίπεδα.
Το online Project για τις ελληνικές διαλέκτους είναι το μοναδικό για τη μακεδονική γλώσσα παγκοσμίως.
Πρόκειται για τη σημαντικότερη μελέτη των αρχαίων ελληνικών διαλέκτων και κυρίως της αρχαίας ελληνικής μακεδονικής διαλέκτου στη βαλκανική χερσόνησο από τον 5ο αι. π.Χ. έως τον 6ο αι. μ.Χ.
Όπως αναφέρει ο διακεκριμένος επιγραφολόγος Radcliffe Edmonds, η μακεδονική διάλεκτος είναι η μεγαλύτερη φιλολογική ανακάλυψη του 20ού αιώνα.
Για περισσότερα κλικ @ ancdialects.greeklanguage.gr
*Η Γεωργία Τσατσάνη είναι φιλόλογος – συγκριτολόγος.