Πολλοί είναι εκείνοι, που ισχυρίζονται ότι η χειρότερη προεκλογική περίοδος είναι η περίοδος του έτους 2023. Για να μας πείσουν άλλοι επικαλούνται τις ύβρεις, τις συκοφαντίες και τα κατασκευασμένα ψεύδη, που χρησιμοποιεί ο ένας πολιτικός κατά του άλλου, άλλοι μιλούν για τον τοξικό και επιθετικό λόγο, που χρησιμοποιούν οι αντίπαλοι μεταξύ των, ενώ κάποιοι άλλοι αναφέρονται στα δηλητηριώδη βέλη των κομμάτων και στα διασταυρούμενα πυρά των, που βάλλει το ένα κατά του άλλου. Μ΄αυτό τον τρόπο ο καθένας σαν να θέλει να πει ότι η κατάσταση είναι ανίατος.
Σε καμία όμως περίπτωση η σημερινή προεκλογική περίοδος δεν μπορεί να θεωρηθεί χειρότερη από τις προηγούμενες. Απεναντίας μπορεί να θεωρηθεί αθώα μπροστά στην πρώτη προεκλογική περίοδο των πρώτων μεταχουντικών εκλογών, που έλαβαν χώρα στις 17-11-1974. Αθώα μπορεί να θεωρηθεί και μπροστά στις προεκλογικές περιόδους της δεκαετίας του 1990 και της δεκαετίας του 2010.
Πράγματι αποτελεί σκληρή πραγματικότητα και πικρή αλήθεια ότι η πρώτη προεκλογική περίοδος είναι η χειρότερη όλων, για πολλούς λόγους και κυρίως, διότι εκείνη την εποχή η χώρα μας ήταν έτοιμη για ρηξικέλευθες αλλαγές και καινοτόμες μεταβολές. Αυτό ήταν φυσικό επόμενο, διότι η βασιλεία είχε προ πολλού ουσιαστικά καταργηθεί και εντελώς τυπικά επισφραγίστηκε λίγο αργότερα με το γνωστό δημοψήφισμα στις 8-12-1974 αυτή η κατάργηση. Επίσης τον Ιούλιο 1974 είχε πέσει η δικτατορία, οπότε η ευκαιρία ήταν μοναδική για να ζήσει επιτέλους για πρώτη φορά από το 1453 η πατρίδα μας τη δική της αναγέννηση, αφού δεν μπόρεσε να το πετύχει το 1921, εξαιτίας της Μικρασιατικής καταστροφής, το 1945 εξαιτίας του εμφυλίου πολέμου, που ξεκίνησε το 1946 και το 1964 εξαιτίας της αποστασίας.
Η αλήθεια είναι ότι το 1974 υπήρχαν πιο κατάλληλες συνθήκες από το 1964, διότι το πραξικόπημα είχε ενώσει εν τω μεταξύ τον λαό. Ουδέν κακόν αμιγές καλού, όπως θα αναφερθεί ευθύς αμέσως. Τελικά όμως αντί για αναγέννηση κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου δημιουργήθηκε το κατάλληλο κλίμα, για να επακολουθήσουν οι συντηρητικότερες και χειρότερες επιλογές για τον Ελληνικό και Κυπριακό λαό.
Ήταν τότε που ακούστηκε το λεχθέν από τον Θεοδωράκη «Καραμανλής η τάνκς», ήταν τότε που μαζεύτηκαν από την Αμερική και τη Γαλλία οι παλαιοκομματικοί μας ηγέτες για να συνεχίσουν το θεάρεστο έργο των από τη δεκαετία του 1960 φιλελευθεροποιώντας την Ελληνική κοινωνία και «δωρίζοντας» μας απλόχερα αυτό που ήδη είχαμε κατακτήσει, δηλαδή την ελευθερία μας. Κάπως έτσι μετεξελίχθηκε η προδιδακτορική ΕΡΕ και Ε.Κ σε Ν.Δ. και ΠΑΣΟΚ, που μας κυβέρνησαν εναλλάξ ανά οκταετία επί σαράντα ολόκληρα χρόνια!
