Γεωργία Τσατσάνη

Ο Χριστόφορος Παπακαλιάτης από την πρώτη σειρά στο Mega «Η Ζωή μας μιας Βόλτα» (1999) έως το συγκαιρινό «Maestro» (2022) διανύει μια ασφαλή απόσταση ενηλικίωσης. Στην πρωτόλεια προσωπική του δουλειά έκανε μια ωδή στο γενέθλιο νησί, που τυχαίνει να είναι και το δικό μου, συνδυάζοντας εικόνες από όλα τα μέρη ειδικού ενδιαφέροντος (λ.χ. Λίμνη Κουρνά, ενετικό λιμάνι Ηρακλείου, παλαιό σχολείο Άνω Αρχανών, λιμάνι Αγίου Νικολάου).

Επιστρέφει τώρα στη μικρή οθόνη με αντίστοιχη διάθεση έπειτα από δυο τεράστιες καλλιτεχνικές και εμπορικές επιτυχίες στον κινηματογράφο, τις ταινίες «Αν» και «Ένας Άλλος Κόσμος», μόνο που το νησί της δράσης είναι πια οι Παξοί. Παλαιότερα μικρές οπτικές αναφορές ήδη από τη δεύτερη του σειρά προοιωνίζονταν το σημερινό αριστούργημα. Τα μικρά νησιά, εν αντιθέσει με τα κοσμοπολίτικα, ειδικότερα το ήρεμο Ιόνιο έχει εξ ολοκλήρου το πλεονέκτημα του πρασίνου και της θάλασσας σε αφθονία.

Σωστές ερμηνείες από καλούς ηθοποιούς, με προεξάρχοντες τον μαγευτικό Γιάννη Τσορτέκη ως Χαράλαμπο και την αριστοκρατική Στεφανία Γουλιώτη ως Αλεξάνδρα. Στους κεντρικούς ρόλους βρίσκουμε την ταλαντούχα Κλέλια Ανδριολάτου ως κόρη ενός διαστροφικού πατέρα και εμπόρου ναρκωτικών που τον υποδύεται ο Φάνης Μουρατίδης και της συνενόχου μητέρας που την υποδύεται η Μαρίσα Τριανταφυλλίδη. Η Χάρις Αλεξίου επανασυστήνεται μοναδικά ως γιαγιά της Κλέλιας και του Αντώνη, τον οποίο υποδύεται ο ηθοποιός και επαγγελματίας μουσικός Ορέστης Χαλκιάς, τρεις άνθρωποι όχι απαραίτητα όλοι γνώστες ενός μουσικού οργάνου παλαιότερα (η Κλέλια Ανδριολάτου μελέτησε ειδικά πιάνο επί επτά ώρες την ημέρα), οι οποίοι ως σοβαροί επαγγελματίες ενδύθηκαν και την μουσική τους ταυτότητα στην υποκριτική.

Η μουσική ενσωματώνεται μοναδικά, όπως σε κάθε δουλειά του Χριστόφορου Παπακαλιάτη, με τη διαφορά ότι ο βασικός ήρωας είναι πιανίστας και δάσκαλος πιάνου. Τη σειρά «Maestro»  συμπληρώνει η γρήγορη σκηνοθεσία και ένα πρωτότυπο σενάριο, βαθιάς εστίασης στην ψυχογράφηση των προσώπων, αναμφίβολα η καλύτερη ανάγνωση της μοναδικής ιδιοσυγκρασίας ενός καλλιτέχνη με στοχοπροσήλωση και σαφές όραμα: εκείνος αφηγείται μια ιστορία ώστε να πει κάτι νέο στο κοινό, όχι να το βαυκαλίσει, αλλά για να εξελίσσουμε εαυτούς με όχημα την ευαισθησία και την υποθήκη όλων των κακώς κειμένων στην Ελλάδα πια διεθνώς.

Η έμφυλη βία στην ενδοοικογενειακή εκδοχή της στο τέταρτο κύμα του φεμινισμού επικαιροποιεί το φεμινιστικό κίνημα #Me Too. Η Μαρία Καβογιάννη, ίσως στον πιο οδυνηρό ρόλο της καριέρας της, ανακόπτει την κακόβουλη πλευρά της πατριαρχίας ώστε να σώσει τον εραστή και φίλο του γιου της.  Πλέον οι καιροί και τα νέα ήθη μας προτρέπουν να δούμε το προφανές, καθώς ο φόνος ενός τοξικού πατέρα και συζύγου, με συμμετοχή όλων στην εξαφάνιση του πτώματος, ενσωματώνει στοιχεία αστυνομικής δράσης από την Agatha Christie έως το film noir.

Η συνενοχή αλλοιώνει το βαθμό συνεργίας και μετατρέπει το καθαρό έγκλημα σε λυτρωτική κάθαρση. Αντίστοιχα, η σταδιακή αποκάλυψη του φόνου στο τέλος κάθε επεισοδίου προσιδιάζει την ρεαλιστική απεικόνιση της σκληρής αλήθειας στον ανθρώπινο βίο. Όπως και πολλές σκηνές φαντασίας του δασκάλου, για παράδειγμα η ερωτική σκηνή στο πιάνο, αλλά και η εγκληματική σκηνή στο οικογενειακό τραπέζι, πραγματικά αποκαλύπτουν τον εσώτερο ψυχισμό των ανθρώπων με ρεαλισμό, όχι κυνικότητα, αλλά ως παρόρμηση εκτός του πολιτισμού.

Ο Χριστόφορος Παπακαλιάτης αποφεύγει τον ουτοπικό ρομαντισμό, χωρίς να αγγίζει καμία από τις παγίδες απορομαντικοποίησης των ανθρώπινων συναισθημάτων, και προς τούτο μας αφορά καθώς ανοίγει αποκαλυπτικά το  βαθύτερο «εγώ» ενώπιον μιας αυταπάτης, της τηλεόρασης.

Ο maestro του τηλεοπτικού εικοστού πρώτου αιώνα είναι αναμφίβολα ο Χριστόφορος Παπακαλιάτης επειδή τολμάει να μας κάνει καλύτερους θεατές, όσο και σκεπτόμενους.

 

*Η Γεωργία Τσατσάνη είναι αριστούχος φιλόλογος