Ίσως ένα από τα πιο παραδεκτά σημεία των καιρών μας είναι η στοχευμένη μετατόπιση προς το συστημικότερο ενός αξιακού κώδικα ο οποίος, ως επί το πλείστον, διαμορφώθηκε από τις κοινωνικές και πολιτικές προσλαμβάνουσες της μεταπολίτευσης. Ακόμα όμως βαθύτερα, η εκ νέου ανάγνωση των ιστορικών γεγονότων, μέσα από ένα νέο ιστορικό πλαίσιο το οποίο αναδιαμορφώνεται ώστε να ικανοποιήσει πάγιες πολιτικές σκοπιμότητες.
Με λίγα λόγια μια συστηματική απόπειρα ιστορικού αναθεωρητισμού κατευθύνεται πλησίστια όχι μόνο από και προς την ακαδημαϊκή κοινότητα αλλά και προς τις απλές καθημερινές εστίες διαμόρφωσης της κοινωνικής συνείδησης και της πολιτικής σκέψης.
Η αστική πολιτική σκηνή αγωνιά να νομιμοποιήσει εκείνους τους κοινωνικούς και πολιτικούς ρόλους που θα συνδράμουν στη χαλάρωση της ιδεολογικής ηθικής και να εντάξει μια και έξω στην καθημερινή μας σκέψη την ιστορική διαστρέβλωση και την πολιτική κατάπτωση ως κανονικότητα.
Μάλιστα η πρακτική αυτή συστηματικά στηρίζεται στη υπερ-προβολή πολιτικά ακραίων και ατομικά παραβατικών συμπεριφορών ώστε να μην αποτελούν πλέον την εξαίρεση αλλά έναν έξυπνο και ευέλικτο κανόνα, αρκούντως αποτελεσματικό στο να απενοχοποιεί κάθε φορά ό,τι είναι απαραίτητο για κινήσει το βαθύ χέρι της εξουσίας. Μέσα από αυτή τη νέα ιδεολογική ενορχήστρωση, αξίζει να δούμε τη λειτουργία ενός νέου μοντέλου ήρωα, εκείνο του αντι-ήρωα ο οποίος εμφορείται από έναν αναδομημένο ρόλο.
Η εποχή μας χρειάζεται τους αντι- ήρωες διότι οι πραγματικοί ήρωες είναι εν πολλοίς ντεμοντέ και ιδεολογικά αναχρονιστικοί. Ο αντι-ήρωας δεν συντίθεται από κοινωνικά και ιδεολογικά στοιχεία αλλά από στοιχεία παραίτησης, αντίδρασης και αυτο-αποκλεισμού ως δήθεν αποτέλεσμα φυσικής ενόρμησης. Πίσω από το νέο αυτό ρόλο του αντι-ήρωα, λανθάνει η πρόταση για παραίτηση ως μια συνειδητή επιλογή.
Εδώ θα αναφερθώ σε δύο μορφές αντι-ήρωα. Τον κοινωνικό και τον πολιτικό. Ο κοινωνικός αντι-ήρωας αποσύρεται από τα εγκόσμια και αφήνεται στο να τον ανακαλύψει δήθεν τυχαία το σύστημα για να τον επαναφέρει θριαμβευτή στην τρέχουσα θλιβερή πραγματικότητα η οποία τον έχει τελικά ανάγκη, απλά δεν το ήξερε. Έως τότε έχει μεγαλουργήσει σε αντίξοες συνθήκες, εκεί στα απόκοσμα και έγινε αιφνίδια γνωστός εξαιτίας του έργου του, το οποίο υπέπεσε στην αντίληψη του ανιχνευτή ταλέντων. Μέχρι εδώ καμία έκπληξη.
Ο αντι-ηρωας όμως είναι ήδη προορισμένος να καταλήξει σταδιακά βασιλικότερος του βασιλέως διότι απλούστατα η εποχή μας χρειάζεται τον αντι-ήρωα για να αποκρούσει τον πραγματικό ήρωα. Χρειάζεται εκείνο το αντικοινωνικό στοιχείο, τον αντι-ήρωα που εν αγνοία του θα ανακαλυφθεί το έργο του και όχι εκείνον που συνειδητά και με πλήρη ιδεολογική γνώση, αγνοεί τις δυσκολίες και τάσσεται στη συνειδητοποιημένη δημιουργία ή στην προάσπιση του κοινωνικού συμφέροντος. Ο αντι-ήρωας γίνεται ήρωας…. μέσα από συστημικές διαδικασίες με επαναστατικό ένδυμα. Και όπως λέει και ο ποιητής «ήρθαν ντυμένοι φίλοι αμέτρητες φορές οι εχθροί μας».
Η άλλη μορφή, εκείνη του πολιτικού αντι-ήρωα, πέρα από τις πάμπολες καθημερινές εκφράσεις, έχει και μία τρανταχτή· τη νομιμοποίηση των αντιδραστικών μορφωμάτων τα οποία στηρίζονται στη φασιστική ιδεολογία, ως μια άλλη μορφή ακίνδυνης – για την καθεστηκυία τάξη-επανάστασης. Η έννοια του ακίνδυνου έγκειται στο ότι το ίδιο το σύστημα για να τιμωρήσει τον εαυτό του στα μάτια των αναξιοπαθούντων – από το ίδιο – εφηύρε τον αντι-εαυτό του, το αντι-σύστημα.
Έτσι άκοπα, χωρίς ρίσκο και χωρίς καμία απαραίτητη προϋπόθεση θα μπορούσε να επέλθει η τιμωρία του «κακού συστήματος», χωρίς την ανάγκη δημιουργίας ταξικής συνείδησης, χωρίς το βραχνά των συλλογικοτήτων και των συνδικαλιστικών οργάνων, χωρίς απεργία, χωρίς θεσμοποιημένη βία. Με εντετα-
λμένους τιμωρούς, οι οποίοι πρόθυμα θα αναλάβουν το ρόλο του επαναστάτη εξ αναθέσεως. Ο νέος αντι-ήρωας δεν είναι πια τίποτα περισσότερο από το δούρειο ίππο της εξουσίας προκειμένου να εκμηδενίσει την παραμικρή πιθανότητα δημιουργίας πραγματικών ηρώων με κοινωνικά χαρακτηριστικά, με πολιτική πανοπλία και ταξικά όπλα.
Και εδώ μας χρειάζεται η εξοικείωση με το αντιδραστικό, διότι η εξοικείωση απενοχοποιεί. Εξασφαλίζεται όλο εκείνο το χαλαρό ηθικό και ιδεολογικό πλέγμα που θα μας επιτρέψει να δικαιολογήσουμε στον αντι-ήρωα το αντιδραστικό, την ψευδο-σύγκρουση που μας βυθίζει ακόμα περισσότερο στη συντήρηση και το νεποτισμό.