Εκείνη την εποχή πάντως μου είχε προξενήσει εντύπωση η ενότητα και η ωριμότητα του Ελληνικού λαού. ‘Ολοι οι πολίτες και οι πολιτικοί πήγαιναν με μεγάλη ευχαρίστηση στα έκτακτα στρατο- δικεία, για να καταθέσουν ως μάρτυρες υπεράσπισης των αντιστασιακών.
Την δεκαετία του 1970 τίποτα δεν παρέπεμπε στην δεκαετία του 1950 και του 1960, όταν η ΕΡΕ και οι παραφυάδες της αποκαλούσαν τους αριστερούς και τους κεντρώους εαμοβουλγάρους και συνοδοιπόρους αντίστοιχα, ενώ οι αριστεροί και οι κεντρώοι αποκαλούσαν τους δεξιούς και ακροδεξιούς φασίστες, ασφαλίτες και εκοφίτες.
Κατά συνέπεια η λαομίσητη χούντα έκανε και ένα καλό ενώνοντας ολόκληρο τον πολιτικό κόσμο. Πρέπει τότε να συνυπήρχαν αρμονικά δεξιοί και αριστεροί για πρώτη φορά από τον εμφύλιο πόλεμο. Οι γαλάζιοι και οι πράσινοι ξεφύτρωσαν αργότερα, όπως αργότερα ξεφύτρωσαν τα γαλάζια και τα πράσινα καφενεία.
Κάθε φορά πάντως που διενεργούνται βουλευτικές εκλογές, το μυαλό μου πηγαίνει στις πρώτες μεταχουντικές. Η αλήθεια είναι ότι δεν περιορίζομαι μόνο στις πολιτικές εξελίξεις, αλλά συνηθίζω κάθε φορά να αναπλάθω και όλα τα γεγονότα της εποχής εκείνης.
Μ΄ αυτό τον τρόπο ξαναζώ τα φοιτητικά μου χρόνια, τις παρέες μου, τα ξενύχτια μου διαβάζοντας και συζητώντας για τις τελευταίες δικτατορίες στην Ευρώπη, δηλαδή του Παπαδόπουλου, του Καετάνο και του Φράνκο. Μ΄αυτό τον τρόπο ξαναζώ τα γεγονότα του Φλεβάρη και του Μαρταπρίλη του 1973 στη Νομίκη, η οποία τότε σειόταν από το σύνθημα «έξι χρόνια αρκετά δεν θα γίνουνε εφτά».
Αυτό το σύνθημα ήταν το πιο ελπιδοφόρο και το πιο προφητικό. Σκορπούσε ρίγη συγκινήσεως, όχι μόνο στους Αθηναίους, που παρακολουθούσαν τις εξελίξεις από την λεωφόρο Πανεπιστημίου, την οδό Ιπποκράτους και την Σίνα, αλλά και στους υπόλοιπους Έλληνες, που παρακολουθούσαν τα τεκταίνομενα με αγωνία από τους ξένους σταθμούς. Τελικά τα γεγονότα της Νομικής ήσαν κρίσιμα, διότι μετά από 6-7 μήνες οδήγησαν στα γεγονότα του Πολυτεχνείου και εν συνεχεία στην πτώση της χούντας.
Επανερχόμενος στις επικίνδυνες προεκλογικές περιόδους, που απαρίθμησα στην αρχή, θα αναφερθώ πρώτα στις περιόδους της δεκαετίας 1990. Τότε υπήρχαν τρεις συνεχόμενες εκλογές, δηλαδή στις 18-6-89, 5/11/89 και 8-4-90. Στην συνέχεια ακολούθησαν εκλογές στις 10-10-93 στις 22-9-96 και 9-4-2000. Και στις έξι προεκλογικές περιόδους το κλίμα ήταν εμφυλιοπολεμικό. Σε παράπεμπε στις ιπποδρομιακές φατρίες του Βυζαντίου, στους Γαλάζιους και στους Πράσινους, που ήταν έτοιμοι να σφάξουν, να σκοτώσουν, να μπουκάρουν…
Ακόμη πιο επικίνδυνο ήταν το κλίμα στις προεκλογικές περιόδους της δεκαετίας του 2010. Τότε είχαν καταστραφεί πολλοί συμπολίτες μας από τις εγκληματικές πράξεις των πολιτικών μας, με αποτέλεσμα αρκετοί να φτάσουν ακόμη και στο απονενοημένο διάβημα.
