Πρίν λίγες μέρες, επισκέφθηκε την Τουρκία (Πόλη, Άγκυρα) ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας και έγινε υποδεκτός από τον Πρόεδρο Ερντογάν, με όλες τις ανατολίτικες τιμές και παραδόσεις. Τι Άσπρο Σαράϊ, τι Ντολμά Μπαξέ, τι Αγία Σοφία, τι η πάλαι ποτέ Θεολογική Σχολή της Χάλκης! Μέχρι και καβρουμά να δοκιμάσει του πρόσφεραν…
Το ουσιαστικό αποτέλεσμα για τη χώρα, βέβαια, ήταν μηδαμινό, πέραν του πλουσίου θεάματος,για τον λαό, που διψάει για τέτοιου είδους τηλεοπτικές εικόνες. Άλλωστε, μην ξεχνάμε ότι και οι δύο χώρες βρίσκονται σε προεκλογική περίοδο…
Το κύριο βέβαια θέμα της ατζέντας ήταν η απαίτηση της Τουρκίας διαχρονικά να υπάρξει συνεκμετάλλευση των πετρελαίων του Αιγαίου αλλά και της Κύπρου…
Άλλωστε, παλαιότερα, όταν επισκέφτηκε ο σημερινός Τούρκος Πρόεδρος, ως πρωθυπουργός τότε, την Ελλάδα, επί πρωθυπουργίας Αντώνη Σαμαρά, παραφράζοντας την αγγλική έκφραση “win-win cases”, που σημαίνει σε ελεύθερη μετάφραση “περιπτώσεις όπου και οι δύο κερδίζουν“, απευθυνόμενος προς τον Έλληνα πρωθυπουργό, τού είπε την ίδιας έννοιας φράση, στα Τουρκικά, “kazanc-kazanc”, που σημαίνει “κέρδος-κέρδος” και προφέρεται “καζάντς-καζάντς” και όχι όπως γράφτηκε στις εφημερίδες “καζάν-καζάν”, που σημαίνει…”καζάνι-καζάνι” !
Ο Τούρκος πρωθυπουργός, με την “ατάκα” του αυτή, επανέλαβε, κατά τον πιο επίσημο τρόπο, την πρόταση, που, πριν μόλις λίγα χρόνια, ένας άλλος Τούρκος αξιωματούχος είχε προτείνει, κατά την επίσκεψή του στην Αθήνα, και πέρασε τότε περίπου στα ψιλά των εφημερίδων.
Ήταν ο Τούρκος υπουργός Επικρατείας Εγκεμέν Μπαγίς, επικεφαλής των διαπραγματεύσεων Τουρκίας – Ευρωπαϊκής Ένωσης, και πρότεινε στην ελληνική πλευρά “να γίνουμε συνέταιροι στο Αιγαίο” και ακόμη “να χτίσουμε την ελληνοτουρκική φιλία πάνω στις κοινές πλατφόρμες πετρελαίου”…
Δεν χρειάζεται, λοιπόν, πολλή σκέψη πλέον, μετά από αυτή την απροκάλυπτη και ωμή πρόταση των Τούρκων επισήμων προς την Ελλάδα για “μπίσνες συνεκμετάλλευσης” των πετρελαίων του Αιγαίου, για να συμπεράνει κάποιος ότι οι συνεχείς παραβιάσεις του εναέριου χώρου μας από τούρκικα μαχητικά αεροπλάνα, τα θερμά κατά καιρούς επεισόδια στο Αιγαίο, οι λεγόμενες γκρίζες ζώνες, η αμφισβήτηση της Συνθήκης της Λωζάνης κ.λπ. συνιστούν ωμό εκβιασμό και έχουν σκοπό τον εξαναγκασμό της Ελλάδας να την αποδεχθεί.
