Οι πρόγονοί μας, στην προχριστιανική εποχή, ανέπτυξαν πολιτισμό που έδωσε φως και βοήθησε να λιγοστέψουν τα σκοτάδια του κόσμου. Στην κορυφή εκείνου του πολιτισμού ήταν η Αθηναϊκή Δημοκρατία και η Δημοκρατία της Γόρτυνας Κρήτης. Η Γόρτυνα είχε περισσότερη δημοκρατία. Οι γυναίκες είχαν δικαίωμα “πολιτικής παρέμβασης και οικονομικής αυτονομίας”.
Στην Αθήνα όχι. Εκεί οι γυναίκες, όπως και σ’ όλο τον κόσμο, ήταν κατώτερες και οι δούλοι χωρίς κανένα δικαίωμα. Η δουλεία ήταν θεσμός που πίστευαν οι περισσότεροι σοφοί του αρχαίου κόσμου. Ο Αριστοτέλης ονόμαζε τους δούλους “έμψυχο κτήμα”. Οι δούλοι μπορούσαν ν’ αγοραστούν, πουληθούν, ενοικιαστούν, κληροδοτηθούν και δωρηθούν.
Ο Χριστιανισμός κατάργησε τη δουλεία, ύψωσε τη γυναίκα και μεταμόρφωσε τον κόσμο. Η γέννηση του Χριστού και η ζωή Του μέσα στο κόσμο είναι το μεγαλύτερο γεγονός του κόσμου. Είναι όλος ο κόσμος. Τέμνει την ιστορία σε γεγονότα π.Χ. και μ.Χ.
Οι πρώτοι αιώνες μ.Χ. ήταν εγκληματικοί, από τους χειρότερους της παγκόσμιας ιστορίας. Φοβεροί διωγμοί εναντίον των Χριστιανών με εκατομμύρια μάρτυρες. Οι Ρωμαίοι αυτοκράτορες είχαν θεοποιήσει τους εαυτούς τους και πολέμησαν με λύσσα την αλλαγή και μεταμόρφωση του κόσμου. Δυστυχώς αυτοί οι άρχοντες κι οι οπαδοί τους δεν εξέλιπαν από τον κόσμο.
Η Ορθόδοξη Εκκλησία μας συνεχώς βάλλεται απ’ αυτούς τους “σωτήρες”. Τελευταία συκοφαντείται ότι είναι εχθρική προς τη δημοκρατία. Η πραγματική όμως δημοκρατία είναι γέννημα και θρέμμα του Χριστιανισμού.
Είναι το πολίτευμα της Εκκλησίας μας. Το Συνοδικό Σύστημα είναι δημοκρατικό. Είναι πρωτοπόρο και υπόδειγμα για την εδραίωση της δημοκρατίας στον κόσμο. Η πρώτη πραγματική δημοκρατία προβάλλεται στην Αποστολική Σύνοδο των Ιεροσολύμων (48 μ.Χ.). Σ’ αυτή τη σύνοδο είχαμε “καθολική και ισότιμη συμμετοχή, συζητήσεις και κοινή απόφαση”, βασικές αρχές της δημοκρατίας. Αυτή η σύνοδος υπήρξε η βάση για το συνοδικό σύστημα της Εκκλησίας.
Καθιερώθηκε επίσημα με τον 6ο κανόνα της Α’ Οικουμενικής συνόδου, και είναι η βάση και για το πολίτευμα της Πολιτείας. Και τα δύο πολιτεύματα, Εκκλησίας και Πολιτείας έχουν αρχή τους το “πλειοψηφικό, κρατείτω η ψήφος των πλειόνων”.
Οι Επίσκοποι που έπαιρναν μέρος στις οικουμενικές συνόδους, εκπροσωπούσαν τις τοπικές τους Εκκλησίες απ’ όπου είχαν εκλεγεί δημοκρατικά. Κανένας Επίσκοπος δεν είχε προβάδισμα. Όλων η ψήφος είχε το ίδιο βάρος. Στην πλειοψηφούσα απόφαση των συνόδων ήταν η αλήθεια. Κι αυτή όμως η οικουμενική απόφαση έμπαινε σε νέα δημοκρατική διαδικασία. Έπρεπε να την εγκρίνει ο κυρίαρχος λαός. Εάν ήταν αντίθετη με την αλήθεια της Εκκλησίας ο λαός την ακύρωνε.
Όσες ομάδες αποσκίρτησαν από τον κόσμο της Ορθοδοξίας δεν αλλοτρίωσαν μόνο την πίστη, αλλά και το δημοκρατικό πολίτευμα. Αυτό έκαμε ο Παπισμός. Αντικατέστησε τη δημοκρατία της Εκκλησίας με το “πρωτείο και το αλάθητο του Πάπα”. Με τη Βατικάνειο δε σύνοδο το 1870, ο Πάπας είναι υπεράνω και των οικουμενικών συνόδων. Η εικόνα του σημερινού Πάπα φαίνεται δημοκρατική κι ασφαλώς παρεκκλίνει από τις ακρότητες της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας.
