Τον Μάιο του 2023, πριν τις διπλές εκλογές της χρονιάς εκείνης, αποφασίστηκε – για ευνόητους λόγους – να ανοίξει το Μουσείο Αγίου Νικολάου, έστω και αν δεν ήταν ολοκληρωμένο, ενώ δεν υπήρχε και προσωπικό. Τα εγκαίνια έγιναν την επόμενη χρονιά, το 2024, αλλά η πρεμούρα των εκλογών άλλα επέβαλε.
Στην σύσκεψη που προηγήθηκε στο Δημαρχείο -δήμαρχος τότε εγώ- συμμετείχαν η υπουργός Πολιτισμού κ. Λίνα Μενδώνη, ο τότε υπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής – και σήμερα Α΄ αντιπρόεδρος της Βουλής κ. Γιάν. Πλακιωτάκης, υπηρεσιακοί παράγοντες και μέλη του Δημοτικού Συμβουλίου (πλειοψηφία & μειοψηφία).
Κύριο θέμα ήταν η ένταξη της ΣΠΙΝΑΛΟΓΚΑ στα προστατευόμενα μνημεία της UNESCO, η οποία βρισκόταν σε εκκρεμότητα, αφού ο ολοκληρωμένος φάκελος του θέματος είχε αποσυρθεί με πρωτοβουλία της Κυβέρνησης.
Η υπουργός μάς ξέκοψε ότι δεν είναι στα σχέδια της Κυβέρνησης -και τότε αλλά και τώρα προφανώς- γιατί θεωρούσε ότι το θέμα δεν ήταν ώριμο! Βλέπετε, ο φάκελος είχε κατατεθεί αρχές του 2019, επί ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ!
Στην συζήτηση λοιπόν ακούστηκε -για πρώτη φορά- ότι θα ήταν ενδιαφέρον, στα πλαίσια της αξιοποίησης του νησιού (!), το κτήριο του νοσοκομείου να γίνει κάποιο εστιατόριο!
Προφανώς, ως δήμαρχος, αλλά και σύσσωμη η τότε δημοτική Αρχή αντέδρασε, θεωρώντας ιεροσυλία να μετατραπεί ο χώρος αυτός του πόνου και του κοινωνικού στιγματισμού σε gourmet εστιατόριο. Υπήρξαν και τα ανάλογα δελτία τύπου.
Δυστυχώς, σήμερα, η τότε ιδέα της υπουργού -προφανώς με την σύμφωνη γνώμη της- ο ιερός αυτός χώρο μνήμης μετατράπηκε de facto από τον ΟΔΑΠ σε υπαίθριο εστιατόριο!
Αλήθεια, ζητήθηκε η γνώμη του ΚΑΣ για την εκδήλωση αυτή; Και αν ζητήθηκε, η απόφαση ήταν θετική; Με ποιο σκεπτικό; Δεν πρέπει να το γνωρίζει ο κόσμος;
Γιατί το γεύμα αυτό δεν έγινε στην Κνωσό ή την Ελεύθερνα; Ποια ήταν τα κριτήρια επιλογής περιποίησης των παραγόντων της κρουαζιέρας; Δεν το έκανα εντός των τειχών, αλλά απ’ έξω. Για στάχτη στα μάτια, δίπλα στο νεκροταφείο του νησιού!
Λυπάμαι ειλικρινά γι’ αυτή την εξέλιξη. Γιατί έχει γίνει τεράστια προσπάθεια -σχεδόν μια δεκαετία- για να συνταχθεί ο φάκελος με τις οδηγίες της σημερινής υπουργού, που τότε ήταν γεν. γραμματέας του Υπουργείου.
Και φοβάμαι ότι η ενέργεια αυτή δίνει απάντηση στο γιατί απεσύρθη ο φάκελος από την UNESCO. Προφανέστατα η σημερινή πρόθεση του Υπουργείου και φυσικά και της Κυβέρνησης είναι η εμπορευματοποίηση του μνημείου και η απαξίωσή του ακόμα, και ας είναι το δεύτερο σε επισκεψιμότητα μνημείο της Κρήτης μετά την Κνωσό. Και σε προστατευόμενα μνημεία της UNESCO δεν επιτρέπονται τέτοιες πρακτικές άκρατης εμπορευματοποίησης ιστορικών χώρων.
Αντί υπουργός, ΟΔΑΠ, αλλά και κάθε συναρμόδιος, να προσπαθήσουν να αναβαθμίσουν τους χώρους του μνημείου -που το κατέταξαν στην Α΄ κατηγορία και εισπράττουν 20 €/επισκέπτη από τα οποία δεν μένει ούτε λεπτό του ευρώ για την λειτουργία του- σεβόμενοι όχι μόνο την ιστορία του αλλά και του επισκέπτες του που ταλαιπωρούνται (μολίσκος πρόσδεσης, επιφάνεια περιπάτου, χώροι υγιεινής, ρευματοδότηση, υδροδότηση, κ.λπ.) το χρησιμοποιούν αναίσχυντα για αλλότριους σκοπούς.
Ιδιωτικοποίηση και ιδιοποίηση της μνήμης και της ιστορίας μας. Τραγικό.
Υ.Γ. Η φωτογραφία είναι από την Εφημερίδα Συντακτών της 9/5/25.
Ο Αντώνης Εμμ. Ζερβός είναι πολιτικός μηχ/κός ΕΜΠ, πρ. δήμαρχος Αγ. Νικολάου