Το κουδούνι της πόρτας χτυπάει… Τρέχω, ανοίγω και μια μεσόκοπη, μάλλον στρουμπουλή κυρία βρίσκεται μπροστά μου. –Καλημέρα σας, μου λέει. Είμαι η ΠΠΚ. – Καλημέρα σας, αλλά δεν κατάλαβα… -Είμαι η ΠΠΚ, η κόρη της UNESCO. Οι φίλοι μου με φωνάζουν Πουπούκα, από το Παγκόσμια Πολιτιστική Κληρονομιά… (Στις περιπτώσεις αυτές, στην Αμερική, μπορεί να σε έχουν στα όρθια, έξω από την πόρτα για κανένα τέταρτο ή και μισή ώρα, ώσπου να αποφασίσουν αν σε προσκαλέσουν μέσα, αλλά εμείς…).
–Παρακαλώ, κυρία μου, περάστε. Σε τι μπορώ να σας φανώ χρήσιμος; -Ξέρετε, ήρθα σε σας, για το θέμα της Αγίας Σοφίας. Είμαι βέβαιη, ότι εσείς, στη στήλη του Εποχούμενου Περιπατητή, μπορείτε να του δώσετε τη δημοσιότητα και τις διαστάσεις που χρειάζεται και να μεταφέρετε στο ευρύ κοινό τη σοβαρότητα που έχει η μετατροπή της από μουσείο σε τέμενος.
Θα χρειαστεί πολύ χώρο για να μεταφέρω με λεπτομέρειες τη συζήτηση που είχαμε, όμως –μεταξύ μας, τώρα- μου φάνηκε πως αν και κόρη της UNESCO, πολύ λίγα θα μπορούσε να κάνει, τουλάχιστον στο συγκεκριμένο ζήτημα. Βγήκε, όμως, το συμπέρασμα, ότι το θέμα αυτό δεν είναι ένα αμιγώς ελληνοτουρκικό, αλλά παγκόσμιο, αν και εμάς τους έλληνες μας αγγίζει πιο πολύ.
Τι να καταλάβει ο μέσος Ιρλανδός, ο Λουξεμβούργιος ή ο Φινλανδός γι’ αυτό; … για να μην πάμε μακρύτερα, σε χώρες της Ασίας, της Αφρικής ή της Νότιας Αμερικής. Ποιος ξέρει και ποιος ενδιαφέρεται για το ναό αυτό, για την ιστορία και τη σπουδαιότητα που έχει; Μπορεί, τον καιρό που ο Ιουστινιανός έκτισε την Αγιά Σοφιά, να ήταν και να παρέμεινε για αιώνες, ως ο μεγαλύτερος ναός της χριστιανοσύνης, σήμερα όμως τα πρωτεία έχουν περάσει σε άλλα χέρια. Στον Άγιο Πέτρο της Ρώμης, αλλά και σε άλλες μεγάλες και μεγαλοπρεπείς εκκλησίες, ούτως ώστε η Αγία Σοφία δεν βρίσκεται ούτε στην πρώτη δεκάδα!!
Κάθε μέρα, όλο και πιο σταθερά, ο Ρετζέπ Νταγίπ Ερντογάν κατοχυρώνει με τις αποφάσεις και με τις πράξεις του, τη θέση του ως ένας από τους κορυφαίους πολιτικούς, παγκοσμίως! Το γεγονός αυτό, μπορεί να μην αρέσει σε πολλούς, που εθελοτυφλούν και τέρπονται χρησιμοποιώντας τα περιπαικτικά παρανόματα «Σουλτάνος», νέο-οθωμανιστής, δικτάτορας κ.ά. Όμως, εκείνος σταθερά και με πάθος ανακοινώνει τις έκνομες και προκλητικές αποφάσεις του και αντίθετα από τη στείρα πολιτικολογία άλλων, εκείνος τις πραγματοποιεί, αδιαφορώντας για τη διεθνή κοινή γνώμη, το διεθνές δίκαιο και τις ενδεχόμενες συνέπειες, που μπορεί να έχουν οι πράξεις του. Και η καθημερινή πρακτική έχει δείξει μέχρι τώρα, ότι μπορεί να ακροβατεί μεταξύ Ρωσίας και ΗΠΑ, να ερωτοτροπεί με τη Γερμανία και να αδιαφορεί για τη μικρή και αδύναμη γείτονά της, προς δυσμάς.
