Σήμερα σαράντα ημέρες από την εκδημία σου εις Κύριον, Κωστή, σου γράφω τούτο το κείμενο, κερί θύμησης, σεβασμού και αγάπης. Το άγγελμα του θανάτου σου ήταν για μένα κεραυνός. Με κατέλαβε βαθύβλυστη οδύνη. Η φουρτούνα μέσα μου έριξε ψεκάδες στα μάτια. Συνεργασθήκαμε τρία χρόνια στο 7ο Λύκειο Ηρακλείου, Λυκειάρχης εγώ, υποδιευθυντής συ. Μας έδεσε φιλία αδελφική.
Μας έδεσε η συντεκνιά, που καθαγίασε ο Χριστιανισμός και ύμνησε η παράδοση της Κρήτης. Έπειτα είναι «φοβερώτατον το του θανάτου μυστήριον» κατά τον ιερό υμνογράφο (ιδιόμελο κηδείας δ’ ήχου). Και ο Χριστός, όταν είδε τη Μαρία να κλαίει για τον αδελφό της Λάζαρο και τους Ιουδαίους, που τη συνόδευαν, επίσης να κλαίνε, «ενεβριμήσατο τω πνεύματι και ετάραξεν εαυτόν» (λυπήθηκε βαθιά και ταράχθηκε) και όταν είδε το Λάζαρο νεκρό, «εδάκρυσε» (Ιω. ια’, 33,35).
Τη δύσκολη αυτή ώρα ζήτησα στήριγμα. Στο νου μου ήρθαν τα λόγια του φιλοσόφου: «Ο μεταξοσκώληκας φτιάχνει το κουβούκλιό του, τον τάφο του, και μέσα σε αυτό μεταμορφώνεται σε χρυσόφτερη πεταλούδα» και τα λόγια του Ευαγγελιστή Ιωάννη: «Ο πιστεύων εις εμέ, καν αποθάνη, ζήσεται» (11, 25-26) και «εκπορεύσονται οι τα αγαθά ποιήσαντες εις ανάστασιν ζωής» (5, 29). Η βαθύβλυστη οδύνη μου κόπασε. Και συ έζησες εν Κυρίω και έπραξες έργα καλά.
Πραγματικά ο Κωστής υπήρξε μια μορφή από τις ανεπανάληπτες μορφές, που παρουσιάζει ο Άγιος των Ελληνικών Γραμμάτων, ο Παπαδιαμάντης, στα βιβλία του.
Σε όλη του τη ζωή δημιουργούσε θερμές ανθρώπινες σχέσεις. Ανήκε σ’ εκείνους, που είναι, κατά τον Αισχύλο, «ακμαίοι την φύσιν, ψυχήν τ’ άριστοι κευγένειαν εκπρεπείς» (Πέρσαι 441-442).
Διακονούσε την παιδία τριάντα πέντε χρόνια ως καθηγητής και ως Λυκειάρχης. Και τη διακονούσε με μοναδική ευσυνειδησία, με αληθινό πάθος και ιερό ενθουσιασμό.
Με τον πλούσιο αμητό γνώσεών του, με την άρτια παιδαγωγική του κατάρτιση και με την αγάπη του στους μαθητές η διδασκαλία του ήταν υποδειγματική. Μετάγγιζε στους μαθητές του το αιώνιο μήνυμα του Θεού. Τους δίδασκε την αγάπη στην πατρίδα, στην ελευθερία και τη δημοκρατία. Τους έφερνε κοντά στις ρίζες, που έθρεψαν και μεγάλωσαν το πολύπαθο δέντρο της Ρωμιοσύνης. Τους εμφυσούσε «ψυχήν ζώσαν», της δικής του ψυχής την πνοή. Η συνεργασία του δε με τους καθηγητές και τις καθηγήτριες ήταν άψογη.
Δημοσιεύματά του κατ’ επιλογήν: 1. Το Μαλεβίζι κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας 1669-1898, σελ. 293-348 (Στο συλλογικό έργο «Το Μαλεβίζι από τα προϊστορικά χρόνια μέχρι σήμερα», Ηράκλειο 1998. 2. Ιστορικά γεγονότα της Επανάστασης του 1821 στο Μαλεβίζι. Προσωπογραφίες αγωνιστών του 1821 από το Μαλεβίζι, σελ. 23 ώς και 84 (Στο συλλογικό έργο «Το Μαλεβίζι στην Επανάσταση του 1821, Δήμος Μαλεβιζίου 2021). 3. Η Πυργού στο πέρασμα των αιώνων, Κοινότητα Πυργούς, Δήμος Ηρακλείου 2021, σελ. 542.
Για το τελευταίο βιβλίο γράφει μετά το «εισαγωγικό σημείωμά» του, στη σελίδα 21, «Το παρόν βιβλίο δωρίζεται ως ελάχιστος φόρος τιμής και απόδοση τροφείων στο γενέθλιο τόπο μου».
Μελέτες, άρθρα, επιφυλλίδες, ομιλίες, νεκρολογίες, βιβλιοκρισίες και λογοτεχνικά κείμενά του έχει δημοσιεύσει στα περιοδικά: Κρητικοί Ορίζοντες, Διάλογος, Ταυ και στις εφημερίδες: Πατρίς, Μεσόγειος, Τόλμη, Ρεθεμνιώτικα Νέα, Ανατολή, Ιεράπετρα 21ος αιών, Εμπρός Μυτιλίνης. Στις εργασίες του αυτές θαυμάζει κανείς τις γνώσεις του, το βαθυστόχαστο των συλλογισμών του και το βαθυνούστατο των επιχειρημάτων του.
Έχοντας υπ’ όψη τούς λόγους του πιο μεγάλου αντιπροσώπου της Κλειούς στη γη, του Θουκυδίδη, «ανδρών αγαθών έργω γενομένων, έργω και δηλούσθαι τας τιμάς» (Θουκ. Β΄, 35) και «…άθλα γαρ οις κείται αρετής μέγιστα, τοις δε και άνδρες άριστοι πολιτεύουσι» (Θουκ. Β΄, 46) τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου της Κοινότητας Πυργούς έδωσαν το όνομά του σε πλατεία της και ο Σύλλογος του 7ου Λυκείου Ηρακλείου έδωσαν το όνομά του στην αίθουσα καθηγητών.
Θα τελειώσω το κείμενό μου με την αποστροφή: Συνάδελφε εκλεκτέ, φίλε αδελφικέ, σύντεκνε μυρωδικέ1 Κωστή, εύχομαι το χώμα που σε έχει σκεπάσει να είναι ελαφρύ «ως δρόσος, ωσεί όμβρος επ’ άγρωστιν» (Δευτ. ΛΒ 2), θεϊκή γαλήνη να απλώνεται στον τάφο σου και ο ύπνος σου γαλήνιος να είναι. Η σκέψη της γυναίκας σου, των παιδιών σου, των αδελφών σου, της οικογένειάς μου και όλων όσοι σε γνώρισαν θα σε συντροφεύει και η αγάπη τους θα σε θερμαίνει.
Καλή σου ώρα, αδελφέ Κωστή.
- σύντεκνε μυρωδικέ: προσφιλής προσφώνηση των συντέκνων μεταξύ τους παλιά στην Κρήτη.
*Ο Δημήτρης Λ. Παπαδάκης είναι πρώην λυκειάρχης