Η ελληνική πλευρά, βέβαια, διαχρονικά απορρίπτει σθεναρά τις προτάσεις αυτές της Τουρκίας, καθότι το πολιτικό κλίμα γύρω από τα ελληνοτουρκικά είναι τέτοιο στη χώρα μας, που οποιαδήποτε απόφαση ενός Διεθνούς Δικαστηρίου ή συμφωνία κορυφής δεν είναι ευνοϊκή για την Ελλάδα, θα θεωρηθεί εθνική ήττα και μειοδοσία, με όλες τις δυσμενέστατες συνέπειες.
Η χρονική, βέβαια, στιγμή ανακίνησης του θέματος δεν είναι τυχαία.
Η ενδοτική στάση της ελληνικής κυβέρνησης στο θέμα του Σκοπιανού άνοιξε την “όρεξη” των γειτόνων, θεωρώντας ότι θα μπορέσουν τώρα να επιτύχουν την επιθυμητή γι’ αυτούς λύση, που πολλά χρόνια επιδιώκουν.
Είναι φανερό, άλλωστε, ότι οι γείτονές μας εκμεταλλεύονται τη δεινή οικονομική κατάσταση της χώρας μας, που στενάζει μέσα στη “θηλιά” των μνημονίων, θεωρώντας ότι θα υποκύψουμε στις “σειρήνες” της συνεκμετάλλευσης του Αιγαίου, από την αδήριτη ανάγκη κάλυψης του δημόσιου χρέους και ελλείμματος, από τα έσοδα εμπορίας τού υπό εξόρυξη πετρελαίου…
Στο Αιγαίο, ειδικά σε δύο περιοχές, υπάρχουν σαφείς ενδείξεις ότι υπάρχει πετρέλαιο, το οποίο μπορεί να καλύψει ακόμη και το σύνολο των αναγκών της χώρας και όχι μόνο.
Όμως, είναι γνωστό ότι το ζήτημα της οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας παραμένει το σημαντικότερο ελληνοτουρκικό πρόβλημα και η μόνη νομικής φύσεως διαφορά που επισήμως δέχεται η ελληνική πλευρά. Η Τουρκία θεωρεί ότι έχει δικαιώματα υφαλοκρηπίδας δυτικά των νησιών του ανατολικού Αιγαίου. Αν κάτι τέτοιο ίσχυε, τα νησιά θα εγκλωβίζονταν σε μία ζώνη τουρκικής δικαιοδοσίας.
Σύμφωνα με Απόφαση Διεθνούς Δικαστηρίου για την οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας της Βόρειας Θάλασσας (1969), τα νησιά έχουν πλήρη δικαιώματα υφαλοκρηπίδας, παρά τους περί του αντιθέτου αβάσιμους νομικά ισχυρισμούς της Τουρκίας.
Ως προς την επίλυση της διαφοράς, η Τουρκία επικαλείται την αρχή της ευθυδικίας (equity), χωρίς να μπορεί να τη στηρίξει σε κριτήρια ασφαλή και συγκεκριμένα. Σύμφωνα με την Ελλάδα, για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας εφαρμόζεται το Διεθνές Δίκαιο (συμβατικό και εθιμικό), στο πλαίσιο του οποίου ο κανόνας τής μέσης γραμμής αποτελεί την επικρατούσα αρχή του Δικαίου της οριοθέτησης.
Αυτό, άλλωστε, βεβαιώνεται και από τη διεθνή πρακτική. Το πρόβλημα παραλίγο να οδηγήσει σε ένοπλη σύρραξη Ελλάδος-Τουρκίας το 1987, όταν το τουρκικό ωκεανογραφικό σκάφος «Σισμίκ», συνοδεία πολεμικών πλοίων, προσπάθησε να διεξαγάγει έρευνες σε μικρή απόσταση από την αιγιαλίτιδα ζώνη των ελληνικών νησιών.
Από εθνική άποψη, λοιπόν, η οποιαδήποτε ελληνική απάντηση και στάση απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή, εθνική ομοψυχία, συναίνεση του πολιτικού κόσμου καθώς και της κοινής γνώμης.