Άτονη και χωρίς νεύρο ήταν η δήλωση του Πάπα της Ρώμης, την ημέρα εορτασμού της προστασίας της θάλασσας: «H θάλασσα πηγαίνει τη σκέψη μου πολύ μακριά, πηγαίνει στην Κωνσταντινούπολη και την Αγία Σοφία, και είμαι πολύ πονεμένος». Χαρήκαμε πολύ! Με την δήλωσή του αυτή, υποτίθεται ότι δεν θέλει να προκαλέσει, ούτε να δημιουργήσει ζήτημα για το καθολικό στοιχείο που ζει στη γειτονική μας χώρα. Ή η Γερμανία που δηλώνει ότι, το θέμα της Αγίας Σοφίας είναι «εσωτερική υπόθεση της Τουρκίας».
Και αν το δούμε αντικειμενικά και χωρίς συναισθηματισμό, η μετατροπή ενός τεμένους σε χριστιανικό ναό, αλλά και το αντίστροφό του, είναι (και σίγουρα υπήρξε) σύνηθες φαινόμενο, στο πέρασμα των αιώνων, με πρωτοβουλία του εκάστοτε κατακτητή. Και αν η μεγαλοσύνη του θεού δεν κάνει διάκριση σε ό,τι αφορά στο μέγεθος ενός ναού, που είναι ο «οίκος» του, τότε τι διαφέρει η μετατροπή ενός άσημου τζαμιού σε χριστιανική εκκλησία, από τη μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί; Αφήνουμε κατά μέρος το γεγονός ότι –πέρα από την ιστορική σημασία που της αποδίδουμε- δεν είναι και ένας ναός ιδιαιτέρου κάλους, όπως κι αν το δει κανείς. Ιδιαίτερα, με τους τέσσερις μιναρέδες που την περιβάλλουν, δεν ακούστηκε μέχρι τώρα κανένα παράπονο και κανείς δεν ενοχλήθηκε, που εξωτερικά έχει ήδη την όψη τζαμιού.
Να το δούμε και από την πλευρά του «δικηγόρου του διαβόλου». Από κανένα δεν αμφισβητήθηκε το «ιδιοκτησιακό καθεστώς» της Αγίας Σοφίας, άρα η ψυχρή γερμανική δήλωση, εκτός από την πολιτικοοικονομική σκοπιμότητα που εμπεριέχει- δεν βρίσκεται μακριά από την πραγματικότητα. Και τέλος … αφελώς ή όχι, αν ο Θεός είναι ένας, (που είναι), πάλι ως χώρος προσευχής, εις δόξαν του ενός και μοναδικού Θεού, θα χρησιμοποιηθεί. Η διαφορετική γλώσσα στην οποία γίνεται η προσευχή δεν μπορεί να κάμει τη διαφορά, αφού και στο ίδιο δόγμα, έχουμε λατρεία σε διαφορετικές γλώσσες
. Επίσης, ακόμα πιο αντικειμενικά κρίνοντας, ο Ερντογάν, θα μπορούσε κάνοντας μια (απίθανη γι’ αυτόν αλλά πραγματοποιήσιμη) υπέρ- υπέρβαση, μιας και πρόκειται για παγκόσμια κληρονομιά, να προτείνει την τέλεση της λατρείας, σε συγκεκριμένες περιπτώσεις και σε τελετές από χριστιανικά δόγματα. Είναι, όμως βέβαιο, ότι βαθύτερο σκεπτικό του είναι ο εντυπωσιασμός του δικού του μουσουλμανικού στοιχείου (ψηφοφόροι, οπαδοί του) και η ψυχολογική πρόκληση στους ορθόδοξους γείτονές του, κυρίως.
Ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος, αναφερόμενος σχετικά, τόνισε ότι μία τέτοια απόφαση «θα στρέψει εκατομμύρια χριστιανούς σε όλο τον κόσμο εναντίον του Ισλάμ». Βλέπουμε ότι και ο «καθ’ ύλην αρμόδιος» είναι προσεκτικός στην ένστασή του. Πώς θα μπορούσε, άλλωστε, όταν το πατριαρχείο, η Σχολή Χάλκης και οι λιγοστοί έλληνες (τούρκοι πολίτες, που έχουν απομείνει εκεί) κ.λπ. βρίσκονται στο έλεος των αποφάσεων του προέδρου Ερντογάν…
Ακόμη, περνώντας σε μια δεύτερη ανάγνωση, θα μπορούσε να πει κανείς ότι απευθυνόμενος στον τούρκο ηγέτη, δείχνει να νοιάζεται για το Ισλάμ και επιδιώκει να το προστατεύσει από τα εκατομμύρια των χριστιανών, που θα «στραφούν εναντίον του Ισλάμ»! Μάλιστα, για να του είναι αρεστός, πριν καιρό, έφτασε το σημείο, με επιστολή του προς τον Ερντογάν, να ευλογήσει τα τουρκικά όπλα, κατά την τελευταία εισβολή της Τουρκίας στη Συρία!!! Είναι κατανοητή, μέχρις ένα σημείο, η λεπτή ισορροπία, που το πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως πρέπει να τηρεί, για να διατηρεί την ύπαρξή του εκεί και να «πληρώνει» με «ντεμενάδες» και πράξεις υποτέλειας την «προστασία» που του «πουλάει» ο Ερντογάν. Είναι γνωστό ότι η θέση του Πατριάρχη καταλαμβάνεται από πρόσωπο που έχει την τουρκική υπηκοότητα και αυτό έχει οδηγήσει και αρχιερείς της Κρήτης να τη ζητήσουν, προκειμένου να είναι και τυπικά υποψήφιοι, στην περίπτωση εκλογής του επόμενου πατριάρχη… πράξη που δεν μας χαροποιεί, εθνικά!
Με το «παιχνίδι» της αγίας Σοφίας, ο Ερντογάν, μας «πατάει στον κάλο» (έκφραση ανακριβής, που –όμως- πλησιάζει εκείνη που περιγράφει καλύτερα, αλλά δεν είναι πρέπον να αναφερθεί εδώ). Είμαστε εμείς εκείνοι που ενοχλούμεθα περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο, με τη μετατροπή του ναού σε τζαμί… Ας μην ξεχνούμε ότι υπάρχει και η άλλη εναλλακτική, που σε άλλους μπορεί να αρέσει, σε άλλους όχι. Γιατί ο Πατριάρχης να μην μεταφέρει την έδρα του στην Κρήτη (π.χ. Κολυμπάρι) και από εκεί, από μιαν ελεύθερη χώρα, να ασκεί ανεμπόδιστος τα καθήκοντά του;
Μήπως κατά την Κατοχή, δεν υπήρχε ελληνική κυβέρνηση στο Κάιρο ή μήπως ο Δαλαϊλάμα, δεν έχει την έδρα του, εκείνη της πνευματικής ηγεσίας του Θιβέτ, στην Ινδία; Όσο για τους ονειροπόλους, που οραματίζονται το «πάλι με χρόνια με καιρούς…», η Κωνσταντινούπολη έχει αλλάξει όνομα, έχει το μεγαλύτερο αεροδρόμιο στον κόσμο και είναι μια από τις πιο πολυάνθρωπες πόλεις, με κάπου 15 εκατομμύρια κατοίκους. Δηλ. μόνη της η Πόλη έχει μιάμιση φορά τον πληθυσμό της χώρας μας. Ακόμη κι αν μας την έκαναν δώρο, η Ελλάδα θα γινόταν μια μουσουλμανική χώρα – προώρως και όχι σταδιακά, όπως προκύπτει από τα σημερινά κύματα των μουσουλμάνων μεταναστών. Λοιπόν;