Δυστυχώς οι πολιτικοί μας δεν είχαν συνειδητοποιήσει τότε τα λάθη των, γι’ αυτό διατύπωναν για τους απογοητευμένους και αγανακτισμένους ανθρώπους πολλά παράπονα σαν να ζητούσαν και ρέστα. Πολλές φορές κατηγορούσαν και τους πολιτικούς τους αντιπάλους για στοχοποίηση.
Η κατάσταση ήταν ανυπόφορη, ανεξέλεγκτη και επικίνδυνη για λόγους, που αφορούσαν αποκλειστικά τους πολιτικούς του δικομματικού παιχνιδιού της τεσσαρακονταετίας 1974 έως 2014, οι οποίοι από άσπονδοι εχθροί επί σαράντα ολόκληρα χρόνια αποφάσισαν το 2011 να στήσουν την ετερόκλητη κυβέρνηση του Λ. Παπαδήμου και από ότι φαίνεται είναι έτοιμοι να την ξαναστήσουν το 2023.
Η ιστορία πάντως το 1963 κτύπησε την πόρτα της ΕΔΑ, που ανταποκρίθηκε αμέσως δίνοντας ψήφο ανοχής στον Γ.Παπανδρέου, ενώ σήμερο κτυπά την πόρτα του τρίτου και τέταρτου κόμματος, αλλά κωφεύουν συστηματικά.
Κατά συνέπεια η σημερινή περίοδος δεν μπορεί να χαρακτηριστεί η χειρότερη όλων, μπορεί όμως να χαρακτηριστεί η πιο μακροχρόνια, διότι ο προεκλογικός αγώνας έχει αρχίσει προ διετίας. Ο ίδιος ο πρωθυπουργός μάλιστα είπε τότε ότι οσφραίνεται εκλογές. Τότε όμως οι πάροχοι της ενέργειας τον υποχρέωσαν να αλλάξει σχέδια, εξ αιτίας της ρήτρας αναπροσαρμογής, που είχαν βάλει στους λογαριασμούς της ΔΕΗ τον Ιανουάριο του 2022.
Εκτός όμως από μακροχρόνια μπορεί να χαρακτηριστεί και η πιο ανιαρή, διότι σ’ αυτή την περίοδο δεν κυριάρχησαν τα πραγματικά προβλήματα των Τεμπών, της ακρίβειας και των λογαριασμών της ΔΕΗ. Απεναντίας κυριάρχησαν ο Κασιδιάρης, ο Βαρουφάκης, οι Δήμητρες και οι Δημητρούλες, που θα συζητιούνται μέχρι του Αγίου Κωνσταντίνου και Ελένης.
Το ίδιο θα συμβεί και με τον Γεωργούλη. Μια υπόθεση με πολλές απορίες και κυρίως για τον χρόνο, που βγήκε στην επικαιρότητα. Απορώ γιατί το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης δεν διαμαρτυρήθηκε στις βελγικές αρχές αμέσως, για ανάμειξη στα εσωτερικά μας.
Πράγματι αυτή η περίοδος μπορεί να θεωρηθεί ανιαρή και κουραστική, αφού όλοι οι πολιτικοί χρησιμοποιούν ανενδοίαστα και ανερυθρίαστα ψέματα. Ακόμη και ο ίδιος ο πρωθυπουργός, που όποτε θέλει είναι παντογνώστης και όποτε θέλει δεν γνωρίζει τίποτα, προσπαθεί με αντισυνταγματικές (ν)τροπολογίες και με την αυτόκλητη στήριξη του ΠΑΣΟΚ και κάποιων συνταγματολόγων να εμφανιστεί ήρωας. Τόσο όμως ο πρωθυπουργός όσο και οι αυτόκλητοι συνήγοροι του πρέπει να γνωρίζουν ότι ο νεοφιλελευθερισμός δεν βγάζει ήρωες.
* Ο Δημοσθένης Σ. Μαρκατάτος είναι συνταξιούχος δικηγόρος