Το Άγιον Όρος είναι το πρότυπο του δημοκρατικού πολιτεύματος της Ορθοδοξίας. Ελευθερώθηκε από τη σκλαβιά των Τούρκων, από τα ελληνικά στρατεύματα το 1912. Οι μεγάλες δυνάμεις αποφάσισαν στο Λονδίνο την αυτονομία και ανεξαρτησία του.
Οι αγιορείτες δεν δέχτηκαν την αυτονομία. Οι καθοδηγούμενοι και προϊστάμενοι των Ι. Μονών αποφάσισαν και υπόγραψαν ότι η Αγιορείτικη Πολιτεία είναι τμήμα της ελληνικής επικράτειας με αυτοδιάθεση. Υπέγραψαν δε ενώπιον της εικόνας της Θεοτόκου “Αξιον Εστίν” μέσα στον Ι. Ναό του Πρωτάτου στις Καρύες (16 Οκτωβρίου 1913 – νέο ημερολόγιο).
Οι δημοκρατικές αρχές της Εκκλησίας και της Πολιτείας είναι:
- Σεβασμός στο ανθρώπινο πρόσωπο που είναι εικόνα και δώρο του Θεού και κανένας δεν έχει δικαίωμα να εκμεταλλεύεται, να καταπιέζει και να καταφρονεί
- Ελευθερία που κάνει υπεύθυνους ανθρώπους και ποτίζει το δένδρο της αγάπης και δικαιοσύνης
3. Κατάργηση κάθε διάκρισης λόγω φύλου, καταγωγής, εθνικότητας και κοινωνικής θέσης “Ουκ ένι Ιουδαίος ουδέ Ελλην, δούλος ουδέ ελεύθερος. Ουκ ένι άρσεν και θήλυ” (Γαλ. 3.28)
- Αλληλεγγύη για να βοηθούνται οι φτωχοί και αδύνατοι. Ο Χριστός ταύτισε τον εαυτό του με τον πεινασμένο, διψασμένο, φυλακισμένο, άρρωστο και ξένο.
- Χριστιανική και πολιτική αρετή, που είναι: Αγάπη και πειθαρχία στους νόμους της πατρίδας. Σεβασμός και αγάπη σ’ όλους τους ανθρώπους και στον καθένα ξεχωριστά. Συγχωρητικότητα, επιείκεια, κατανόηση και ανοχή στους συνανθρώπους μας. Αναγνώριση της ισότητας και των δικαιωμάτων του κάθε ανθρώπου.
Όλες αυτές οι δημοκρατικές αρχές μεταμορφώνουν τον κόσμο και τον κάνουν καινούργιο, μόνο όταν συνοδεύονται με παράδειγμα (λόγος – πράξη). Στην Εκκλησία προπαντός χρειάζεται όχι μόνο μαρτυρία, αλλά και μαρτύριο.
Ο πραγματικός Χριστιανός είναι και πραγματικός δημοκράτης. Είναι πάντα μπροστάρης για να επικρατήσουν οι δημοκρατικές αρχές Εκκλησίας και Πολιτείας. Οι άγιοι της πίστης μας κι οι ήρωες της πατρίδας πρέπει νάναι τα ινδάλματά και πρότυπά μας. Δυστυχώς αυτό δεν συμβαίνει στην πατρίδα μας. Είμαστε σε παρακμή γιατί συνεχώς παραβιάζομε τους κανόνες Εκκλησίας και Πολιτείας.
Στη δημοκρατική Πολιτεία ανώτατο όργανο είναι ο λαός που εκλέγει τους άρχοντες με ψήφο. Στην άρρωστη δημοκρατία ο λαός είναι οπαδός και ψηφοφόρος. Ο κορμός του κλήρου στην Εκκλησία μας είναι οι πρεσβύτεροι.
Έχουν αποστολή να μεριμνούν για τη λατρευτική και πνευματική ζωή των ενοριτών και την πρόοδο της ενορίας. Παλαιότερα εξελέγοντο με μυστική ψηφοφορία και ψηφοδέλτιο μέσα στο Ναό. Αυτός ο δημοκρατικός νόμος καταργήθηκε το 1936 από την τότε δικτατορία.
Η δικτατορία των συνταγματαρχών, τον απλοποίησε περισσότερο. Έχομε ξεφύγει από την παράδοσή μας και στην Εκκλησία και Πολιτεία. Είναι καιρός τα παθήματά να μας γίνουν μαθήματα. Διαφορετικά, συνεχώς θα κλαίμε τη μοίρα μας και θα ζούμε φοβισμένοι χωρίς ελπίδα.