– Η αναγκαιότητα σχεδιασμού της γαλάζιας οικονομίας.
Εάν κάτι οφείλουμε να κατανοήσουμε σε βάθος από τις αλλεπάλληλες κρίσεις της τελευταίας δεκαπενταετίας είναι πως ο 21ος αιώνας διαφέρει από τον 20ο και πως αυτό που είχαμε συνηθίσει ως «κανονικότητα» έχει αλλάξει. Οι προκλήσεις είναι συνεχείς και θα συνεχίσουν να είναι για τα επόμενα πολλά χρόνια.
Απαιτείται λοιπόν πρόβλεψη της δυναμικής των πραγμάτων και προσαρμογή στις νέες απαιτήσεις. Δηλαδή: Απαιτείται σχεδιασμένη πολιτική σε τοπικό επίπεδο (πόλη, περιφέρεια) για τα συγκριτικά πλεονεκτήματά μας, την εποχή της κλιματικής κρίσης και των πολλών εμποδίων στην ανάπτυξη.
Ένα από αυτά τα πλεονεκτήματα μας είναι η θάλασσά μας.
Δεν έχουμε την πολυτέλεια αναξιοποίητων ευκαιριών και δυνατοτήτων, δεν έχουμε την πολυτέλεια της ακινησίας. Ούτε έχουμε άλλοθι να επιμείνουμε στην άναρχη ανάπτυξη που λογίζονταν ως ανάπτυξη ενώ στην πραγματικότητα σώρευε κόστη για τους πολλούς, οφέλη για λίγους και υποθήκευε το περιβάλλον και τη βιωσιμότητά του.
Στο πλαίσιο της Γενικής Συνέλευσης των Παράκτιων Περιφερειών της Ευρώπης (CRPM), που έγινε στον τόπο μας, είχα την ευκαιρία να μιλήσω για τη σημασία του θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού για την ισόρροπη ανάπτυξη των ποικίλων δραστηριοτήτων των τομέων γαλάζιας ανάπτυξης. Μίλησα με τη διττή ιδιότητα του χωροτάκτη μηχανικού και του εκπροσώπου της Περιφέρειας μας (εδώ και πολλά χρόνια) στις ευρωπαϊκές διεργασίες για τη γαλάζια οικονομία.
Για να αντιληφθούμε τις δυνατότητες που υπάρχουν είναι προϋπόθεση να διακρίνουμε τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό ως ένα εργαλείο βιώσιμης ανάπτυξης και όχι απλώς ως μία καταγραφή χρήσεων. Με συνεργασία για καινοτόμες λύσεις ώστε να ενισχύσουμε την ανταγωνιστικότητα και την ανθεκτικότητα των εταιρειών γαλάζιας οικονομίας, με στόχο την περαιτέρω ενίσχυση των περιφερειακών αλυσίδων αξίας.
Για να ξεφύγουμε όμως από τα θεωρητικά σχήματα: Αναφέρομαι σε μια σειρά δραστηριοτήτων, όπως ο θαλάσσιος-παράκτιος τουρισμός και η κρουαζιέρα, η αλιεία και η υδατοκαλλιέργεια, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας στη θάλασσα, οι πράσινες μεταφορές και τα πράσινα λιμάνια. Η αρμονική συνύπαρξη όλων αυτών απαιτεί ένα οικοσυστημικό χωροταξικό σχεδιασμό, για να διαφυλάξουμε το υγιές μας παράκτιο – θαλάσσιο περιβάλλον και τις υπηρεσίες των οικοσυστημάτων μας.
Μια τέτοια φιλόδοξη προσπάθεια πρέπει να υπερβεί σημαντικά εμπόδια – από την ελληνική γραφειοκρατία και την ευρωπαϊκή δυσκινησία έως την αδυναμία κατανόησης των ωφελειών ακόμα κι από πολιτικούς ταγούς. Όμως είναι μονόδρομος αν θέλουμε την πολλαπλασιαστική ωφέλεια των κοινών ευρωπαϊκών πολιτικών.
Εμείς ειδικά στην Κρήτη, στο Ηράκλειο, πρέπει να βρισκόμαστε στην πρωτοπορία αυτών των σχεδιασμών. Αν καταφέρουμε να υλοποιήσουμε αυτές τις πολιτικές, τότε το μέλλον προδιαγράφεται ιδιαίτερα αισιόδοξο καθώς θα μπολιάσουμε την ήδη δυναμική οικονομία μας με δραστηριότητες που θα προσδώσουν βιωσιμότητα, ανθεκτικότητα και θα προσθέσουν υπεραξία σε όλο το πλέγμα της τοπικής οικονομίας. Μιλάμε για νέο εισόδημα, νέες θέσεις εργασίας, ενσωμάτωση και αξιοποίηση νέας τεχνολογίας, αξιοποίηση φυσικών πόρων με όρους περιβαλλοντικής ισορροπίας, απόκτηση τεχνογνωσίας και σειρά άλλων πλεονεκτημάτων.
Αυτός είναι ο λόγος που επιδιώκω τη συμμετοχή μου σε αυτές τις διεργασίες με κάθε τρόπο. Βλέπω μέσα στο σχεδιασμό αυτών των πολιτικών τον τόπο μας, την Κρήτη, το Ηράκλειο, τους ανθρώπους μας, τις ευκαιρίες που μπορούν να καθορίσουν το βιοτικό και οικονομικό μας επίπεδο σε βάθος δεκαετιών.
Αυτή είναι για μένα η πολιτική του 21ου αιώνα : Δίνει μεγάλο βάρος στον τοπικό σχεδιασμό που συνδυάζεται με τις γενικότερες ευρωπαϊκές εξελίξεις. Με καλά δουλεμένες πολιτικές και με ανθρώπους που μπορούν να τις υπηρετήσουν.
*Ο Γιώργος Αλεξάκης είναι πολιτικός μηχανικός, περιφερειακός σύμβουλος Κρήτης